છે? સમ્યગ્દર્શનની ખાણ આત્મા છે. અનંત ગુણની ખાણ આત્મા છે. સમ્યગ્દર્શન
વગેરેની પ્રાપ્તિ માટે પોતાના આત્મા સિવાય બીજે ક્યાંય જવું પડે તેમ નથી.
સમ્યગ્દર્શનની ધ્રુવ ખાણ એવો આત્મસ્વભાવ તેનો સ્વીકાર કરતાં જ સમ્યગ્દર્શન થાય
છે, બીજો કોઈ ઉપાય છે જ નહિ. સમ્યગ્જ્ઞાન વગેરેની પણ આ જ રીત છે શુદ્ધાત્માની
સન્મુખતામાં વચ્ચે બીજા કોઈનું કે રાગાદિનું આલંબન છે જ નહીં. આખોય મોક્ષમાર્ગ
એકલા આત્માના જ આશ્રયે છે.
સમ્યગ્જ્ઞાન પ્રગટે છે. સમ્યગ્દર્શન સાથે આવું સમ્યગ્જ્ઞાન સદાય હોય છે. ભગવાન
આત્માના શ્રદ્ધાગુણની સમ્યગ્દર્શનપર્યાય જ્ઞાન–આનંદ ને શાંતિના અપૂર્વ વેદન સહિત
પ્રગટે છે. જીવાદિ સાત તત્ત્વો અને તેમાં પરથી ભિન્ન પોતાનો શુદ્ધાત્મા તેને સમ્યગ્દ્રષ્ટિ
જાણે છે ને તેની શ્રદ્ધા કરે છે. સામાન્ય અને વિશેષ બન્નેની વિપરીતતા રહિત પ્રતીત
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને છે. એકલું સામાન્ય માને, વિશેષને ન માને, અથવા એકલું વિશેષ માને,
સામાન્યને ન માને, તો તત્ત્વશ્રદ્ધા સાચી થતી નથી. વસ્તુ પોતે સામાન્ય–વિશેષ સ્વરૂપ
વિપરીતતા નથી કે સંશયાદિ દોષ નથી. અમારા આત્માને અમે જાણ્યો કે નહીં, અમને
સમ્યગ્દર્શન હશે કે નહીં, અમને અનુભવ થયો તે સાચો હશે કે નહીં! આવો સંશય
ધર્માત્માને હોતો નથી. જ્યાં એવો સંશય હોય ત્યાં તો અજ્ઞાન છે. ધર્મી તો પોતાની
દશાને નિઃશંક જાણે છે કે અપૂર્વ આનંદના વેદનસહિત અમને સમ્યગ્દર્શન થયું છે,
આત્માની સ્વાનુભૂતિ થઈ છે, સર્વજ્ઞદેવે જેવો આત્મા જાણ્યો તેવો જ અમારો આત્મા
અમે અનુભવસહિત જાણ્યો છે; તેમાં હવે કોઈ શંકા નથી. આવા શ્રદ્ધા–જ્ઞાનવડે
મોક્ષમાર્ગની આરાધના થાય છે. આત્માના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન વગર કોઈ જીવ ભલે દ્રવ્યલિંગી
સાધુ થાય પણ અંદર તેને સંશયાદિ દોષ રહ્યા જ કરે છે. જ્યાં સમ્યગ્જ્ઞાન ત્યાં
ત્યાં ગણ સંતાપ, જ્ઞાન તહાં શંકા નહિ સ્થાપ. ’ જ્ઞાની જીવો આત્મસ્વરૂપમાં નિઃશંકિત
હોય છે અને તેથી મરણાદિના ભયરહિત નિર્ભય હોય છે.