Atmadharma magazine - Ank 363
(Year 31 - Vir Nirvana Samvat 2500, A.D. 1974).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 36 of 41

background image
: પોષ : રપ૦૦ આત્મધર્મ : ૩૩ :
અરિહંત–પરમેષ્ઠી તે દેવ છે; તેમને જે ઓળખે છે, તથા તેમના જેવો જ હું પણ આ
શરીરની મધ્યે કેવળજ્ઞાનાદિ સ્વભાવસહિત છું–એમ જે જાણે છે એવા સમ્યગ્જ્ઞાની તે જ
ખરા પંડિત છે.
એ જ પ્રમાણે, અષ્ટકર્મથી વિમુક્ત, મુક્તિસ્થાને (સિદ્ધાલયમાં) બિરાજમાન
જેવા સિદ્ધભગવંતો છે, તેમના જેવો જ મારો આત્મા આ શરીરમધ્યે બિરાજી રહ્યો છે–
એમ શુદ્ધદ્રષ્ટિથી જે અનુભવે છે તે જ ખરો પંડિત છે.
જેવા જીવો છે સિદ્ધિગત, તેવા જીવો સંસારી છે;
જેથી જન્મ–મરણાદિ હીન, ને અષ્ટગુણસંયુક્ત છે. (નિયમસાર ગા. ૪૭)
–આવા નિજ આત્માને અંર્તબુદ્ધિથી જે જાણે છે તે જ સાચો વિદ્વાન અને પંડિત
છે. આત્માને જાણ્યા વગર એકલા શાસ્ત્રના શબ્દોનું ભણતર હોય એને કાંઈ સાચા
પંડિત કહેતા નથી. જે ચૈતન્ય–વિદ્યામાં પ્રવીણ હોય તેને જ મોક્ષના માર્ગમાં સાચા
વિદ્વાન કહેવાય છે. અરે, જે ભણતર ભવથી તરવામાં કામ ન આવે એવા ભણતરને તે
પંડિતાઈ કોણ કહે? ભાઈ, તેં શાસ્ત્રો જાણ્યા ને લોકોએ તને પંડિત માન્યો, પણ જો
તારા આત્માને તેં ન જાણ્યો તો તારું શું હિત થયું? તારી પંડિતાઈ તને શું કામ આવી?
આત્માને જાણ્યા વગર પરમાર્થમાર્ગમાં તો તું મૂર્ખ જ રહ્યો.–યોગસારમાં કહે છે કે–
શાસ્ત્રપાઠી પણ મૂર્ખ છે, જે નિજતત્ત્વ અજાણ,
તે કારણ એ જીવ ખરે પામે નહિ નિર્વાણ. (પ૩)
પરમાત્માને જાણીને ત્યાગ કરે પરભાવ,
તે આત્મા પંડિત ખરો, પ્રગટ લહે ભવપાર. (૮)
વળી યોગસારમાં જ કહે છે કે–
જે જાણે શુદ્ધાત્મને અશુચી દેહથી ભિન્ન,
તે જ્ઞાતા સૌ શાસ્ત્રનો શાશ્વત–સુખમાં લીન. (૯પ)
અને એનાથી ઉલ્ટું–
નિજ–પરરૂપથી અજ્ઞજન જે ન તજે પરભાવ,
જાણે કદી સૌ શાસ્ત્ર પણ થાય ન શિવપુર રાવ. (૯૬)
ભલે કદાચ શાસ્ત્ર ભણતર ન ભણ્યો હોય, સંસ્કૃત વાંચતાં કે ભાષણ કરતાં