Atmadharma magazine - Ank 372
(Year 31 - Vir Nirvana Samvat 2500, A.D. 1974).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 23 of 53

background image
: ૨૦ : આત્મધર્મ : આસો : ૨૫૦૦
કરે છે? કે તેમાં ક્રીડા કરે છે; તેમાં ક્રીડા કરતાં તેનાં ઘોલન વડે વિશિષ્ટ સ્વસંવેદન–
શક્તિરૂપ સંપદા પ્રગટે છે; તે સહૃદય ભાવુક જીવના અંતરમાં આનંદના ઉદ્ભેદ
દેનારા એવા પ્રત્યક્ષ પ્રમાણવડે, તથા પ્રત્યક્ષપૂર્વકના અનુમાન–આગમાદિ પ્રમાણોવડે
સ્વ–પર સમસ્ત વસ્તુનું સ્વરૂપ જાણતાં મોહનો નાશ થાય છે. બસ, આ છે મોહના
નાશનો ઉપાય!
* જ્ઞાની ક્રીડા *
મુમુક્ષુજીવ જિનવાણીને પ્રાપ્ત કરીને તેમાં “ક્રીડા કરે છે’–એટલે જિનાગમમાં
આત્માનું જેવું સ્વરૂપ કહ્યું છે, તેવું આનંદપૂર્વક અભ્યાસમાં લઈને તેનો નિર્ણય કરે છે.
તેમાં એને કંટાળો કે બોજો નથી લાગતો પણ જ્ઞાનની મજા આવે છે એટલે ક્રીડા કરે છે–
એમ કહ્યું. પહેલાંં અજ્ઞાનમાં રાગની રમત કરતો, હવે જિનાગમના અભ્યાસવડે જ્ઞાનની
રમત માંડી છે; અંદરના વસ્તુસ્વરૂપને જાણવામાં શ્રુતજ્ઞાનના અનંત પડખાં દ્વારા નવા–
નવા અદ્ભુત ભાવો જાગે છે તે શ્રુતજ્ઞાનની કેલિ છે; એવી જ્ઞાનક્રીડા વડે મુમુક્ષુજીવ,
ભગવાન અરિહંતના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયને તથા પરમાર્થે પોતાના આત્માના તેવા
સ્વરૂપને નક્કી કરે છે; તેને યથાર્થ વસ્તુસ્વરૂપ જ્ઞાનમાં આવતાંવેંત જ આનંદના સંવેદન
સહિત પ્રત્યક્ષ પ્રમાણરૂપ સમ્યગ્જ્ઞાન પ્રગટે છે; અને મોહનો નાશ થઈ જાય છે.
જિનવચન–અનુસાર વસ્તુના સ્વરૂપનું સાચું જ્ઞાન થાય ત્યાં મોહ રહી શકે જ નહિ.
સર્વજ્ઞદેવના ચેતનરૂપ દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયને જાણીને, તેની સાથે પોતાના
આત્માના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયની મેળવણી કરતાં, રાગ અને જ્ઞાનની અત્યંત ભિન્નતાનું
ભાન થઈને, દ્રવ્યમાં ગુણ–પર્યાયને અભેદ કરીને આત્માનો અનુભવ થાય છે, ત્યાં
મોહનો નાશ થઈને સમ્યક્ત્વ થાય છે. (એ વાત ૮૦ મી ગાથામાં કરી.) એ જ રીતે
ભગવાનના આગમમાં દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયસ્વરૂપ સ્વ–પર વસ્તુનું ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપ જેમ
કહ્યું છે તેમ, આત્માના સ્વ–સંવેદનપ્રત્યક્ષ પ્રમાણ સહિત જાણતાં મોહનો જરૂર નાશ
થાય છે, એટલે સમ્યગ્જ્ઞાન થાય છે.–તેથી મોહના ક્ષયને અર્થે મુમુક્ષુએ ભાવશ્રુતજ્ઞાનના
અવલંબનવડે સમ્યક્ પ્રકારે જિનાગમનો અભ્યાસ કર્તવ્ય છે. (એ વાત ૮૬ મી ગાથામાં
કરી.)
* પ્રથમ ભૂમિકામાં ગમન *
“જેણે પ્રથમ ભૂમિકામાં ગમન કર્યું છે એવા જીવને.....મોહ ક્ષય પામે જ