: જેઠ : ૨૫૦૦ આત્મધર્મ : ૧૫ :
સાંભળીને, જે જાણપણું થાય, તેના કરતાં શબ્દથી પાર એવા જ્ઞાનને સ્વસન્મુખ કરતાં
તેનું જે સ્પષ્ટ–પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન અને મહા આનંદનું વેદન થાય છે, તે કોઈ જુદી જાતનું છે.
શબ્દજ્ઞાન (શાસ્ત્રજ્ઞાન) ગમે તેટલું હોય તોપણ તે ઈંદ્રિયજ્ઞાન છે; અતીન્દ્રિયપદાર્થને
જાણવાની કે વેદવાની મહા તાકાત તેનામાં કદી આવતી નથી; તે તાકાત તો ઈંદ્રિયાતીત
સ્વસંવેદનજ્ઞાનમાં જ છે.
જેમ કુંવારી સ્ત્રી, પ્રસૂતિની વેદનાનું ગમે તેટલું વર્ણન વાંચે કે બીજા અનુભવી
પાસેથી સાંભળે, પણ પ્રસૂતિવેદનાનો ખરો ખ્યાલ પોતાને જ પ્રસૂતિ થતાં જેવો આવે
તેવો વાંચવા કે સાંભળવાથી તો ન જ આવે. જાત અનુભવથી ખ્યાલ આવે તેવો
શબ્દોથી નથી આવતો. તેમ અનુભવના મહા આનંદનું વર્ણન જ્ઞાની–અનુભવી પાસેથી
ગમે તેટલું સાંભળો કે અનુભવજ્ઞાનના ગમે તેટલા શાસ્ત્રો વાંચો કે અનુભવની ગમે
તેટલી પ્રશંસા કરો, પણ અંતરમાં જાત અનુભવ વગર ચૈતન્યના મહા આનંદનો સાચો
સ્વાદ આવી શકતો નથી. માટે સમયસારમાં આચાર્યદેવે કહ્યું છે કે હે જીવ! અમે જે
શુદ્ધઆત્મા બતાવીએ છીએ તે શુદ્ધાત્માને, તું માત્ર સાંભળીને નહિ–પણ તારા
જાતઅનુભવથી પ્રમાણ કરજે, શ્રવણમાત્ર ન રાખીશ, અનુભવગમ્ય કરજે.
ભવના છેદ માટેનો ભવ
જેને ચૈતન્યના પરમ આનંદની જ પિપાસા છે, જગતની બીજી
કોઈ લપ જેના અંતરમાં નથી, અરે! અમારા ચૈતન્યનું અમૃત અમારા
અંતરમાં જ છે એમ જેની જિજ્ઞાસાનો દોર આત્મા તરફ વળ્યો છે, એવા
ભવ્ય જીવોના આનંદ માટે–હિતને માટે વીતરાગી સંતોએ શાસ્ત્રો રચ્યાં
છે. તરતા પુરુષોએ મોક્ષને સાધતાં સાધતાં ને ભવને છેદતાં છેદતાં જે
વાણી રચી તે વાણી ભવછેદક છે. મોક્ષાર્થી જીવ તે વાણી ઝીલી, આત્મા
તરફ વળી, ભવનો છેદ કરીને પરમ આનંદને પામે છે.
હે જીવ! જ્ઞાનસ્વભાવવડે અધિક એવા તારા આત્માને જાણ તો
તારા ભવનો છેદ થાય. ભાઈ રે, આવો મનુષ્યઅવતાર મળ્યો તેમાં જો તેં
ભવના છેદનો ઉપાય ન કર્યો તો તેં શું કર્યું? આ ભવ, ભવના છેદ માટે જ
છે. ચાર ગતિના ભવનો અભાવ કરવા માટે જ આ અવતાર છે. પરમ
.