: શ્રાવણ : ૨૪૯૯ આત્મધર્મ : ૪૧ :
કર્તૃનયથી રાગનું કર્તાપણું જાણનારી દ્રષ્ટિ પણ શુદ્ધઆત્મદ્રવ્ય ઉપર જ હોય છે, ને
શુદ્ધઆત્મા ઉપર દ્રષ્ટિ હોય તેને વિકારનું કર્તૃત્વ ટળીને અલ્પકાળમાં વીતરાગતા થયા
વિના રહે જ નહિ. આ રીતે અનંતધર્મના આધારરૂપ શુદ્ધઆત્મદ્રવ્યને દ્રષ્ટિમાં રાખીને
સમજે તો જ બધા કથનનું યથાર્થ તાત્પર્ય સમજાય છે. અને આવું તાત્પર્ય સમજનાર
જ્ઞાની –સાધકની દશા કોઈ અદ્ભુત અપૂર્વ–અચિંત્ય – આનંદરૂપ હોય છે.
જૈન સંસ્કૃતિ શું છે?
જેનાથી આત્માને વીતરાગભાવના ઉત્તમ સંસ્કાર પડે તે જ સાચી જૈનસંસ્કૃતિ
છે. એટલે અંતર્મુખ થઈને આત્માને સાધવો તે જ જૈનસંસ્કૃતિ છે, તેમાં જીવને
વીતરાગતાના સંસ્કાર પડે છે.
જૈનધર્મની સામાયિક કેવી છે?
જેમાં ચૈતન્યનો શાન્ત વીતરાગરસ ઝરે છે – એવા સમભાવનો અનુભવ તે
સામાયિક છે.
તમે કાર્યકર્તા છો?
હા; ધર્મી કહે છે કે અમારા સ્વભાવને સાધવારૂપ કાર્યના અમે કર્તા છીએ, તેથી
અમે કાર્યકર્તા છીએ. સ્વભાવને સાધવો તે અમારું કાર્ય છે. અમારા જ્ઞાન–
આનંદરૂપ કાર્યના કર્તા અમે છીએ.
આ મનુષ્યપણું પામીને સારૂં કાર્ય શું કરવું?
આત્માના અનુભવ જેવું સારૂં કામ બીજું કોઈ નથી, માટે તે સારૂં કાર્ય કરવું.
(ખરેખર, શુદ્ધાત્માના અનુભવરૂપ જે સમયસાર, તેનાથી ઊંચું બીજું કાંઈ નથી.)
ગુણવંતા જ્ઞાનીની ભક્તિ કઈ રીતે થાય?
જ્ઞાનીના ગુણને ઓળખતાં તેના પ્રત્યેનો જે મહાન પ્રમોદભાવ જાગે છે ને
પોતાનો આત્મા પણ તેવા ગુણ પ્રગટ કરવા પ્રેરાય છે તે ભક્તિ છે. આ ભક્તિ
માત્ર બહારના ઠાઠમાઠમાં કે નૃત્ય – ગાનાદિમાં પૂરી થતી નથી, પણ આ ભક્તિ
સાથેનું જ્ઞાન, જ્ઞાનીના અંતરમાં ઊંડું ઊતરીને તેના ગુણનો પત્તો મેળવે છે ને
પોતામાં તેવા ગુણ પ્રગટ કરીને જ તે જંપે છે. આ રીતે ગુણવડે ગુણવંત –
જ્ઞાનીની સુંદર ભક્તિ થાય છે. કુન્દકુન્દપ્રભુએ સમયસારની ૩૧ મી ગાથામાં
આવી ભક્તિ બતાવી છે. જ્ઞાનબળે, અહીં ભરતક્ષેત્રમાં બેઠાબેઠા પણ
સિદ્ધભગવંતોની કે વિદેહક્ષેત્રના કરોડો – અબજો જ્ઞાનીઓની ભક્તિ આપણે
કરી શકીએ...... આ ગુણભક્તિને ક્ષેત્રનું અંતર નડી શકતું નથી.