: भाद्रपद र४९९ : आत्मधर्म : ५ :
निजस्वभावने अवलंबता ज्ञानमां परज्ञेयने जाणवानी आकुळता रहेती नथी.
[श्रावणमासना खास प्रवचनोमांथी दोहन]
मारो आत्मा सर्वज्ञस्वभावी वस्तु छे–एवो निर्णय
करीने जेणे अंतर्मुख ज्ञानमां पोताना आत्माने स्वज्ञेय
बनाव्यो ते साधकजीवनी रागथी जुदी पडेली ज्ञानपर्यायमां
केटलुं अगाध सामर्थ्य छे! केटली अगाध शांति छे! तेने
ओळखतां पण आत्मामां साधकभावनी धारा उल्लसी जाय!
एवुं सुंदर वर्णन आप आ प्रवचनमां वांचशो.
साधकनी वर्तमान पर्यायमां त्रणकाळना द्रव्य–गुण–पर्यायने जाणवानी ताकात
छे. धर्मीने जेम पोतानी वर्तमान–पर्यायनी ताकातनो विश्वास छे, तेम भविष्यनी
पर्यायनी ताकातनो पण विश्वास छे... एटले भविष्यने माटे अत्यारे धारणा करी लउं–
एम धारणा उपर तेनुं जोर जातुं नथी. भविष्यमां मारी जे पर्याय थशे त्यारे ते पर्याय
पोताना ते वखतना विकासना बळे भूत–भविष्यने जाणी ज लेशे. एटले भविष्यनी
पर्याय माटे अत्यारे धारणा करी लउं के बहारनो क्षयोपशम वधारी लउं एम धर्मीनुं
लक्ष नथी; ते–ते वखतनी भविष्यनी पर्याय अतीन्द्रियस्वभावना अवलंबनना बळे
जाणवानुं कार्य करशे. अहो, आत्मानी अनुभूतिमां ज्ञान एकाग्र थयुं त्यां धर्मीने बीजुं
कांई जाणवानी आकुळता नथी. ज्यां ज्ञायकस्वभाव आखोय अनुभूतिमां साक्षात् वर्ते
छे त्यां थोडा थोडा परज्ञेयोने जाणवानी आकुळता कोण करे? ए वात प्रवचनसारनी
३३ मी गाथामां करी छे. – “विशेष आकांक्षाना क्षोभथी बस थाओ; स्वरूप–निश्चळ ज
रहीए छीए.”
स्वभावने अवलंबीने जे ज्ञान काम करे तेनी महत्ता पासे शास्त्रना
अवलंबनरूप धारणानी महत्ता रहेती नथी. जेने बीजा जाणपणामां महत्ता भासे छे ते
जीव निजस्वभावने जाणवा तरफनुं जोर क्यांथी लावशे? एने महत्ता तो बहारना
जाणपणामां वर्ते छे. वर्तमान ज्ञान अंदर ज्ञानस्वभावमां ऊतरी जाय–तेनी खरी किंमत छे;