સમ્યગ્દર્શન છે, તે શાંતિ છે, તે સમયસાર છે; ધર્મને માટે જે કાંઈ કહો તે બધું તેમાં
સમાય છે, કેમકે તેમાં અનંતગુણનો રસ એકરસપણે સ્વાદમાં આવે છે. અનંતગુણનું
નિર્મળપરિણમન સમ્યગ્દર્શન થતાં જ ઉલ્લસે છે. પણ ‘આ દ્રવ્ય કર્તા, નિર્મળ પરિણામ
જ્ઞાનનો સ્વાદ વિકલ્પથી છૂટો પડી ગયો છે; એટલે કર્તા–કર્મ–ક્રિયાના ભેદના વિકલ્પરૂપ
ક્રિયા જ્ઞાનમાં રહેતી નથી, તે અપેક્ષાએ ચિન્માત્રભાવને નિષ્ક્રિય કહ્યો છે,–પણ ત્યાં
પરિણતિ છે જ નહિ–એવો નિષ્ક્રિયનો અર્થ નથી.
કરવાના ટાણે અરિહંત ઉપર લક્ષ નથી રહેતું પણ ઉપયોગ અંદર પોતાના
ચૈતન્યસ્વભાવમાં ઝૂકી જાય છે, ને તે સ્વભાવના કોઈ પરમ અદ્ભુત મહિમાને જાણતાં
જ જ્ઞાન તેમાં એવું લીન થઈ જાય છે કે દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયના કે કર્તા–કર્મ–ક્રિયાના ભેદના
વખતે અતીન્દ્રિય આનંદના વેદન સહિત સમ્યગ્દર્શન ને સમ્યગ્જ્ઞાન થાય છે.–જેણે આવું
કર્યું તે જીવે ચેતનભાવવડે ભગવાનની સાચી ભક્તિ કરી; અજ્ઞાનીએ જ્ઞાન વગર
એકલા રાગવડે ભગવાનની ભક્તિ તો કરી, પણ તેથી તેને ભવનો અંત ન આવ્યો; ને
રાગથી ભિન્ન પડીને જ્ઞાનચેતના વડે જેણે એકવાર પણ ભગવાનને ભજ્યા તેના
ભવનો અંત આવી ગયો. વાહ રે વાહ!
મોહના નાશના ને મોક્ષની પ્રાપ્તિના અફર મંત્રો જગતને આપ્યા છે.
જૈનશાસન સિવાય બીજું કોઈ બતાવી શકે નહિ, ને સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જૈન સિવાય બીજાને તે
સમજાય નહિ. આ સમજે ત્યાં સમ્યગ્દર્શન થાય ને મોક્ષમાર્ગ ખુલી જાય.–આવો અપૂર્વ
આનંદમય માર્ગ જૈન–સંતોએ જગતને દેખાડયો છે.