: ૪૦ : આત્મધર્મ : પોષ : ૨૫૦૧
ધર્મ–અધર્મ કે કાયા–તે પણ તું નથી. –હે જીવ! ચેતનભાવ સિવાય આમાંથી એક
પણ તું નથી. (જીવના અશુદ્ધભાવ, અને પાંચ અજીવ, એનાથી ભિન્ન
શુદ્ધચેતનભાવ તે તું છો.)
૩૦. નથી તું ગોરો કે નથી શામળો, એક પણ વર્ણવાળો તું નથી; દુર્બળ અંગ કે સ્થૂળ
અંગ તે તું નથી, તે તો બધા વર્ણસહિત (જડ) છે. તારું સ્વરૂપ તેનાથી જુદું
જાણ.
૩૧. વળી, શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણ તું નથી, વૈશ્ય નથી, ક્ષત્રિય કે અન્ય પણ તું નથી. તેમજ તું
પુરુષ–નપુંસક કે સ્ત્રી નથી. –એમ વિશેષ જાણ.
૩૨. હું તરુણ છું, બૂઢો છું કે બાળક છું, સૂર છું, દિવ્યપંડિત છું, ક્ષપણક અર્થાત્
દિગંબર છું, વંદક છું કે શ્વેતાંબર છું, –એવું કાંઈપણ તું ચિંતવ મા.
૩૩. હે જીવ! દેહનાં જરા–મરણ દેખીને તું ભય ન કર; પોતાના આત્માને તું અજર–
અમર પરમબ્રહ્મ જાણ.
૩૪. જરા અને મરણ એ બંને શરીરનાં છે, વિચિત્ર વર્ણ પણ શરીરનાં જ છે, વળી હે
જીવ! રોગને પણ તું શરીરનો જ જાણ, અને લિંગો પણ શરીરનાં જ છે.
૩૫. હે આત્મા! નિશ્ચયથી તું એમ જાણ કે તેમાંથી એક પણ સંજ્ઞા જીવને નથી;–જરા
કે મરણ બંને નથી, રોગ નથી, ને લિંગ કે વર્ણ પણ નથી.
૩૬. કર્મ કેરા ભાવને જો તું આત્મા કહે છે તો તું પરમપદને નહીં પામી શકે, પરંતુ
હજી પણ સંસારમાં ભ્રમણ કરીશ.
૩૭. જ્ઞાનમય આત્મા સિવાય બીજા બધા ભાવો પરાયા છે; તેમને છોડીને હે જીવ! તું
શુદ્ધસ્વભાવને ધ્યાવ.
૩૮. જે વર્ણરહિત છે, જે જ્ઞાનમય છે, જે સદ્ભાવને ભાવે છે, જે સંત અને નિરંજન
છે તે જ શિવ છે (કલ્યાણરૂપ છે), માટે તેમાં જ અનુરાગ કરો.
૩૯. ત્રણ ભુવનમાં દેવ તો જિનવર દેખાય છે, અને જિનવરદેવમાં આ ત્રણભુવન
દેખાય છે; જિનવરના જ્ઞાનમાં સકળ જગત દેખાય છે, તેમાં કોઈ ભેદ કરવો નહીં.
૪૦. કોઈ કહે છે કે હે જીવો! તમે જિનને જાણો....જાણો! પરંતુ જો જ્ઞાનમય આત્માને
દેહથી અત્યંત જુદો જાણી લીધો, તો પછી ભલા! બીજું શું જાણવાનું બાકી રહ્યું?
૪૧. કોઈ કહે છે કે હે જીવો! તમે જિનને વંદો......જિનને વંદો.–પરંતુ જો પોતાના દેહમાં
જ રહેલા પરમાર્થને જાણી લીધો, તો પછી ભલા! બીજા કોને વંદવાનું બાકી રહ્યું?