: ચૈત્ર : ૨૪૯૯ આત્મધર્મ : ૨૩ :
પરમાગમની મધુરી પ્રસાદી
મોક્ષમાર્ગમાં પાવરધા સંતોએ સમસ્ત અનાત્મભાવોથી તદ્ન જુદો
શુદ્ધ ચૈતન્યભાવરૂપ આત્મા દેખાડીને મોક્ષનો અપૂર્વ માર્ગ ખોલ્યો છે.
•••••••••••••••••••••••••••••••
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને રાગ નથી માટે બંધન નથી–એમ કહ્યું.
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને રાગ કેમ નથી? કેમકે જ્ઞાનસ્વભાવનો જ તેને સ્વીકાર છે,
તે જ્ઞાનના ભાવમાં રાગ નથી; અને જે જીવ જ્ઞાનભાવમાં રાગના
અંશને પણ ભેળવે છે તે રાગી જીવ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ નથી. એ વાત અહીં
આત્મા અને અનાત્માનું ભેદજ્ઞાન કરાવીને આચાર્યદેવ સમજાવે છે:–
અણુમાત્ર પણ રાગાદિનો સદ્ભાવ વર્તે જેહને,
તે સર્વ આગમધર ભલે પણ જાણતો નહિ આત્મને. ૨૦૧.
નહિ જાણતો જ્યાં આત્મને જ, અનાત્મ પણ નહિ જાણતો,
તે કેમ હોય સુદ્રષ્ટિ જે જીવ– અજીવને નહિ જાણતો. ૨૦૨.
* જ્ઞાન સ્વભાવથી ભરેલું સ્વતત્ત્વ તે આત્મા છે.
* જ્ઞાન સિવાયના બીજા રાગાદિ ભાવો તે અજ્ઞાનમય છે એટલે અનાત્મા છે. રાગ
તે જ્ઞાનમયભાવ નથી માટે તેને અજ્ઞાનમય કહ્યો; ચૈતન્યભાવમાં અણુમાત્ર રાગ
સમાય નહીં.
* સાચો આત્મા કોને કહેવો? ને તે સિવાય અનાત્મા કોને કહેવો? તેનું યથાર્થ
ભેદજ્ઞાન જીવે કદી કર્યું નથી. અનાત્મારૂપ રાગાદિભાવોને આત્માના
ચેતનસ્વભાવ સાથે ભેળવીને અજ્ઞાનથી તે રાગાદિરૂપે જ પોતાને અનુભવીને,
પોતાનું સાચું નિજપદ તે ભૂલી રહ્યો છે.
* રાગના અંશની સાથે પણ જેને એકતાબુદ્ધિ છે, રાગના એક કણને પણ જે જ્ઞાન
સાથે ભેળસેળ કરે છે તે અજ્ઞાની છે, કેમકે તે અનાત્મભાવને આત્મામાં