અનુભૂતિ કર... તે અપૂર્વ છે... તે શાસ્ત્રનું ફરમાન છે ને તે જ મોક્ષનું કારણ છે.
સાચો ધર્મ તે નથી, છૂટવાના કારણરૂપ ધર્મ તે નથી. છૂટવાના કારણરૂપ ધર્મ તો
જ્ઞાનચેતનામય છે. જ્યાં ચૈતન્યની ચેતનાના સ્વાદનું વેદન નથી તે જીવ શુભ
કર્મને–પુણ્યને મોક્ષનું કારણ માને છે, સાચા ધર્મની તેને શ્રદ્ધા નથી. તેના બધા
પરિણામ પરસન્મુખ જ વર્તે છે, સ્વસન્મુખ પરિણામ તેને થતા નથી, એટલે
ભૂતાર્થરૂપ સાચો આત્મા તેની શ્રદ્ધામાં આવતો નથી; માટે ભલે તે શુભરાગના
વેદનરૂપ વ્યવહારધર્મને શ્રદ્ધતો હોય તોપણ તે મિથ્યાદ્રષ્ટિ જ છે, તે જીવ રાગના
સેવન વડે બહુ તો ઉપરના ગ્રૈવેયક સુધીના ભોગને પામે છે પણ ચૈતન્યની
શાંતિનો તો અશંપણ તેને મળતો નથી. ગ્રૈવેયકમાં જઈને ત્યાં પણ તે રાગનું જ
વેદન કરે છે, રાગથી ભિન્ન જ્ઞાનચેતનાના અપૂર્વ સ્વાદની તેને ખબર જ નથી.
વર્તે જ છે. એકકોર ચૈતન્યસુખનું વેદન, તેનો જ્યાં અભાવ ત્યાં કર્મફળચેતનાનું
વેદન, એમ બે ભાગ પાડીને જ્ઞાની–અજ્ઞાનીની વાત સમજાવી છે. જ્ઞાનીને
ચૈતન્યના વેદનમાં રાગના વેદનનો અભાવ છે. અજ્ઞાનીને જ્ઞાનચેતનાનું વેદન
નથી ત્યાં રાગનું ને ભોગનું જ વેદન છે. જ્ઞાનના વેદનરૂપ સાચા ધર્મને, સાચા
મોક્ષમાર્ગને તે જાણતો નથી, શ્રદ્ધતો નથી, આચરતો નથી. અહો, જ્ઞાયકભાવથી
ભરેલો ચૈતન્ય આત્મા, તેના નિર્વિકલ્પરસની શાંતિનું વેદન જ્યાં થાય છે ત્યાં
સાચા શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–આચરણ હોય છે, તે જ ભૂતાર્થધર્મ અને સાચો મોક્ષમાર્ગ છે.
આવો મોક્ષમાર્ગ શુદ્ધનયવડે અંર્તસ્વભાવના આશ્રયે પ્રગટે છે. કોઈ પરના
આશ્રયવડે આવો મોક્ષમાર્ગ થતો નથી. પરાશ્રયરૂપ વ્યવહાર વડે મોક્ષમાર્ગનો
જરાય લાભ થતો નથી.