સામર્થ્ય પાસે રાગ તો કાંઈ છે જ નહીં. નિજભાવમાં અભેદ થઈને, અને પરભાવથી
ભિન્ન રહીને જ્ઞાન સ્વ–પરને સ્વભાવ–વિભાવને બધાયને જેમ છે તેમ જાણે છે. રાગ
પણ જ્ઞાનથી ભિન્ન તત્ત્વ છે, રાગ તે કાંઈ સ્વતત્ત્વ નથી. આવું ભેદજ્ઞાન કરવાની
તાકાત જ્ઞાનમાં જ છે. તે જ્ઞાન વીતરાગ–વિજ્ઞાન છે, તે જગતમાં સારરૂપ છે, મંગળરૂપ
છે અને મોક્ષનું કારણ છે.
જાણપણું હોય કે વ્રતાદિ શુભ આચરણ હોય તે બધું મિથ્યા જ છે, તેનાથી જીવને
અંશમાત્ર સુખ મળતું નથી. મોક્ષનું પ્રથમ પગલું સમ્યગ્દર્શન છે, તેને હે ભવ્ય જીવો!
તમે શીઘ્ર ધારણ કરો.
અનાદિથી કરી જ રહ્યો છે, એ કોઈ નવી વાત નથી; તેનાથી પાર આત્માનો અનુભવ
કેમ થાય, સમ્યગ્દર્શન ને સમ્યગ્જ્ઞાન કેમ થાય? તેની આ વાત છે. આ અપૂર્વ છે, અને
આ જ સુખી થવાનો ઉપાય છે. ભાઈ! સંસારની ચારગતિની રખડપટીથી તું થાક્્યો હો
ને હવે તેનાથી છૂટીને મોક્ષસુખને ચાહતો હો–તો આ ઉપાય કર.. વીતરાગ વિજ્ઞાનરૂપ
સાચું જ્ઞાન કર, આત્મજ્ઞાન કર.
સમ્યગ્જ્ઞાન કરે તો કલ્યાણ થાય. તેની પ્રાપ્તિ પોતાથી થાય છે, બીજા પાસેથી થતી નથી.
દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર એમ કહે છે કે હે જીવ! તારે માટે અમે પરદ્રવ્ય છીએ; અમારી
સન્મુખતાથી તને સમ્યગ્દર્શનાદિની પ્રાપ્તિ નહિ થાય, પણ તારા પોતાના લક્ષે જ તને
સમ્યગ્દર્શનાદિ થશે, માટે રાગની ને પરાશ્રયની બુદ્ધિ છોડ. પરલક્ષ છોડીને પોતામાં
પુણ્યપાપથી પાર એવા શુદ્ધ જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ આત્માની રુચિ કર. બાહ્યપદાર્થો તો ક્્યાંય
રહ્યા, પોતામાં રહેલા ગુણના ભેદનો વિકલ્પ પણ જેમાં નથી–એવું સમ્યગ્દર્શન ને
સમ્યગ્જ્ઞાન છે તે અપૂર્વ ચીજ છે. તેના વગર પૂર્વે બીજું બધું જીવે કર્યું, પણ પોતાના સ્વરૂપનું