અનેકાન્તવાદી જૈન છે. આવો અનેકાન્તમાર્ગ તે જ ભગવાન મહાવીર પ્રભુનો માર્ગ
છે. અહો, અનેકાન્તમાં તો અનંત ગંભીરતા ભરી છે.
અનિત્યની વાત અમારે સાંભળવી નથી. અરે બાપુ! મહાવીર પરમાત્માનું
અનેકાન્તશાસન દ્રવ્ય–પર્યાયરૂપ વસ્તુસ્વરૂપ બતાવે છે; તે સમજવું અજ્ઞાનીને કઠણ
પડે છે. જે વસ્તુ નિત્ય, તે જ વસ્તુ અનિત્ય! એમ તેને આશ્ચર્ય અને શંકા થાય છે.
પણ વસ્તુ પોતે જ પોતાને નિત્ય તેમજ અનિત્ય એવા અનેકાન્તસ્વરૂપે પ્રકાશી રહી
છે, તે સમજનાર જ્ઞાની તો જાણે છે કે અહો, પર્યાયરૂપે મારી અનિત્યતા છતાં
દ્રવ્યપણે હું નિત્ય ટકતો છું. મારું નિત્ય જ્ઞાન તે અનિત્યતાથી વ્યાપ્ત હોવા છતાં, તે
મને ઉજ્વળસ્વરૂપે અનુભવાય છે. અનિત્યપણું તે કાંઈ જ્ઞાનની ઉપાધિ નથી પણ
જ્ઞાનનું સહજસ્વરૂપ છે. નિત્યપણું ને અનિત્યપણું એવા બંને સ્વભાવધર્મો જ્ઞાનમાં
એકસાથે ઉલ્લસી રહ્યા છે. અહો, આવું સ્વરૂપ ધર્મી પોતાના અંતરમાં અનુભવે છે.
તે કાંઈ પોતાને ચૈતન્યપરિણામથી જુદો નથી અનુભવતો, પણ ધ્રુવ ને પર્યાય એવા
બંને સ્વભાવોથી અભિન્ન, એકાકાર ચૈતન્યભાવસ્વરૂપ પોતાને અનુભવે છે. આવા
અનુભવમાં ભગવાન આત્મા સત્યસ્વરૂપે પ્રસિદ્ધ થયો છે.
સમ્યગ્દર્શનને કારણે રાગાદિ થાય–એ વાત રહેતી નથી. બીજી રીતે કહીએ તો
સમ્યગ્દર્શનાદિ ભાવ તે નિશ્ચય મોક્ષમાર્ગ, અને તેની સાથેના રાગાદિને પણ
મોક્ષમાર્ગમાં કહેવા તે વ્યવહાર;–તે નિશ્ચય–વ્યવહાર એકબીજાના કારણે નથી,
બંનેનો સ્વકાળ એક હોવા છતાં, એકના કારણે બીજાનું અસ્તિત્વ નથી.–આમ
સ્વતંત્ર તત્ત્વોને જેમ છે તેમ જાણવા તે વીરનાથનો અનેકાન્તમાર્ગ છે.