: કારતક : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૯ :
પુણ્ય–પાપના સાચા ન્યાયઅનુસાર
કર્તા–કર્મના સ્વરૂપની સાચી સમજણ
સમ્યગ્જ્ઞાનના ન્યાયથી સાચા કારણ–કાર્યને જે જાણતો
નથી, ને એકલા અધકચરા ઈન્દ્રિયજ્ઞાનથી જ કર્તા–કર્મની કે
કારણ–કાર્યની મિથ્યાકલ્પના કરે છે, તે જીવ મિથ્યાકલ્પના વડે
કેવી ગંભીર ભૂલ કરે છે? ને સાચું જ્ઞાન તેની મિથ્યાકલ્પનાને
કેવી તોડી નાંખે છે! તે આપ આ દ્રષ્ટાંત અને સિદ્ધાંતદ્વારા જોશો.
એક હતો બાદશાહ! તેના ગામમાં એક શેઠ રહેતો હતો, તે નાસ્તિક જેવો હતો,
પરલોકને કે પુણ્ય–પાપને માનતો ન હતો.
તે શેઠને ત્યાં એક બાળકનો જન્મ થયો. બાળક ઘણો સુંદર, અત્યંત કોમળ
શરીરવાળો હતો.
એકવાર શેઠ હોંશે–હોંશે તે બાળકને લઈને બાદશાહ પાસે લઈ ગયો. બાદશાહે
બાળકને દેખીને પ્રસન્નતા વ્યક્ત કરી; પણ બાળકનું અત્યંત કોમળરૂપ દેખીને એકાએક
બાદશાહની બુદ્ધિ ફરી ગઈ...માંસાહારી બાદશાહને તે બાળકનું માંસ ખાવાનું મન થયું;
ને શેઠને કહ્યું: શેઠજી! મને અત્યારે ભૂખ લાગી છે ને આ બાળકનું માંસ રાંધીને
ખાવાની ભાવના થઈ છે, માટે આ બાળક આપી દો.
બાદશાહની વાત સાંભળતાં જ શેઠ તો ધ્રુજી ઊઠ્યો.! અરે, શું મારા આ એકના
એક પુત્રને બાદશાહ ખાઈ જશે? –ના, ના? એ તો બહુ ખોટું થાય એણે તરત
બાદશાહને કહ્યું–
ના, ના, જહાંપનાહ! એ તો બહુ ખોટું થાય! એ કાર્ય તમને ન શોભે.
ત્યારે બાદશાહે કહ્યું–જુઓ શેઠ! પુણ્ય–પાપને કે પરભવને તો તમે માનતા નથી;
ને હું આ બાળકને ખાઈશ તેથી મારી ભૂખ મટીને મને સાતા થશે;–માટે તેમાં ખરાબ શું
થયું? ખરાબ હોય તો તેનાથી મને દુઃખ થવું જોઈએ.–આમાં તો ઉલટું મારું ભૂખનું દુઃખ
મટે છે!