અવસર આવે. પણ જેને નિર્ણય જ ખોટો હોય, બહારમાં ને રાગમાં શાંતિ માને, તેને
અંતર્મુખ એકાગ્ર થવાનો અવસર ક્્યાંથી આવે? ઘણા કહે છે કે મરણ ટાણે આપણે
સમાધિ રાખીશું. પણ જીવનમાં જેણે દેહથી ભિન્ન આત્માની દરકાર કરી નથી, દેહાદિનાં
કાર્યોને જ પોતાનાં કાર્ય માન્યા છે, તે દેહ છૂટવા ટાણે કોના જોરે સમાધિ રાખશે? જેણે
દેહથી ભિન્ન આત્માને જાણીને તેની વારંવાર ભાવનાનો અભ્યાસ કર્યો છે તેને જ દેહ
છૂટવા ટાણે ચૈતન્યના જોરે સમાધિ રહી શકશે.
તેનું સમાધાન ટકી નહિ શકે. અને આત્માના આધારે જેણે સમાધાન કર્યું તેને ગમે તેવા
પ્રતિકૂળ સંયોગમાં પણ તે ટકી રહેશે.
મોક્ષસુખ પ્રગટે છે.
વિરેચન કરાવનારી છે. કાયર જીવો વિષયોની લીનતા છોડીને ચૈતન્યને દેખી શકતા
નથી, તેઓ તો ચૈતન્યના પુરુષાર્થથી રહિત છે, તેમનામાં ભવરહિત એવા વીતરાગની
વાણીનો નિર્ણય કરવાની તાકાત નથી.
રણકાર જ્યાં કાને પડે ત્યાં તો આત્માર્થી જીવનો આત્મા ઝણઝણી ઊઠે કે વાહ! આ
ભવ રહિત વીતરાગી પુરુષની વાણી!! આત્માના પરમશાંતરસને બતાવનારી આ
વાણી અપૂર્વ છે. વીતરાગી સંતોની વાણી પરમ અમૃત છે, ને એ ભવરોગનો નાશ
કરનાર અમોઘ ઔષધ છે.–આમ તેનો આત્મા ઉલ્લસી જાય છે, ને પુરુષાર્થની દિશા
સ્વતરફ વળી જાય છે, વિષયોમાંથી સુખબુદ્ધિ ઊડી જાય છે.–એણે જ ખરેખર ભવરહિત
વીતરાગની વાણીનો નિર્ણય કર્યો છે.