માટે જ્ઞાનની બુદ્ધિને પર તરફથી પાછી વાળીને જ્ઞાનીસ્ભાવમાં લાવવાની આ વાત છે. આ
વિધિથી જેને સમ્યગ્દર્શન થયું તે તો ભગવાન થઈ ગયો. ઈંદ્રિયજ્ઞાન કે મનના વિકલ્પો તે કાંઈ
આત્માને અનુભવી શકતા નથી, માટે તેનાથી તારી બુદ્ધિને પાછી વાળ, ને તારા ઉપયોગની
સર્વશક્તિને અખંડપણે આત્માસ્વભાવની મર્યાદામાં લાવીને અનુભવ કર....આ રીતે જ્ઞાન
અંતરમાં વળતાં તરત જ નિર્વિકલ્પ વિજ્ઞાનઘન આત્મા અનુભવમાં આવશે. તે જ સમ્યગ્દર્શન
ને સમ્યગ્જ્ઞાન છે; તેને જ ‘સમયસાર’ અને ‘પક્ષાતિક્રાંતિ’ કહીએ છીએ.
પાકે; તેમ ચૈતન્યના અનુભવરૂપ સમ્યકત્વાદિ આનંદરૂપ રત્નો વિકલ્પમાં કે ઈન્દ્રિજ્ઞાનમાં ન
પાકે, ઈન્દ્રિયાતીત–વિકલ્પાતીત સ્વસન્મુખ જ્ઞાનમાં જ તે પાકે. (ચાંપાનું દ્રષ્ટાંત)–
તેમ સ્વનુભાવ કરનારો આ ચૈતન્ય–ચાંપો, પરભાવોથી પોતાનું મોઢું ફેરવી નાંખે છે, એક
વિકલ્પના અંશનેય તે ચૈતન્યભાવમાં દેખી શકતો નથી, વિકલ્પોને ચૈતન્યથી જુદો ને જુદો જ
દેખે છે ને તેનાથી મુખ ફેરવીને, જ્ઞાનને આત્મસન્મુખ કરે છે. આવા ‘ચાંપા’ કાંઈ ઘેરઘેર નથી
પાકતા, એ તો એની માતાની કુંખે જ પાકે–એની માતા પણ કેવી? કે ચાંપાએ જ્યારે મોઢું
ફેરવી લીધું તે દેખીને તે માતા એવી શરમાઈ ગઈ કે બળીને મરી ગઈ. આટલી તો જેની
વ્યવહારની ખાનદાની.... એવી માતાની કુંખે ચાંપો પાકે. તેમ ચૈતન્યના અનુભવનો કામી જીવ
બાહ્યવૃત્તિના એક અંશને પણ પોતામાં સહી શકે નહિ; શુભવિકલ્પના અંશનીયે મીઠાશ જેને
રહી જાય તે જીવ ચૈતન્યના અનુભવરૂપ ચાંપાને જન્મ આપી શકે નહીં. બાપુ! વિકલ્પની કુંખે
ચૈતન્યના અમૃત ન પાકે! એ તો ચિદાનંદાસ્વભાવની સન્મુખતારૂપ અતીન્દ્રિયજ્ઞાનથી જ પાકે.