Atmadharma magazine - Ank 364
(Year 31 - Vir Nirvana Samvat 2500, A.D. 1974).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 6 of 53

background image
: મહા : રપ૦૦ આત્મધર્મ : ૩ :
અસંખ્ય નિજ અવયવ થકી ‘નિયતપ્રદેશી’ આત્મ છે;
તે શરીરમાં નથી વ્યાપતો ‘સ્વધર્મ–વ્યાપક’ શક્તિ છે.
સ્વ–પરમાં જે સમ, અને વિસમ, વળી છે મિશ્ર જે
ત્રણવિધ એવા ધર્મને નિજશક્તિથી આત્મા ધરે.
જીવ નંત ભાવો ધારતો ‘અનંતધર્મ’ની શક્તિથી;
તત ને અતત્પણું સાથ વરતે ‘વિરુદ્ધધર્મ’ની શક્તિથી.
જે જ્ઞાનનું તદ્રૂપ–ભવન તે ‘તત્ત્વ’ નામની શક્તિ છે;
વળી અતદ્રૂપ પરિણમન જીવનું તે ‘અતત્ત્વ’ શક્તિ છે.
બહુ પર્યાયોમાં વ્યાપતો પણ એક દ્રવ્યપણે રહે;
નિજસ્વરૂપની ‘એકત્વ’શક્તિ જાણી જીવ શાંતિ લહે.
છે એક દ્રવ્ય જ જીવ ‘અનેક’ પર્યયરૂપ બને,
સ્વ–પર્યાયોમાં વ્યાપતો જીવ સુખી જ્ઞાની સિદ્ધ બને.
છે ‘ભાવ–શક્તિ’ જીવની સત્રૂપ અવસ્થા વર્તતી;
વળી અસત્રૂપ છે પર્યયો ‘અભાવ–શક્તિ’ જીવની.
‘ભાવનો તો અભાવ’ થાય, ‘અભાવનો વળી ભાવ’ રે,
એ શક્તિ બંને એકીસાથે જ્ઞાનમાં તું જાણજે.
વળી ‘ભાવ તે તો ભાવ’ ને ‘અભાવ તેહ અભાવ’ છે,
એવા સ્વભાવે જીવ ચેતક નિજગુણે દેખાય છે.
નહિ કારકોને અનુસરે એવો જ ભવતો ‘ભાવ’ છે;
ને કારકોને અનુસરે તો તેની ‘ક્રિયાશક્તિ’ છે.
નિજ ‘કર્મ–શક્તિ’થી આતમા સિદ્ધરૂપ ભાવ જ પામતો;
વળી ‘કર્તૃ–શક્તિ’ના બળે પોતે જ ભાવકરૂપ થતો.