: કારતક : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૧૩ :
માર્ગની શરૂઆત
ધર્મીજીવ જ્ઞાનસ્વભાવનો નિર્ણય કરીને
આનંદથી સર્વજ્ઞના માર્ગે ચાલ્યો જાય છે.
(મુમુક્ષુઓને માટે મહત્ત્વની મૂળ વાત)
આત્મકલ્યાણના માર્ગની, મોક્ષના માર્ગની કે જૈનધર્મની શરૂઆત ક્્યારે થાય?
આ બાબતમાં અત્યંત ભારપૂર્વક ગુરુદેવ વારંવાર કહે છે કે: આત્માની સર્વજ્ઞતાને
પામેલા એવા સર્વજ્ઞભગવાન આ જગતમાં વિદ્યમાન છે, અને આત્મામાં એવો
સર્વજ્ઞસ્વભાવ છે, –આમ સર્વજ્ઞસ્વભાવની ઓળખાણ અને પ્રતીત કરે ત્યારે જ જીવને
મોક્ષના માર્ગની કે ધર્મની શરૂઆત થાય છે.–આથી કહ્યું છે કે “ધર્મનું મૂળ સર્વજ્ઞ છે.”
હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે–એવા સર્વજ્ઞસ્વભાવનો નિર્ણય કઈ રીતે થાય?
તેના ઉત્તરમાં આચાર્યદેવ કહે છે કે રાગથી ભિન્ન એવા જ્ઞાનવડે જ
સર્વજ્ઞસ્વભાવનો નિર્ણય થાય છે, રાગ વડે તેનો સાચો નિર્ણય થઈ શકતો નથી,
‘સર્વજ્ઞતા’ નો સ્વીકાર કરવા જતાં જ્ઞાન રાગથી છૂટું પડીને નિર્વિકલ્પ થઈ જાય છે.
સર્વજ્ઞની શ્રદ્ધા કહો, આત્માના સ્વભાવની શ્રદ્ધા કહો, કે મોક્ષતત્ત્વની શ્રદ્ધા કહો,
તેની શ્રદ્ધા વગર ધર્મની શરૂઆત કોઈ રીતે થાય નહિ.
હવે જે સર્વજ્ઞ હોય તે વીતરાગ જ હોય; ને જે વીતરાગ હોય તેનો જ ઉપદેશ
પ્રમાણભૂત હોય; એટલે સર્વજ્ઞની વાણીમાં જે જીવાદિ પદાર્થો કહ્યાં છે તે જ સત્ય છે.
(બીજા સંતો સર્વજ્ઞની વાણી અનુસાર જે ઉપદેશ આપે છે તે સત્ય છે.) જીવ જ્યાંસુધી
સર્વજ્ઞનો નિર્ણય ન કરે ત્યાંસુધી તેને જિનવાણીરૂપ આગમની શ્રદ્ધામાં પણ નિઃશંકતા
આવે જ નહિ, એટલે ‘આ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે તે પરમ સત્ય છે’–એવી દ્રઢતા આવે નહિ,
ને એવા નિર્ણય વગર જ્ઞાન તે માર્ગે આગળ જવાનું કામ કરી શકે નહિ. જે સર્વજ્ઞદેવનો
નિર્ણય ન કરે તે તેમની વાણીરૂપ શાસ્ત્રનો પણ નિર્ણય કરી શકે નહિ.
સર્વજ્ઞની જેને ઓળખાણ નથી તેને દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રની, કે નવતત્ત્વની પણ શ્રદ્ધા
હોતી નથી, તત્ત્વશ્રદ્ધા વગર તે આત્માને સાધી શકે નહિ, તેને સાચું ધ્યાન હોય નહિ,