: ૧૨ : આત્મધર્મ : વૈશાખ : ૨૫૦૧
સ્વયંભૂ
આત્માને જ્ઞાનરૂપ–આનંદરૂપ–સમ્યક્ત્વરૂપ કે કેવળજ્ઞાનરૂપ
થવામાં બીજા કોઈની આધીનતા નથી, સ્વયં–ભવીને પોતે
તે–રૂપ થાય છે તેથી તે ‘સ્વયંભૂ’ છે.
શુદ્ધોપયોગરૂપ પરિણમન થતાં તેના પ્રભાવથી આત્મા પોતે કેવળજ્ઞાન અને
‘શુદ્ધ ઉપયોગની ભાવનાનો પ્રભાવ’–એ વાત છએ કારકમાં લાગુ પાડવી.
(૧) કર્તા;–શુદ્ધોપયોગરૂપે પરિણમેલો આત્મા પોતે સ્વયં કર્તા થઈને
કેવળજ્ઞાનને કરે છે. કોઈ શુભરાગે કેવળજ્ઞાન કરાવ્યું કે વજ્રસંહનનવાળું શરીર
સાધન થયું–એમ નથી; તે સમયે પર્યાયમાં આત્મા પોતે કર્તા થઈને કેવળજ્ઞાનને
કરે છે.