ચિંતવતાં પરમાત્મપણું પ્રગટ થતું નથી; પણ ‘હું રાગી–દ્વેષી નહિ, હું તો ચૈતન્યભાવથી
પૂરો પરમાત્મા છું’ –એમ આત્માને પરમાત્મસ્વરૂપે ચિંતવતાં પરમાત્મપણું પ્રગટે છે.
વીતરાગમાર્ગનો સાધક ધર્મી જીવ, લોકો મને શું કહેશે–તે જોવા રોકાતો નથી, લોકોમાં
મોટા ગણાતા માણસો કે વિદ્વાનો બીજું કહે તેથી તે શંકામાં પડતો નથી, માત્ર શાસ્ત્રના
વિકલ્પમાં અટકતો નથી, પણ શાસ્ત્રોએ બતાવેલું વિકલ્પોથી પાર પોતાનું ચૈતન્યતત્ત્વ
તેને. પ્રતીતમાં લઈને પોતાના અંતરમાં ચિંતવે છે.
વિકલ્પની જાતનો નહિ, હું તો સિદ્ધપરમાત્માની જાતનો છું–એમ પોતાના આત્માને
સિદ્ધસ્વરૂપે ધ્યાવતાં સાધકના અંતરમાં પરમ આનંદરૂપી અમૃતધારા છૂટે છે. વચનથી
પાર, અને મનના વિકલ્પોથીયે પાર, અતીન્દ્રિય આનંદસ્વરૂપ આત્મા તે સ્વભાવનો
વિષય છે. અહા, પરમ અચિંત્ય એનો મહિમા છે, તેને તું અંતરમાં નજર કરીને, તેમાં
ઉપયોગ જોડીને અનુભવમાં લે; તારા અંતરસ્વભાવને જોતાં તું ન્યાલ થઈ જઈશ.
અંતર્મુખ ઉપયોગ વડે પરમાત્મા જેવા સ્વરૂપને લક્ષમાં લઈ ધર્મી એનું ચિંતન કરે છે; એ
ચિંતનમાં પરમ આનંદનો ઉત્પાદ થાય છે ને વિકલ્પોના કોલાહલનો વ્યય થાય છે.
વિકલ્પો વગરનું આત્મસ્વરૂપ છે, તે વિકલ્પ વડે અનુભવમાં આવે નહીં. આવા
વિકલ્પાતીત પરમાત્મસ્વભાવને સાધવા જે જીવ જાગ્યો તે સાધકની રુચિના રણકાર
કોઈ જુદી જ જાતના હોય છે. રાગની જાતથી એની જાત જુદી છે.
હોતો નથી, લોકભય હોતો નથી, કે લોકરંજન અર્થે તેનું જીવન હોતું નથી; તેની
બાહ્યવૃત્તિઓ ઘણી નરમ થઈ જાય છે. શાંતભાવ અને આત્માની ઊંડી વિચારણાપૂર્વક,
આત્મા કેમ સધાય તેની ધૂનમાં તે વર્તે છે.
જ્ઞાતાદ્રષ્ટા ભાવરૂપ હું છું–એવું નિજસ્વભાવનું ભાન તેને વર્તે છે. તે આત્મા જાણે છે કે હું