Atmadharma magazine - Ank 358
(Year 30 - Vir Nirvana Samvat 2499, A.D. 1973).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 22 of 49

background image
: શ્રાવણ : ૨૪૯૯ આત્મધર્મ : ૧૯ :
ધારણ કરીને તેણે ક્રોધાદિ કષાયોને જીતી લીધા ને પરમ સમરસભાવરૂપ પોતે થઈ
ગઈ, આવી પરિણતિ તે પોતે સામાયિક છે.
જુઓને, પાંડવો! શરીર બળે છે છતાં ઉત્કૃષ્ટ જ્ઞાનસ્વભાવમાં ઊતરીને એવા
મશગુલ થયા કે શાંતરસમાંથી બહાર જ ન નીકળ્‌યા. જડ શરીર બળતું હતું પણ આત્મા
તો ચૈતન્યના શાંતરસમાં ઠર્યો હતો. શાંતરસમાં લીનતા આડે કોઈ વિકલ્પનો અવકાશ
ન રહ્યો, ને પરમ વીતરાગી ક્ષમા ધારણ કરીને કેવળજ્ઞાન પામીને, શત્રુંજય પરથી મોક્ષ
પામ્યા; અત્યારે પણ ત્યાં જ ઉપર લોકાગ્રે સિદ્ધાલયમાં બિરાજે છે, ને અનંત કાળ સુધી
અનંત વીતરાગી સુખમાં જ લીન રહેશે. પર્યાયમાં જે અનંતસુખ વગેરે પ્રગટે છે તે
બધુંય સ્વભાવમાં ભર્યું છે. આવા સ્વભાવને શ્રદ્ધામાં – જ્ઞાનમાં – ચારિત્રમાં સ્વીકારવો
તે જ સર્વ દોષના અભાવરૂપ ને શુદ્ધ જ્ઞાનના પ્રકાશરૂપ પ્રાયશ્ચિત્ત છે. ધર્મીજીવને
પોતાના પરમતત્ત્વની પ્રાપ્તિથી પરમ સંતોષ થયો, સ્વાનુભૂતિથી પરમ તૃપ્તિ થઈ, ત્યાં
પરદ્રવ્યની આશા ન રહી, લોભ ન રહ્યો – આ રીતે પરમતત્ત્વની પ્રાપ્તિરૂપ સંતોષ વડે
જ લોભ વગેરેને જીતી શકાય છે.
ધર્માત્માની પર્યાયમાં ઉલ્લસતો આનંદનો સમુદ્ર
[અષાડ વદ સાતમ: નિયમસાર ગાથા ૧૨૧]
અંતર્મુખ થઈને જેણે નિજકારણપરમાત્માને જાણ્યો છે ને મિથ્યાત્વાદિ ભાવોને
છોડીને જેણે પ્રાયશ્ચિત કર્યું છે – ચિત્તને ઉજ્વળ કર્યું છે – તે ધર્મીજીવન કહે છે કે અહો!
ચૈતન્યસુખનો ઢગલો અમને પ્રગટ થયો છે, સહજ સુખથી ભરેલો ચૈતન્યચમત્કાર
આત્મા અનુભવમાં આવ્યો છે; આવા આત્મસુખને અમે સર્વદા અનુભવીએ છીએ, અને
એનાથી વિરુદ્ધ ભવસુખના (–ખરેખર ભવદુઃખના) કારણરૂપ પરભાવોને અમે
આત્માની શક્તિથી સર્વ પ્રકારે છોડીએ છીએ; કાયાને અને માયાને (–કાયા તરફના
ભાવોને) છોડીને, અમારી પરિણતિને અમે ચૈતન્યસુખમાં જોડી દીધી છે. અરે, અમારી
આવી સહજ આત્મસંપદા – કે જે અમારા હૃદયમાં જ છે ને અમારી સ્વાનુભૂતિનો જ
વિષય – છે – તેને પૂર્વે એક ક્ષણ પણ અમે જાણી ન હતી; હવે આનંદમય ધ્યાનવડે
અમારી આવી અદ્ભુત આત્મસંપદાને અમારા અંતરમાં અમે પ્રગટ સ્વસંવેદનથી જાણી
છે, ને તેને જ સદાય અનુભવીએ છીએ.
અતીન્દ્રિય આનંદનો નાથ ભગવાન આત્મા, તેમાં સન્મુખ થતાં સમ્યગ્દ્રર્શનમાં