: ચૈત્ર : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૫ :
* ચેતનભાવ જ સાચું જીવન છે...દેહનો સંયોગ એ જીવન નથી.
મહાવીરના માર્ગને સેવો ને મહાનસુખને પામો.
અત્યારે ભગવાનના મોક્ષના અઢીહજાર વર્ષનો મંગલ ઉત્સવ ચાલે છે.
જેમ વડીલો મંગલ પ્રસંગે આશીર્વાદ આપે છે કે તમે સુખી થાઓ! તેમ
આનંદરસને પીનારા વીતરાગી–વડીલો મોક્ષને સાધવાના મંગલ પ્રસંગે
આશીર્વાદ આપે છે કે હે ભવ્ય! તું જ્ઞાનચેતનારૂપ થઈને સાદિઅનંતકાળ તારા
ચૈતન્યસુખને ભોગવ! તારા સુખસ્વભાવને ઓળખીને તું સુખી થા–એવો
સુખી થા કે ફરીને અનંતકાળમાં કદી દુઃખ આવે નહિ.
આત્માનું અતીન્દ્રિયજ્ઞાન તે એકાંતસુખ છે. જ્ઞાનસ્વભાવ જ્યાં છે ત્યાં
સુખસ્વભાવ પણ છે જ; એટલે ગુણભેદ ન પાડો તો જે જ્ઞાન છે તે જ સુખ છે.
જે અતીન્દ્રિયજ્ઞાનરૂપે પરિણમેલો આત્મા તે પોતે જ અતીન્દ્રિયસુખરૂપ છે.
આત્મામાં જ્ઞાનપરિણમનની સાથે સુખપરિણમન પણ ભેગું જ છે. સુખ
વગરનું જ્ઞાન, કે જ્ઞાન વગરનું સુખ હોતું નથી.
કોઈ કહે કે અમને આત્માનું જ્ઞાન નથી પણ અમે સુખી છીએ, –તો
અતીન્દ્રિયજ્ઞાન વગરનું તેનું સુખ તે સાચું સુખ નથી, તેણે માત્ર
બાહ્યવિષયોમાં સુખની કલ્પના કરી છે, ને તે કલ્પના ખોટી છે. –વિષયોની
આકુળતામાં સુખ કેવું ? સુખ તો અતીન્દ્રિયજ્ઞાનમાં છે; જ્ઞાન વગર સુખ હોય
નહિ.
તેમજ કોઈ કહે છે કે અમને જ્ઞાન ઘણું છે પણ સુખ નથી, –તો તેણે પણ
માત્ર ઈન્દ્રિયજ્ઞાનને જ જ્ઞાન માન્યું છે તે સાચું જ્ઞાન નથી. જ્ઞાન તો આકુળતા
વગરનું સુખસ્વરૂપ હોય. સુખના વેદન વગરનું જ્ઞાન કેવું? –એ જ્ઞાન નથી પણ
અજ્ઞાન છે.
આ રીતે જ્ઞાન ને સુખ–એ બંને આત્માનો સ્વભાવ છે પ્રભો! તારું જ્ઞાન
ને તારું સુખ બંને અચિંત્ય, ઈન્દ્રિયાતીત, અદ્ભુત છે; તેને ઓળખનારું જ્ઞાન
ઈન્દ્રિયોથી પાર થઈને અતીન્દ્રિય–મહાન જ્ઞાનસામાન્યમાં ઝુકીને તન્મય થાય
છે, અને ત્યારે પોતામાં જ તેને મહાન સુખનો અનુભવ થાય છે. અહો, આવું
અતીન્દ્રિયજ્ઞાન ને સુખ તો મારો સ્વભાવ જ છે; હું મારા સ્વભાવથી જ આવા
મહાન જ્ઞાન ને સુખરૂપે થાઉં છું; તેમાં જગતના બીજા કોઈની અપેક્ષા મને
નથી. અરે, સુખમાં તન્મય