Atmadharma magazine - Ank 352 (Original language). Page: 19.

: ૧૬ : આત્મધર્મ : માહ : ર૪૯૯ :

પરમાગમના રહસ્યની પ્રસાદી

(પૃષ્ઠ ૮ થી ચાલુ)

જ્ઞાનીનું જ્ઞાન ભલે જઘન્ય હોય–નાનામાં નાનો અંશ હોય, –તો પણ તે જ્ઞાનમાં

રાગની ભેળસેળ નથી, રાગથી અત્યંત જુદું સ્વસંવેદનસહિતનું જ્ઞાન છે, તે જ્ઞાન
મોક્ષમાર્ગને સાધે છે; તે કાંઈ બંધનું કારણ થતું નથી. અહો, તે જ્ઞાન તો વીતરાગી
શાંતિને વેદનારું છે. અહો, ચૈતન્યનો મહા આનંદ અને વીતરાગી શાંતિ... એની શી
વાત? તે શાંતિમાંથી ખસ્યો ત્યારે રાગની ઉત્પત્તિ થઈ, તે તો અશાંતિ અને કલેશ છે;
શાંતિના બરફ પાસે તો તે અગ્નિની ભઠ્ઠી જેવો જ છેને!

અહો, ચૈતન્યતત્ત્વ, તેના પરમ ભાવની શી વાત! તે જ ધર્મીને અંતરમાં ઉપાદેય

છે. આત્માના પરમ સ્વભાવમાં સહજ સુખ–જ્ઞાનાદિ અનંત ભાવો છે–તેઓ સ્વતત્ત્વપણે
ઉપાદેય છે.

અહો! ઉપાદેય–તત્ત્વની આ મીઠી–મધુરી, ચૈતન્યરસવાળી વાત છે. આત્મામાં

ત્રિકાળ સહજ આનંદસ્વરૂપ છે. સહજજ્ઞાન–સહજદર્શન–સહજચારિત્ર અને સહજસુખ
એવા પરમ ભાવસ્વરૂપ સ્વદ્રવ્ય છે; તેનો આધાર એકરૂપ પરમપારિણામિકભાવ છે, તે
જ કારણસમયસાર છે. તેને ઉપાદેયપણે અનુભવમાં લેતાં શુદ્ધદશારૂપ કાર્યસમયસાર
પ્રગટે છે.

એકરૂપ સહજ અંતરતત્ત્વ, તેમાં જ્ઞાનાદિ અનંત સહજ સ્વભાવો રહેલા છે.

સમ્યગ્દર્શનાદિ નિર્મળપર્યાયો તે કાર્ય છે, ને તેનું ‘કારણ’ આત્મામાં ત્રિકાળ છે. અંતર્મુખ
થઈને તે ત્રિકાળી સ્વભાવને ઉપાદેય કરતાં પર્યાય પોતે સમ્યગ્દર્શનાદિ નિર્મળ કાર્યરૂપ
થઈ ગઈ છે. તે પર્યાયે અંતરમાં શુદ્ધ કારણપરમાત્માને ઉપાદેય કર્યો–એમ કહેવાય છે.

વર્તમાન પર્યાયમાં ચિદાનંદસ્વભાવનું પરમ માહાત્મ્ય આવતાં પર્યાય તેમાં ઢળી

ગઈને તેના આનંદના અપૂર્વ વેદન સહિત અનુભૂતિ થઈ તે સમ્યગ્દર્શન છે; તેની સાથે
અનંતગુણની નિર્મળતાનો સ્વાદ છે. વિભાવ ગુણપર્યાયોથી પાર જે એકરૂપ સહજ સુખ–
જ્ઞાનાદિ અનંત સ્વભાવોથી ભરેલ પરમસ્વભાવ–કારણપરમાત્મા તે ધર્મીની દ્રષ્ટિમાં
ધ્યેયપણે સમાય છે. અંદર મોટો ચૈતન્યભંડાર છે; તેમાંથી સમ્યગ્દર્શન–કેવળજ્ઞાનાદિ
નિધાન પ્રગટે છે.

< Previous Page Next Page >