: કારતક : ૨૫૦૦ આત્મધર્મ : ૨૧ :
અહા! આચાર્યદેવની કેટલી નિઃશંકતા! અંદર પોતે તો નિર્વિકલ્પઅનુભવમાં
ઝૂલતા ઝૂલતા આવા મોક્ષમાર્ગને સાધી રહ્યા છે, ને બેધડકપણે કહે છે કે બધાય
ભગવાન અર્હંતદેવોને શુદ્ધજ્ઞાનમયપણું છે, ને તેઓએ દ્રવ્યલિંગના આશ્રયભૂત શરીરનું
મમત્વ છોડી દીધું છે, એટલે દ્રવ્યલિંગના ત્યાગવડે દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની મોક્ષમાર્ગપણે
ઉપાસના જોવામાં આવે છે. બધાય તીર્થંકરોએ મોક્ષમાર્ગ આ એક જ રીતે ઉપાસ્યો છે,
એમ અમારા જોવામાં આવે છે.
કોઈ કહે કે “જોવામાં આવે છે” એમ કહ્યું તો શું આચાર્યદેવે અર્હંતદેવોને નજરે
જોયા છે? અત્યારે કે કુંદકુંદાચાર્યદેવ હતા ત્યારે પણ અહીં અર્હંતદેવ તો ન હતા!
તો તેને અહીં કહે છે કે હે ભાઈ! આત્મામાં સ્વાનુભવ–પ્રત્યક્ષથી જ્યાં સાક્ષાત્
અનુભવ થયો, ત્યાં નિઃસંદેહ ખાતરી થઈ ગઈ કે બસ, આવો જ મોક્ષમાર્ગ ત્રણેકાળે
હોય. અને વળી કુંદકુંદાચાર્યદેવને તો વિદેહક્ષેત્રમાં સાક્ષાત્ તીર્થંકરભગવાનનો ભેટો પણ
થયો હતો, આઠ દિવસ સુધી ભગવાન સીમંધર પરમાત્માની સભામાં દિવ્યધ્વનિનું
સાક્ષાત્ શ્રવણ કર્યું હતું, જ્યાં અનેક કેવળજ્ઞાની ભગવંતો બિરાજતા હતા, જ્યાં
ગણધરદેવો અને મુનિવરોનાં ટોળાં આવા મોક્ષમાર્ગને સાધતા હતા,–તેમને નજરે
નીહાળીને, અને તેવો મોક્ષમાર્ગ પોતાના આત્મામાં પ્રગટાવીને આચાર્યદેવ કહે છે કે
ભાઈ, મોક્ષમાર્ગ તો આ શુદ્ધ જ્ઞાનમય આત્માના આશ્રયે રત્નત્રયની ઉપાસનાથી જ છે,
–એમ અમારા જોવામાં આવે છે, બીજો કોઈ મોક્ષમાર્ગ અમારા જોવામાં
આવતો નથી.
અહા! જેને સાધકપણું પ્રગટાવવું હોય તેને સાધકપણું કેમ પ્રગટે તેની
આ વાત છે. મોક્ષને સાધવા માટે સુત્રની અને સંતોની આજ્ઞા તો આમ છે કે તું
તારા સ્વદ્રવ્યનો આશ્રય કરીને તેમાં જ વિહર! તું તારા આત્માને રત્નત્રયમાં
જોડ....તો તું મોક્ષમાર્ગમાં આવ્યો–એમ સૂત્રની અને સંતોની સંમતિ છે.
આત્માનો વીતરાગી જ્ઞાનસ્વભાવ છે. તે વીતરાગીસ્વભાવની નિર્વિકલ્પ–
વીતરાગી શ્રદ્ધા, તેનું વીતરાગીજ્ઞાન, ને તેમાં વીતરાગી લીનતા,–એવા રત્નત્રયસ્વરૂપ
મોક્ષમાર્ગ છે.
આવા મોક્ષમાર્ગ સિવાય બીજો કોઈ મોક્ષમાર્ગ નથી. માટે જેણે સાધકપણું
પ્રગટાવવું હોય ને મોક્ષને સાધવો હોય તેણે આત્માના આશ્રયે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–