: માગશર : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૯ :
શ્રી મહાવીર–શાસનમાં
* અનેકાન્તના અપૂર્વ ચમકારા *
(સમયસાર સ્યાદ્વાદ અધિકારના ૧૪ કળશના પ્રવચનમાંથી)
સ્વતત્ત્વના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયની એકતારૂપ, અને
સ્વ–પરના ભેદજ્ઞાનરૂપ અનેકાન્ત, વીતરાગી વીરમાર્ગમાં જ છે.
આ જ્ઞાયકસ્વભાવી આત્માનું અસ્તિત્વ પોતાના દ્રવ્ય–પર્યાયરૂપ અનેકાન્ત–
સ્વભાવથી છે; અન્યવડે આનું અસ્તિત્વ નથી; અન્યના અસ્તિત્વથી આનું અસ્તિત્વ
ભિન્ન છે.
અહો, પોતાના આવા સ્વરૂપ–અસ્તિત્વનું જેને વેદન થયું તે જીવ પોતાના અનંત
સ્વભાવોથી પોતાને પરિપૂર્ણ જાણે છે, એટલે તેની સન્મુખ થઈને તેને જ તે ભાવે છે,–
પોતે પોતાથી જ તૃપ્ત થઈ જાય છે.–આ મહાવીરમાર્ગના અનેકાન્તનો ચમત્કાર છે.
પોતાના શુદ્ધ દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયરૂપ આત્મા તે સ્વજ્ઞેય છે. પોતામાં જ પરિપૂર્ણ
એવા આ સ્વજ્ઞેયને જાણતાં આત્મા પોતે પોતાથી જ અત્યંત તૃપ્ત–સુખી થઈ જાય છે.
સ્વજ્ઞેયને જાણવાનું આ ફળ છે.
‘એકત્વ–વિભક્ત’ આત્મા કહો કે સ્વજ્ઞેય કહો, તેનું સ્વરૂપ બતાવીને મહાવીર
શાસનમાં કુંદકુંદસ્વામીએ ભવ્યજીવો ઉપર મોટો ઉપકાર કર્યો છે. તેમના પ્રતાપે
મહાવીરપ્રભુનું શાસન આજે પણ જયવંત વર્તે છે. તેને પામીને સ્વજ્ઞેયને જાણીને
પોતાનું કલ્યાણ કરવાનો આ અવસર છે. તેમાંય અત્યારે તો મહાવીર ભગવાનના
નિર્વાણનો ૨૫૦૦ વર્ષીય મહોત્સવ ચાલે છે. ભગવાને કહેલો માર્ગ સમજવો તે જ
તેમનો સાચો મહોત્સવ છે. ભગવાને કહેલા માર્ગને ઓળખે પણ નહિ તો એકલી
બહારની ધૂમધામથી આત્માને શો લાભ? (સમજ્યા વણ ઉપકાર શો?)
• વીરનો માર્ગ સ્વાધીન છે....દેવો પણ તેમાં સહાય કરી શકતા નથી •
આત્માના મોક્ષનો માર્ગ, આત્મા પોતે એકલો જ પોતામાંથી સાધે છે; તે માર્ગને
સાધવામાં સ્વર્ગના દેવો પણ સહાય કરી શકતા નથી, ત્યાં બીજાનું શું કામ છે? ધર્મી