: દ્વિ. વૈશાખ: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૯ :
ગુજરાતનાં પ્રવચનો
સૌરાષ્ટ્રમાં વિહાર બાદ અમદાવાદ થઈને
ગુજરાતમાં વિહાર કર્યો, તેમાં પ્રથમ દહેગામનાં
પ્રવચનો આપે ગતાંકમાં વાંચ્યા. ત્યાર બાદ પ્ર.
વૈશાખ સુદ ૬ થી પ્ર. વૈ વદ ત્રીજ સુધી રખિયાલથી
ફત્તેપુર પહોંચતાં સુધીનાં પ્રવચનો આપ અહીં
વાંચશો. મોટું શહેર હો કે ન નાનું ગામડું હો–
ચૈતન્યરસની ધારા તો બધે એકસરખી જ વહે છે.
સમ્યગ્દ્રષ્ટિનો અત્યંત મધુર ચૈતન્યસ્વાદ
(રખિયાલ–સ્ટેશન પ્ર. વૈ. સુદ ૬–૭ સમયસાર ગા. ૪૭)
દહેગામ બાદ ગુરુદેવ રખિયાલ પધાર્યા. રખિયાલ–સ્ટેશન જેવા નાના સ્થાનમાં
પણ સુંદર જિનમંદિર શોભે છે. જિનેન્દ્રદર્શન અને સ્વાગત બાદ ગુરુદેવે મંગલ–પ્રવચન
દ્ધારા ચૈતન્યતત્ત્વનું સ્મરણ કરીને તેનો મહિમા સમજાવ્યો. બપોરે સમયસારની ૯૭ મી
ગાથા ઉપર પ્રવચન થયું.
આ જીવ દેહાદિથી ભિન્ન ચૈતન્યવસ્તુ છે, તેનો સ્વાદ તો અતીન્દ્રિય આનંદરૂપ
અત્યંત મધુર ચૈતન્યરસ છે; પણ રાગાદિના કર્તૃત્વમાં અટક્યો હોવાથી અજ્ઞાનીને
અનાદિથી પોતાનો ચૈતન્યનો સાચો સ્વાદ આવ્યો નથી, ને રાગાદિભાવોના
આકુળતામય સ્વાદનો જ તેને અનુભવ છે. ભાઈ, તને તારા ચૈતન્યનો સાચો સ્વાદ કેમ
આવે તે વાત અહીં સંતો તને બતાવે છે. પ્રથમ તો રાગનાય કર્તૃત્વ વગરનો
જ્ઞાનસ્વભાવ છે તે ઓળખવો જોઈએ, તો જ ચૈતન્યનો સાચો સ્વાદ આવે.
આવા આત્માને બહારમાં બીજો કોઈ શત્રુ કે મિત્ર નથી; આત્માનો પોતાનો
ઊંધો અજ્ઞાનભાવ તે જ શત્રુ છે; ને પોતાના સ્વભાવનો સમ્યક્ભાવ જ મિત્ર છે. બીજા
કોઈને મિત્ર કે વિરોધી માનવા તે તો ભ્રમ છે.