Atmadharma magazine - Ank 353
(Year 30 - Vir Nirvana Samvat 2499, A.D. 1973).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 32 of 49

background image
: ફાગણ : ર૪૯૯ આત્મધર્મ : ર૯ :
વિજયવંત છે; તેમ જ તે સિદ્ધપદને સાધનારા સાધક જીવો પણ વિજયવંત છે. સિદ્ધ પ્રભુ
ભલે નીચે ન આવે પણ સાધક જીવ પોતાની ઉન્નતિ કરીને સિદ્ધલોકમાં પહોંચી જાય છે.
એકલું જ્ઞાન... તેમાં બીજાની ભેળસેળ નથી
જેમ અનંતાનંત આકાશને રહેવા માટે આકાશથી જુદો બીજો કોઈ આધાર નથી,
મહાન આકાશ અન્ય દ્રવ્યની અપેક્ષા વગર પોતે પોતામાં જ રહેલું છે. તેમ અનંત
ચૈતન્યભાવોથી ભરેલો જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા છે, તેને એક ચૈતન્યસ્વરૂપે જ લક્ષમાં લઈને
અનુભવ કરતાં જ્ઞાનથી જુદા બીજા કોઈ રાગાદિ ભાવોમાં તેને સ્થાપી શકાતો નથી;
એકલા અચિંત્ય જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માને લક્ષમાં લઈને અનુભવ કરતાં રાગાદિભાવો સાથે
તેની જરાય એકતા દેખાતી નથી. એકલું જ્ઞાન જ જ્ઞાનસ્વરૂપે પોતે પોતાને અનુભવમાં
આવતાં સાથે વીતરાગી આનંદ થાય છે. આ રીતે આનંદ સહિત ભેદજ્ઞાન પ્રગટે છે. તે
સંવરનું પરમ કારણ છે. આવું ચૈતન્ય અને રાગનું અત્યંત સ્પષ્ટ ભેદજ્ઞાન કરીને હે
સત્પુરુષો! તમે આનંદિત થાઓ.
રાગથી જુદા એકલા ચૈતન્યભાવમાં જ આત્માને સ્થાપી શકાય છે, એટલે
અનુભવી શકાય છે, પણ રાગાદિ કોઈ ભાવોમાં ઉપયોગસ્વરૂપ આત્માને સ્થાપી શકાતો
નથી, એટલે રાગ વડે આત્મા અનુભવી શકાતો નથી. જેણ આકાશથી જુદા બીજા કોઈ
આધારમાં આકાશને સ્થાપી શકાતું નથી, આકાશથી મોટો એવો કોઈ પદાર્થ જ નથી કે
જે આકાશનો આધાર થઈ શકે. તેમ જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માને જ્ઞાનથી જુદા બીજા કોઈ
ભાવમાં સ્થાપી શકાતો નથી; જ્ઞાનથી જુદા રાગાદિ કોઈ ભાવો એવા નથી કે જે જ્ઞાનનો
આધાર થઈ શકે. – આ રીતે જ્ઞાનને રાગાદિ સર્વ ભાવોથી અત્યંત ભિન્ન અનુભવમાં
લેતાં પરમ આનંદ સહિત ભેદજ્ઞાન થાય છે. આવું ભેદજ્ઞાન તે સંવર છે, તે મોક્ષનો
ઉપાય છે, અને તેથી તે અભિનંદવા જેવું છે.
ધન્ય તે શ્રોતા... કે જે આત્માને ‘ટચ’ કરે છે
આત્મસન્મુખ જે ઉપયોગપરિણતિ થઈ તેમાં આત્મા અભેદ અનુભવાય છે–
એટલે તેના જ આધારે આત્મા છે–એમ કહ્યું. જોકે અનુભૂતિમાં તો આધાર–આધેયનો