: વૈશાખ : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૩૩ :
* આત્મસન્મુખ જીવ *
(સમ્યક્ત્વ જીવન લેખમાળા: લેખાંક–૧૪)
દુઃખથી થાકેલો ને અંદરથી ધા નાંખતો જિજ્ઞાસુ જીવ
અતીન્દ્રિય આનંદનો તીવ્ર ચાહક બન્યો છે. તેને સંસારનો કલબલાટ
છોડી અંતરમાં આત્મપ્રાપ્તિનું એક જ ધ્યેય છે. દુનિયાના કોલાહલથી
કંટાળેલું તેનું ચિત્ત આત્મશાંતિને નજીકમાં દેખીને તે તરફ એકદમ
ઉલ્લસે છે. જેમ માતાને તલસતું બાળક માતાને દેખતાં આનંદથી
ઉલ્લસે છે ને દોડીને તેને ભેટી પડે છે, તેમ આત્મા માટે તલસતું
મુમુક્ષુનું ચિત્ત આત્માને દેખીને આનંદથી ઉલ્લસે છે ને જલ્દી
અંદરમાં જઈને તેને ભેટે છે. તે મુમુક્ષુ બીજા જ્ઞાનીઓની
અનુભૂતિની વાત પરમ પ્રીતિથી સાંભળે છે: અહો, આવી અદ્ભુત
અનુભૂતિ!–આમ પરમ ઉત્સાહથી તે પોતાના સ્વકાર્યને સાધે છે....
તેના આત્મામાં ધર્મચક્ર ચાલુ થાય છે. (–સં.)
અનાદિથી ચારગતિમાં રખડતો જીવ મોહથી–કષાયથી દુઃખી થઈ રહ્યો છે; દુઃખમાં
રખડતાં–રખડતાં તેને થાક લાગ્યો અને તેને વિસામાની–શાંતિની ઝંખના જાગી; તે સુખ–
શાંતિની શોધમાં ઉપડ્યો, ત્યાં મહાન પુણ્યયોગે તેને સાચા દેવ–ગુરુનો ભેટો થયો, ગુરુના
ચરણમાં સર્વસ્વ અર્પણ કર્યું, એમની આજ્ઞા શિરોમાન્ય કરી; અને આત્માના હિતની
જિજ્ઞાસાથી ગુરુને વિનયપૂર્વક પૂછયું–“હે પ્રભો! મારા આત્માને શાંતિ કેમ થાય? પુણ્ય–
પાપ કરી કરીને ચારેગતિમાં રખડી–રખડીને થાક્યો પણ મને ક્્યાંય જરાય શાંતિ ન મળી;
તો તે શાંતિ ક્યાં છુપાયેલી છે?–એ મને બતાવો; કેમકે આપનો આત્મા શાંતિને પામેલો છે
તેથી આપ જ મને તેનો સાચો રસ્તો બતાવશો.” આ પ્રમાણે ગુરુ ઉપર વિશ્વાસપૂર્વક શિષ્યે
પૂછ્યું. ત્યારે શ્રીગુરુ તે ખરા જિજ્ઞાસુને કંઈ પણ વાત ગોપવ્યા વિના એવું તત્ત્વ સમજાવે
છે,–કે જે સમજવાથી જીવને અપૂર્વ શાંતિ મળે.
શિષ્ય તે સાંભળીને ન્યાય અને યુક્તિથી આત્માનું સ્વરૂપ વિચારે છે ને ગુરુએ
બતાવ્યા પ્રમાણે અંદરના વેદનમાં શાંતિ શોધે છે: તેને ગૃહીતમિથ્યાત્વ છૂટી ગયું છે,