: ૨ : આત્મધર્મ : કારતક : ૨૫૦૦
‘અહો, સમકિતરૂપી સોનાનો સૂરજ ઊગ્યો!’
બેસતા વર્ષના મંગલપ્રભાતે ચૈતન્યની અત્યંત
પ્રસન્નતાપૂર્વક વહેલી સવારમાં ગુરુદેવે નવ દેવતાને યાદ
કરીને, આનંદઝરતી જે ઉત્તમ બોણી આપી તે ‘આત્મધર્મ’
દ્વારા આપને પહોંચાડતાં આનંદ થાય છે. –સં.
બેસતા વર્ષના સુપ્રભાતમાં ગુરુદેવે મંગલ તરીકે સૌ પ્રથમ નવ દેવોને યાદ કર્યાં
–અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, જિનાલય, જિનચૈત્ય, જિનવાણી અને
જિનધર્મ–એ નવ દેવ છે. એ નવે વીતરાગસ્વરૂપ છે, વીતરાગતાના પ્રતિપાદક છે. અને
વીતરાગભાવ વડે જ તેમની સાચી ઓળખાણ થાય છે.
આત્માનો સ્વભાવ અતીન્દ્રિયજ્ઞાન છે; અતીન્દ્રિયજ્ઞાન વડે જાણવાનો તેનો
સ્વભાવ છે, તેમજ તે પોતે અતીન્દ્રિયજ્ઞાનથી જ જણાય છે; આ રીતે અતીન્દ્રિય
(સ્વસંવેદન–પ્રત્યક્ષ) જ્ઞાનપૂર્વક જ અરિહંત–સિદ્ધ–જિનવાણી વગેરેનું સાચું જ્ઞાન થાય
છે.–એ વાત પ્રવચનસારની ૧૭૨ ગાથામાં ઘણી સરસ કહી છે; ગુરુદેવ તેનો વારંવાર
ઉલ્લેખ કરે છે ને તેનું રહસ્ય મુમુક્ષુજીવે ખાસ સમજવા યોગ્ય છે.
એવી જ રીતે સમયસારની ૪૭ શક્તિમાંથી ૧૨ મી પ્રકાશશક્તિનો ઉલ્લેખ
કરીને વારંવાર કહે છે કે સ્વસંવેદન–પ્રત્યક્ષ થવાનો આત્માનો સ્વભાવ છે. સાધકના
મતિ–શ્રુતજ્ઞાનમાં પણ સ્વસંવેદન–પ્રત્યક્ષથી આત્માને જાણવાની તાકાત છે. અહો,
આવું સ્વસંવેદન થયું તે પણ અશરીરી છે, અતીન્દ્રિય–આનંદસહિત છે, ને તે
વીરપ્રભુનો માર્ગ છે.
અહો, વીરપ્રભુના મોક્ષનું આ અઢીહજારમું વર્ષ છે; ભગવાનનો માર્ગ તો
વીતરાગભાવમાં છે. પ્રભુનો વીતરાગમાર્ગ જયવંત છે. આવા માર્ગને ઓળખીને
સમ્યગ્દર્શનની એવી અપ્રતિહત આરાધના કરવી કે, અત્યારે ક્ષાયોપશમિક હોવા છતાં
વચ્ચે ભંગ પડ્યા વગર ક્ષાયિકસમ્યક્ત્વ થાય. આ રીતે ક્ષાયિક સાથે જોડણીવાળું
સમ્યક્ત્વ તે પણ ક્ષાયિક જેવું જ છે;–‘એ વાત ભગવાનની વાણીમાં આવેલી છે.’
(–પૂ. બેનશ્રીના જાતિસ્મરણમાં). આવી આરાધના તે સુપ્રભાત છે.