જો તેને છૂટું મુકો તો તે ક્્યાંય એક પગલું પણ ન જાય!
–તે પ્રાણી છે જીવ. જીવતત્ત્વ એવું છે કે જ્યારે તે બંધનમાં હોય ત્યારે તો તે ચારે
ગતિમાં બધે ફર્યા કરે છે; પણ જો તે છૂટું હોય એટલે મુક્ત હોય તો તે સદાકાળને માટે
સિદ્ધાલયમાં સ્થિર રહે છે, પછી તેને ક્્યાંય ગમનાગમન થતું નથી.
જગતમાં સર્વજ્ઞભગવંતો (–સિદ્ધભગવંતો) અનંતા છે; તે સર્વજ્ઞના ભક્તો એટલે કે
સાધકજીવો તો અસંખ્યાત જ છે.–આ રીતે ભક્તો થોડા છે ને ભગવંતો ઝાઝા છે.
આખા લોકના પ્રદેશો જેટલા જ એકેક જીવના પ્રદેશો છે, ને તે અસંખ્યાતપ્રદેશો બેકી
જે વસ્તુનો, કે જે સંખ્યાનો બરાબર વચલો ભાગ બેકી હોય તે વસ્તુના સમસ્ત
વસ્તુના સમસ્ત પ્રદેશો પણ એકીસંખ્યામાં જ હોય. હવે જીવ જ્યારે કેવલિ–સમુદ્ઘાત કરે છે
ત્યારે તે લોકવ્યાપી થાય છે, ને લોકના પ્રત્યેકપ્રદેશે જીવનો એકેક પ્રદેશ રહે છે; ત્યારે લોકની
બરાબર મધ્યના જે આઠ પ્રદેશો (–કે જેનું સ્થાન મેરૂપર્વતના તળીયે છે તે આઠ મધ્ય પ્રદેશો)
માં જીવના આઠ પ્રદેશો રહે છે, જેને ‘રુચકપ્રદેશ’ કહેવાય છે. આ રીતે જેના મધ્યપ્રદેશો આઠ
છે એવા જીવના અસંખ્યપ્રદેશો બેકી સંખ્યામાં જ છે.
–હા; અસંખ્યમાં કે અનંતમાં પણ એકી કે બેકીનો વ્યવહાર સંભવી શકે છે. જેમકે–