મુનિ અને તે શ્રાવક નિરંતર ભક્ત છે–ભક્ત છે, ક્ષણેક્ષણે તે આત્માના
સિદ્ધપદને સાધી જ રહ્યા છે.
આત્માને સ્વસંવેદનમાં પ્રત્યક્ષ કરે છે તે પરમાર્થ સિદ્ધભક્તિ છે. અને
બહારમાં સિદ્ધભગવંતો તરફ લક્ષ જાય–તે પરોક્ષ છે; તેથી તે વ્યવહારભક્તિ
પરોક્ષ છે.
ભાવનારૂપ અભેદરત્નત્રયપરિણતિ, તે આત્માનું પરમાર્થવાત્સલ્ય છે, તેમાં
આત્માની રક્ષા છે. અહો, આવી અભેદરત્નત્રયપરિણતિ વડે આત્માને સાધનારા
૭૦૦ મુનિવરોની રક્ષાનો આજે દિવસ છે. (શ્રાવણ પૂર્ણિમા)
આવે, –એનું નામ નિજપરમાત્માની ભક્તિ છે. રાગનો સ્વાદ એ કાંઈ
પરમાત્માની ભક્તિ નથી; અંદર પોતાના પરમાત્મતત્ત્વ તરફ મુખ કરીને તેમાંથી
આનંદરસ પીવો તે નિજપરમાત્માની ભક્તિ છે.
ઘૂંટડા પીવાય છે, તે જ મુક્તિની પરમભક્તિ છે. પરમાત્માની ભક્તિ કહો કે
મોક્ષની ભક્તિ કહો, કે રત્નત્રયની આરાધના કહો કે આનંદરસનો અનુભવ
કહો, –બધું આમાં સમાય છે.
બંને એક જ છે; કેમકે અંદરની અનુભૂતિમાં ‘આ દ્રવ્યને આ પર્યાય’ એવો ભેદ
ક્યાં છે? ત્યાં તો અભેદઅનુભૂતિનો આનંદ છે. સમયસારમાં ‘દર્શન–જ્ઞાન–
ચારિત્ર–પર્યાયમાં સ્થિત આત્માને સ્વસમય કહ્યો; તેમજ ‘તું સ્થાપ નિજને
મોક્ષપંથે’ એમ કહ્યું. એ રીતે નિર્મળ રત્નત્રયરૂપ અભેદપરિણતિમાં આત્માને
સ્થાપવો તે જ પરમાત્માની પરમભક્તિ છે. તેમાં રાગ નથી, તેમાં આનંદના
અમૃતરસ પીવાય છે.