: ૪ : આત્મધર્મ : જેઠ : રપ૦૦
ચૈતન્યની એવી ભાવના ભાવજે કે તારા રત્નત્રયની વૃદ્ધિ થાય. પ્રતિકૂળતા આવે ત્યાં
ગભરાઈ જઈશ નહીં, પણ આરાધનામાં અપૂર્વ ઉત્સાહ પ્રગટાવીને વૈરાગ્યભાવનામાં દ્રઢ
રહેજે, ક્રોધની ઉત્પત્તિ થવા દઈશ નહિ, અપૂર્વ શાંતરસમાં મગ્ન રહેજે...ને દીક્ષા વગેરે
પ્રસંગના પરમ વૈરાગ્યને યાદ કરીને આત્માને રત્નત્રયની આરાધનામાં પરમ ઉલ્લાસથી
જોડજે. સારભૂત ચૈતન્યભાવોને જાણીને, અસારરૂપ પરભાવોને છોડજે. અરે, આ તો
આરાધનાના ને સમાધિમરણના અપૂર્વ ટાણાં છે...તેમાં તારા હિતને ચૂકીશ મા.
અહો, મોક્ષના સાધક મુનિવરોની શી વાત! મોહ જેનાં મરી ગયા–એને
પ્રતિકૂળતાના ભય કેવા? અમને અમારા ચૈતન્યના અનુભવમાં આનંદ છે, આનંદના
વનમાં અમે ક્રીડા કરીએ છીએ, ત્યાં દુઃખ કેવું? ને પ્રતિકૂળતા કેવી? ક્રોધ કેવો? અરે,
ચૈતન્યની આવી દશાને ઓળખો તો ખરા! આવી શાંતદશાની ઓળખાણ પણ અપૂર્વ
છે. જગતના જીવોને એની ઓળખાણ પણ દુર્લભ છે. આત્માની આવી શાંત–
વીતરાગદશાને ઓળખે તો મુમુક્ષુના પરિણામ કેટલા શાંત થઈ જાય! મોક્ષનો જેને
ઉલ્લાસ, ને સંસારથી જે ઉદાસ, એને શાંતિમાંથી બહાર નીકળીને ક્રોધની બળતરામાં
જવું કેમ પાલવે?
ભવ–તન–ભોગ તે અસાર છે, ને તેના વગરનો આત્મા જ સાર છે.–
* ભવ એટલે સમસ્ત પરભાવો તે ભવનું કારણ છે, તે પરભાવો અસાર છે ને
ચૈતન્યનો સ્વભાવ જ સાર છે.
* તન–શરીર, તે પુદ્ગલની રચના છે, તે કઈ ક્ષણે સડી જશે કે છૂટી જશે, તેનો
કોઈ ભરોસો નથી, તેના તરફની વૃત્તિઓ અસાર છે; ને શરીરથી છ્રૂટો
અસંખ્યપ્રદેશી આત્મા આનંદનું ધામ છે, તે સારભૂત છે.
* ભોગ–હરખશોકની વૃત્તિઓ તે અસાર છે; ઈંન્દ્રિયવિષયો કે શુભરાગ–તેનો
ભોગવટો તે આકુળતા અને દુઃખ છે, તે અસાર છે; ચૈતન્યના આનંદનો
ભોગવટો તે પરમ સુખ અને સાર છે.
આમ સાર તેમજ અસાર તત્ત્વોને જાણીને હે મુમુક્ષુ! અસાર એવા ભવ–તન–
ભોગથી તું વિરક્ત થા, ને સારભૂત એવા આનંદમય આત્મતત્ત્વના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–
રમણતાને તું અત્યંતપણે ભાવ...નિરંતર પરમવૈરાગ્યથી એવી જિનભાવનામાં તત્પર રહે.
પોતાની ચૈતન્યસંપત્તિની અપાર શાંતિને જેણે જાણી છે, તેના સ્વાદનો અનુભવ
કર્યો છે, ને દેહાદિક પ્રત્યે નિર્મમતા પ્રગટ કરી છે એવા સત્પુરુષો અત્યંત કડવાં વચન