Atmadharma magazine - Ank 357
(Year 30 - Vir Nirvana Samvat 2499, A.D. 1973).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 21 of 41

background image
: ૧૮ : આત્મધર્મ : અષાઢ : ૨૪૯૯
એ જ રીતે સમ્યગ્જ્ઞાનમાં સમ્યક્ચારિત્રમાં તેમજ તપ વગેરેમાં પરમ આનંદસહિત
ભગવાન આત્મા બિરાજે છે. તેથી અભેદપણે એમ જ કહ્યું કે શુદ્ધ આત્મા જ દર્શન–
જ્ઞાન–ચારિત્ર છે. દ્રવ્યના આશ્રયે સમ્યત્વાદિ શુદ્ધપર્યાય થઈ – એવો ભેદ ન પાડતાં,
આત્મા જ સમ્યક્ત્વ છે – એમ અભેદપણે કહ્યું છે; કેમકે સમ્યક્ત્વાદિ સર્વ પર્યાયોમાં
શુદ્ધ આત્મા જ આશ્રયપણે છે, બીજું કોઈ નહીં. સ્વસન્મુખી પરિણામને સ્વમાં અભેદ
કર્યાં; પરસન્મુખી વ્યવહારને પરમાં અભેદ કર્યો; –આમ સ્વાશ્રય અને પરાશ્રય
ભાવોની (શુદ્ધતાની અને રાગાદિની) સ્પષ્ટ વહેંચણી કરી નાંખી.
અરે બાપુ! તારી પર્યાયમાં તો તું પોતે હો કે બીજા? તારા જ્ઞાનમાં તો તારા
આત્માનો આશ્રય હોય, – કે શાસ્ત્રોના શબ્દોનો? તારા દર્શનમાં તો તારો શુદ્ધઆત્મા
હોય કે નવ તત્ત્વના વિકલ્પો? તારા ચારિત્રમાં તારા આત્મામાં રમણતા હોય કે
છકાય જીવોની દયાનો રાગ હોય? રાગમાં – વિકલ્પોમાં – શબ્દોમાં ક્્યાંય તારા
દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર નથી, તારા શુદ્ધ આત્માના આશ્રયમાં જ તારા દર્શન – જ્ઞાન –
ચારિત્ર છે.
* જ્યાં જ્યાં શુદ્ધાત્માનો આશ્રય છે ત્યાં ત્યાં જ્ઞાન–દર્શન – ચારિત્ર છે.
* શુદ્ધાત્માના આશ્રય વગર પરાશ્રિત વ્યવહારભાવો કરે તોપણ ત્યાં જ્ઞાન–
દર્શન–ચારિત્ર હોતાં નથી.
માટે, શુદ્ધાત્માના આશ્રયે જ મોક્ષમાર્ગ હોવાનો અબાધિત નિયમ છે, તેથી
મુમુક્ષુએ શુદ્ધાત્મારૂપ નિશ્ચય આશ્રય કરવા જેવો છે. અને પરના આશ્રયે મોક્ષમાર્ગ
હોવાનો નિયમ ટકતો નથી, તેથી પરના આશ્રયરૂપ વ્યવહાર આદરવા જેવો નથી
પણ છોડવા જેવો છે. આ રીતે નિશ્ચયનયવડે વ્યવહારનો નિષેધ જાણો. આવા
શુદ્ધાત્માની સન્મુખતારૂપ નિશ્ચયનયના આશ્રયે મુનિ ભગવંતો નિર્વાણને પામે છે.
જૈનમાર્ગ – અનુસાર શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્રનો જે વ્યવયહાર છે તેના આશ્રયે
પણ મોક્ષમાર્ગ સધાતો નથી, તો પછી જેને જૈનમાર્ગના વ્યવહારની પણ ખબર નથી,
વ્યવહાર પણ જેનો ખોટો છે એની તો વાત જ શી? અરે, નિશ્ચયસહિતનો વ્યવહાર
જેની પાસે છે તેને પણ, જેટલા પરાશ્રિત વ્યવહારભાવો છે તે કોઈ મોક્ષનું કારણ
થતા નથી. શુદ્ધાત્માના આશ્રયરૂપ નિશ્ચય શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્ર છે તે જ મોક્ષનું કારણ
થાય છે.