Atmadharma magazine - Ank 356
(Year 30 - Vir Nirvana Samvat 2499, A.D. 1973).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 37 of 43

background image
: ૩૪ : આત્મધર્મ જેઠ : ૨૪૯૯ :
પણ બધુંય અજ્ઞાન છે, તે જરા મોક્ષહેતુ નથી.
• પરના આશ્રયે જૈનના વ્યવહારના આશ્રયવાળો જીવ મિથ્યાત્વ અને કષાયની
મંદતા કરે છે, પણ તેનો અભાવ કરીને તેનાથી જુદા જ્ઞાનનો સ્વાદ તે લેતો નથી,
ને જ્ઞાનના સ્વાદ વગરનું તેનું બધું મિથ્યા છે. પરલક્ષે મિથ્યાત્વાદિની મંદતા
થઈ તેની મોક્ષમાર્ગમાં કાંઈ કિંમત નથી; તે પરાશ્રિતભાવવડે અંતર્મુખ ભાવનો
કોઈ અંશ આવે એમ તો છે જ નહિ. અંતરમાં શુદ્ધજ્ઞાનના આશ્રયવડે
મિથ્યાત્વાદિનો અભાવ કરવો, તે મૂળવસ્તુ છે, તે મોક્ષનું કારણ છે. આવા
શુદ્ધજ્ઞાનનો અનુભવ તે જ ભગવાનની પરમાર્થ આજ્ઞા છે, તે જ શાસ્ત્રોનું
તાત્પર્ય છે. તેના વગર ભલે શાસ્ત્રો ભણવાનો જે ગુણ (જે ફળ) શુદ્ધાત્મ–
અનુભવ તે તો અજ્ઞાનીને થતું નથી. અરે, જે ભણતરમાં આત્મા ન આવ્યો,
જેમાં જ્ઞાનનો સ્વાદ ન આવ્યો તે ભણતરની ભગવાનના માર્ગમાં કાંઈ કિંમત
નથી; તેનું બધું ભણતર અજ્ઞાન જ છે.
• શાસ્ત્રોએ તો એમ કહ્યું હતું કે રાગાદિથી ભિન્ન વસ્તુભૂત જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા છે
તેને જાણ, તેને અનુભવમાં લે. શાસ્ત્ર ભણીને પણ જેણે જ્ઞાનનો સ્વાદ ન લીધો
તો તેને શાસ્ત્રભણતરનું ફળ તો ન આવ્યું. શુભરાગ થયો તે
કાંઈ શાસ્ત્રભણતરનું ખરૂં ફળ નથી; શાસ્ત્રોએ જેવી ચૈતન્યવસ્તુ રાગથી નિરપેક્ષ,
આનંદમય બતાવી છે તેવી પોતાના વેદનમાં આવે તે જ શાસ્ત્રભણતરનું ફળ છે,
તે જ શાસ્ત્રભણતરનો ગુણ છે.
જિનપદ નિજપદ એકતા, ભેદભાવ નહિ કાંઈ;
લક્ષ થવાને તેહનો, કહ્યાં શાસ્ત્ર સુખદાયી.
• જિન સમાન શુદ્ધાત્મા લક્ષગત કરવો તે વીતરાગી શાસ્ત્રોનું ફરમાન છે. એકલા
પરાવલંબનમાં રહીને ભણ્યા કરે તેમાં કાંઈ શાસ્ત્ર ભણતરનું ખરૂં ફળ ન આવે.
શાસ્ત્રે કહ્યું કે તું તારા જ્ઞાનસ્વભાવનો આશ્રય કર! શાસ્ત્રનું લક્ષ છોડીને એવો
સ્વાશ્રય જેણે કર્યો તેણે જ શાસ્ત્રભણતરનું ખરૂં ફળ આવ્યું.
• આ રીતે સ્વાશ્રિતભાવરૂપ સમ્યક્શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્ર જ મોક્ષનું કારણ છે. અને
પરાશ્રયરૂપ કોઈ પણ વ્યવહારભાવો તે મોક્ષનું કારણ નથી. શુદ્ધજ્ઞાનમય
નિશ્ચયના આશ્રયરૂપ જે મોક્ષમાર્ગ, તેમાં વ્યવહાર શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્રની પણ
કોઈ અપેક્ષા