Atmadharma magazine - Ank 374
(Year 32 - Vir Nirvana Samvat 2501, A.D. 1975)
(Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 10 of 41

background image
: मागशर : २५०१ आत्मधर्म : ७ :
हवे, जे शुद्धपर्याय थई ते पण ‘पर्यायस्वभाव’ छे. तत्काळे आत्मा ज पोताना
पर्यायस्वभावथी ते सम्यक्त्वादिरूप थयो छे.–आम पर्यायरूपे थनार जे आत्मा, तेना
आखा स्वभावने (द्रव्य–पर्याय बंनेना स्वरूपने) नक्की करनार जीव पोताना शुद्ध
द्रव्यगुणने अनुसरतो थको शुद्धपर्यायरूपे ज परिणम्या करे छे. आ रीते शुद्धस्वभावना
स्वीकारपूर्वक स्वभावसन्मुखताथी पर्यायनो प्रवाह शुद्ध थवा मांड्यो–ए अनेकांत छे,
ए जैन सिद्धांतनो सार छे.
पर्यायमां जेने एकलुं अशुद्ध परिणमन छे तेणे पोताना शुद्ध द्रव्य–गुणस्वरूपने
जाण्युं नथी, एटले अनेकान्तस्वरूपने जाण्युं नथी, ते एकान्तवादी छे; एकान्तवादी
एटले मिथ्यात्वी–तेने शुद्धता क््यांथी होय?
‘द्रव्य गुण तो शुद्ध छे, तो पछी पर्यायमां विकार क््यांथी आव्यो? ’–एम जे
पूछे छे, तेने अहीं समाधान माटे कहेवामां आवे छे के–हे भाई! “द्रव्य–गुण तो शुद्ध
छे”–एम तुं शा आधारे कहे छे? जो तें खरेखर द्रव्य–गुणनी शुद्धता जाणी होय तो ते
द्रव्य–गुणना आश्रये तारी पर्यायमां अंशे शुद्धता प्रगटी होवी जोईए; अने जेम अंशे
शुद्धता द्रव्यना आश्रये प्रगटी तेम पूर्ण शुद्धता पण द्रव्यना ज आश्रये प्रगटशे–एवो
पण निर्णय भेगो आवी ज गयो. त्यां हवे विकार क््यांथी आव्यो–ते वात मुख्य न रही,
पण शुद्धता मारा स्वभावमांथी आवी–एम शुद्धताना कारणनी ज मुख्यता रही.
हवे जे जीव पोताना द्रव्यस्वभावने अने गुणस्वभावने नक्की करे ते जीव
पर्यायस्वभावने पण जाणे ज. द्रव्यस्वभाव अने गुणस्वभाव तो त्रिकाळ शुद्ध ज छे
अने पर्यायस्वभाव त्रिकाळ शुद्ध नथी पण शुद्ध तेम ज अशुद्ध छे–अर्थात् पर्यायमां
शुद्धता तेम ज अशुद्धता बंने प्रकार होय छे. आम जाणनार जीव विकारने पण (ते द्रव्य
–गुण स्वभावमां न होवा छतां) पर्यायना स्वभाव तरीके जाणे छे. द्रव्य–गुणना
स्वभावने ‘शक्ति’ कहेवाय छे ने पर्यायना स्वभावने योग्यता कहेवाय छे. द्रव्य–
गुणनो स्वभाव एटले के शक्ति तो त्रिकाळरूप होय छे अने पर्यायनो स्वभाव एटले
के योग्यता तो वर्तमानरूप–एक समयपूरती होय छे. शक्तिमां अशुद्धता न होय पण
योग्यतामां शुद्धता तेम ज अशुद्धता पण होई शके. शक्ति कारणरूप छे, योग्यता कार्यरूप
छे. शुद्ध कारणने अवलंबीने शुद्ध कार्य थाय छे.
जेणे पोताना द्रव्य–गुणना स्वभावनी शुद्धताने नक्की करी तेने तेना आश्रये
पर्यायमां पण अंशे शुद्धता तो प्रगटी गई; ते पोताना द्रव्य–गुणनी शुद्धतानी द्रष्टिथी
एम कहेतो