અરિહંતોના માર્ગમાં સમ્યગ્દર્શનની રીત બતાવીને ભવ્યજીવોને ન્યાલ કરી દીધા છે.
મુમુક્ષુજીવ પ્રથમ તો બીજે બધેથી છૂટીને, વીતરાગ જિનશાસનમાં આવ્યો, ને
આત્માના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય ત્રણે સર્વથા રાગ વગરનાં, ને શુદ્ધ ચેતનમય છે–એમ
ઓળખીને પોતાના આત્માનું તેની સાથે મિલાન કર્યું; પોતાના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયને
ચેતનલક્ષણથી જાણીને રાગથી તો જુદા પાડ્યા; હવે પોતાના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયના ભેદમાં
પણ ઊભો નથી રહેતો, પણ ચેતનપર્યાયને દ્રવ્યમાં જ સમાવીને અભેદ કરે છે, જુદી
નથી રાખતો; એ જ રીતે ગુણને પણ દ્રવ્યમાં જ અંતર્લીન કરીને, દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય
ત્રણેથી અભેદસ્વરૂપ આત્મામાં ઉપયોગને એકાગ્ર કરીને નિષ્કંપપણે અનુભવ કરે છે–
એ જ ક્ષણે સમ્યગ્દર્શન થાય છે ને મોહનો નાશ થાય છે.
આવે. રાગ તો ચૈતન્યની અનુભૂતિથી બહાર રહી ગયો; એક પર્યાયમાં સ્વભાવ ને
પરભાવ જુદા પડી ગયા; પર્યાયમાં જે ચૈતનભાવ છે તેને તો ચેતન્યદ્રવ્ય સાથે અભેદ
કર્યો; ને રાગાદિ પરભાવોને ચૈતન્યથી ભિન્ન જાણ્યા.–આવા ઉપાયથી આત્માની
અનુભૂતિ થતાં અરિહંત જેવા અતીન્દ્રિય આનંદનો સ્વાદ પોતામાં પણ આવે છે. આ તો
કોઈ અદ્ભુત અલૌકિક દશા છે. અરિહંત જેવો આત્મા ધ્યેયમાં લેતાં અરિહંતદેવ જેવી
દશા અંશે પોતાને પ્રગટી, એટલે પોતે હવે અરિહંતનો નંદન થયો, ભગવાનનો
પુત્ર થયો, તીર્થંકરોના પરિવારનો થઈને તેમના માર્ગમાં ભળ્યો.–આનું નામ સમ્યગ્દર્શન છે.
અટકી જાય છે, ને નિષ્ક્રિય એવા ચૈતન્યભાવ પ્રગટે છે, તે ચૈતન્યભાવ આત્માના
અનંતગુણના રસથી ભરેલો છે. અહા! દ્રવ્યપર્યાયના ભેદ પણ જેમાં નથી, એવી
અનુભૂતિમાં