ચૈતન્યના સુંદર રૂપવાળો, ‘ભાવ–સાર’ સારભૂત જેનો સ્વભાવ છે–એવો આત્મા
પોતાને ભૂલીને, હું રાગી–હું દ્વેષી–હું શરીરવાળો–એમ માનીને અજ્ઞાનથી ગુંગા જેવા
પુણ્ય–પાપના સ્વાદમાં રોકાઈ ગયો, એ તેને શોભતું નથી. જીવનું પદ તે નથી. જીવનું
પદ કયું છે? તે બતાવતાં સમયસાર ગા. ૨૦૩ માં કહે છે કે–
નિજપદ છે. પણ જ્ઞાનસ્વભાવથી જુદા, અને ક્ષણિક, વિકારી ભાવો છે તેઓ પોતે
અસ્થિર છે, તે આત્માનું નિજપદ નથી. આમ જાણીને હે જીવ! તું ત્વરાથી નિજપદને
ગ્રહણ કર ને પરપદને છોડ. પરમાર્થરસપણે સ્વાદમાં આવતું ચૈતન્યમાત્ર ભાવરૂપ તારું
નિજપદ જ આસ્વાદવા જેવું છે. વિકારનો સ્વાદ અનંત કાળથી લીધો, તેમાં જીવને શાંતિ
ન મળી. પાપ હો કે પુણ્ય, તેના ફળમાં નરક હો કે સ્વર્ગ, તેમાં ક્્યાંય આત્માની શાંતિ
નથી, તે કોઈ આત્માનું નિજપદ નથી. નિજપદનો સ્વાદ તો આનંદ રૂપ હોય.
છે તેને છોડીને તું રાગના મેલા ભાવોના વેદનમાં ક્્યાં રોકાણો? અરે, ચૈતન્યપ્રભુ
પુણ્ય–પાપની વિકૃત લાગણીમાં અર્પાઈ જાય–એ તેને શોભતું નથી. કયાં ચૈતન્યનું
અનુપમ પદ! ને ક્્યાં રાગાદિના કલંકભાવો! અરે, એ બંનેને એકતા કેમ હોય? ચૈતન્ય
હું’ એવા અનુભવને બદલે ‘ક્રોધ હું–રાગ–હું પુણ્ય હું’ એમ અનુભવ કરે, એ તે કાંઈ
આત્માને શોભે છે! –નથી શોભતું. માટે હે ભાઈ! એક જ્ઞાનનું જ બનેલું તારું પરમ પદ
છે, તેમાં કોઈ વિપદા નથી. એ નિજપદ પાસે બીજા બધા પરપદ તો અપદ ભાસે છે.
આવા જ્ઞાનપદનો અનુભવ તે મોક્ષનો ઉપાય છે.
જૈનતરોનો ઉલ્લાસ સારો હતો. પ્રવચનમાં ગુરુદેવે સુગમશૈલિથી આત્માનું સ્વરૂપ
સમજાવ્યું હતું. પ્રવચન બાદ ભક્તિ પણ ખાનપુરમાં થઈ હતી.