: અષાઢ: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ :૨૧:
જે જીવ વિષયસુખની તૃષ્ણાથી કષાયસહિત વર્તતો થકો પુણ્યની અભિલાષા કરે છે તેને તો
વિશુદ્ધિ (મંદકષાય) પણ દૂર છે; અને પુણ્યનું કારણ તો વિશુદ્ધિ છે. (આ રીતે પુણ્યની
અભિલાષાવાળાને સાચાં પુણ્ય પણ હોતા નથી; કેમકે પુણ્યની અભિલાષા તે સંકલેશપરિણામ
છે અને તે તો પાપનું મૂળ છે)
પુણ્યની વાંછાવાળાને પુણ્ય બંધાતું નથી, પણ વાંછારહિત પુરુષને પુણ્યની સંપ્રાપ્તિ થાય
છે;– આ જાણીને હે યતિ! તમે પુણ્યમાં પણ આદર ન કરો. મંદકષાયરૂપ પરિણમવાથી
જીવ પુણ્યને બાંધે છે; તેથી પુણ્યનો હેતુ તો મંદકષાય છે, વાંછા નહિ. (પુણ્યની વાંછા તે
તો તીવ્રકષાય છે.)
એ રીતે પુણ્યથી નિરપેક્ષપણે આ ઉત્તમ ક્ષમાદિ દશધર્મોને પરમ ભક્તિપૂર્વક જાણીને
મુમુક્ષુજીવોએ તેનું સેવન કરવું.
* આત્મા........મહાત્મા *
અરે મહાત્મા! જ્ઞાન–દર્શન–સુખથી તું ભરેલો.... તારામાં કેમ નજર નથી
કરતો? ને બહારના વિષયોમાં નજર કરીને કલશે કેમ ભોગવે છે? બાહ્ય–
વિષયોમાં જ્યાં તું સુખ માને છે ત્યાં ખરેખર સુખ નથી પણ દુઃખ છે, કલેશ છે.
તારા સ્વભાવમાં નજર કર તો ત્યાં વિષયોના કલેશ વગરનું મહા અતીન્દ્રિય
સુખ ભરેલું છે.
સુખી થવા માટે હે જીવ! તું સિદ્ધપદની આરાધના કર. સિદ્ધપદની
આરાધના આત્માની અંદર જ થાય છે. આત્મા પોતે જ્ઞાન–દર્શન–સુખ–સ્વભાવી
મહાન પદાર્થે છે, તેમાં કોઈ કલેશ નથી. અહા, નીરાલંબી આત્મદશા!
સિદ્ધભગવંતો તો પૂર્ણ નીરાલંબી થયા છે; એને સાધનારા સંતોની દશા પણ
અંતરમાં ઘણી નીરાલંબી હોય છે.–રાગના કણિયાનું તેમાં અવલંબન નથી,
આત્માના સ્વભાવનું જ અવલંબન છે.
તારે પરમેશ્વરને જોવા હોય ને પરમેશ્વર થવું હોય તો પરમેશ્વરની શોધ
તારા આત્મામાં જ કર. પૂર્ણ જ્ઞાન ને પૂર્ણ સુખરૂપ પરમેશ્વરતા તારામાં જ છે.
આત્મામાં સ્વભાવસુખનો એક અંશ પણ જ્યાં વેદનમાં આવ્યો ત્યાં આખા
જગત પ્રત્યે વિરક્ત થઈ ગઈ, ને આત્મા પોતે મહાત્મા થયો.
વાહ રે વાહ આત્મા! તું તો ‘મહાત્મા’ છો. *