Atmadharma magazine - Ank 342a
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 6 of 49

background image
: પ્ર. વૈશાખ : ૨૪૯૮ “આત્મધર્મ” : ૩ :
કરીને પછી જ્ઞાનને ઈંદ્રિયો–તથા રાગાદિથી પાછું વાળીને અંતરમાં બધા જ્ઞાનને એકાગ્ર કરે
છે ને નિર્વિકલ્પ આત્માને અનુભવે છે. આવા અપૂર્વ અનુભવની આ વાત છે. અનુભવની
આવી વાત સાંભળવાનું પણ મહા ભાગ્યથી મળે છે. આત્મામાં સમ્યક્ત્વનો નવો રંગ
ચડાવવાની આ વાત છે. એકવાર આવા આત્માનો રંગ ચડી જાય તે જીવ રાગથી છૂટો
પડીને જ્ઞાનસ્વભાવનો સાક્ષાત્ અનુભવ કરે જ. વિકલ્પોથી અત્યંત વિરક્ત થઈને
જ્ઞાનસ્વભાવમાં તન્મયપણે પરિણમ્યો તે પોતે પોતાને પરમાત્માપણે અનુભવે છે; ને આવો
અનુભવ કરનાર જીવ અલ્પકાળમાં સાક્ષાત્ પરમાત્મદશારૂપ મોક્ષને પામે છે.
૧૪૪ મી ગાથા એટલે આત્માના અનુભવની ગાથા
આ ૧૪૪ મી ગાથા તો આત્માના અનુભવની ગાથા છે. આત્માને અનુભવ
કરનાર, વિકલ્પાતીત શુદ્ધઆત્મા કેવો છે તે અહીં બતાવે છે.
નયના પક્ષરૂપે જે વિકલ્પો છે તેમાં શુદ્ધતા નથી, તેનાથી જુદું પડીને અંતર્મુખ
થયેલું જ્ઞાન જ શુદ્ધ છે,–આવો નિયમ બતાવીને જ્ઞાન અને વિકલ્પનું તદ્ન જુદાપણું
સમજાવ્યું. બંનેની જાત જ જુદી છે. નવતત્ત્વમાં આત્મા કેવો છે તેનું સ્વરૂપ જ્ઞાન જ નક્કી
કરે છે; રાગ તો જુદો રહી જાય છે. રાગને પોતાનું કાર્ય માનીને તેના કર્તૃત્વમાં અટકેલું
જ્ઞાન, ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્માનો નિર્ણય કરી શકતું નથી. રાગનો વિકલ્પ કાંઈ આત્માની
સન્મુખ થઈને તેનો નિર્ણય કરતો નથી, આત્માની ચૈતન્ય જાતથી તેની જાત જ જુદી છે.
ચૈતન્યનો નિર્ણય જ્ઞાનવડે જ થાય છે. આ અનંતકાળમાં અર્પૂર્વ એવું પહેલાંંમાં પહેલું
સમ્યગ્દર્શન થાય–તે વખતની જીવની દશાની વાત છે. અહો, સમ્યગ્દર્શન ધર્મ કેવો છે? ને
તેમાં અંતરમાં અનુભવની ક્રિયા કેવી છે? તેનું અલૌકિક સ્વરૂપ અહીં વીતરાગી સંતોએ
સમજાવ્યું છે. આવા અનુભવરૂપ થયેલા આત્માને જ સાચો આત્મા કહીએ છીએ; તે જ
સમ્યગ્દર્શનાદિ છે. જે કાંઈ છે તે આ અનુભવસ્વરૂપ એક આત્મા જ છે.
કુંદકુંદાચાર્યદેવ અનુભવના આનંદમાં ઝુલનારા મહાન વીતરાગી દિગંબર સંત
બેહજાર વર્ષ પહેલાંં આ ભરતક્ષેત્રમાં થયાં, તેઓ વિદેહક્ષેત્રમાં ગયા અને ત્યાં સીમંધર
પરમાત્માની વાણી સાક્ષાત્ સાંભળીને અહીં આવ્યા. તેઓ ભગવાનના આડતિયા તરીકે
મહાવિદેહથી લાવીને ભગવાનના આ સન્દેશ આપે છે; જેનાથી આત્માનું સમ્યગ્દર્શન