તું નાંખે છે તો તેથી તને મહાન પાપ લાગશે.
પુદ્ગલમાં જતું પણ નથી, –પુદ્ગલરૂપ થતું નથી, છતાં અજ્ઞાની તેના ઉપર કલંક–
આરોપ નાંખે છે કે જડની આ ક્રિયાનો કર્તા જીવ છે.
* શું તે જીવને જડની ક્રિયા કરતો તેં જોયો છે? ...ના.
* શું તે જીવને (અતીન્દ્રિય અરૂપી ચેતનતત્ત્વને) તું ઓળખે છે? ...ના.
* શું જીવની અંદર તેં પુદ્ગલની કોઈ ક્રિયા જોઈ છે? ...ના.
તો પછી અરે અજ્ઞાની! જે જીવતત્ત્વને જડનું કામ કરતાં તું દેખતો નથી, જે
અને જે જીવતત્ત્વમાં અજીવની કોઈ નિશાની પણ નથી–એવા નિર્દોષ સત્ ચૈતન્યતત્ત્વ
ઉપર તું જડ પુદ્ગલ સાથેના સંબંધનો મિથ્યાઆરોપ નાંખે છે–તો તેથી તને મિથ્યાત્વનું
પાપ લાગશે. ચૈતન્યતત્ત્વનો તું અવર્ણવાદ કરી રહ્યો છે, તે મોટો અપરાધ છે.
જેમ માંસ ખાવું ને સાતા થવી, તે બંને એકકાળે હોવા છતાં બંનેનાં કારણ–કાર્ય
તેમ જડની ક્રિયા ને જ્ઞાનની ક્રિયા–બંને એકસાથે હોવા છતાં બંનેનાં કારણકાર્ય
જીવમાં જાણ ને અજીવના કારણ–કાર્યને અજીવના જાણ;–આવું ભેદજ્ઞાન તે જૈનધર્મની
ઉત્તમ નીતિ છે; તે જૈન નીતિનું પાલન કરનાર જીવ મોક્ષને સાધે છે; ને જૈન નીતિનું
ઉલ્લંઘન કરનાર (એટલે કે જડ–ચેતનના કારણ–કાર્યને એકબીજામાં ભેળવી દેનાર)
સંસારની જેલમાં પુરાય છે. જડ–ચેતનનું સર્વથા ભેદજ્ઞાન કરો...ને ભવથી છૂટો.