: ૩૮ : આત્મધર્મ : વૈશાખ : ૨૫૦૧
દવેસાહેબનું કડક શિસ્ત એવું કે કોઈ તેમની સામે એક હરફ પણ ઉચારી ન શકે,
તેને બદલે વિદ્યાર્થીનો આવો હુમલો દેખીને સૌ સ્તબ્ધ થઈ ગયા.....
‘હવે શું થશે!! ’ સૌને એક જ પ્રશ્ન હતો. દવેસાહેબ હમણાં આને લાત મારીને
કાઢી મુકશે કે શું?
–પણ ના; એવું કાંઈ ન બન્યું. સૌએ જોયું કે દવેસાહેબ શાંતિથી ટેબલ પાસે
જઈને ઊભા છે, ને રૂમાલવડે ભીની આંખો લૂછી રહ્યા છે. થોડીવારમાં, એકદમ શાંતિથી
તેમણે કહ્યું: વહાલા વિદ્યાર્થીઓ! મેં પણ ભણતી વખતે મારા ગુરુપ્રત્યે એકવાર આવી
ઉદ્ધતાઈ કરી હતી....ત્યારે મારા સાહેબે મારી ભયંકર ભૂલની શિક્ષા કરવાને બદલે મને
હસતે મોઢે માફી આપી હતી....ને ત્યારથી જ મારી ઉન્નતિ થઈ હતી. હું પણ મારા
વહાલા વિદ્યાર્થીની ભૂલ માફ કરીશ, ને આશા રાખીશ કે તે પણ સુધરી જશે ને મારી
સ્કૂલનો ઝળકતો સીતારો બનશે.–બસ, આમ કહીને વર્ગ છોડી મુક્્યો, ને પોતે પોતાના
ઘેર ગયા.
સ્કૂલ છુટી.....વિદ્યાર્થીઓ ટોળે મળીને આજના પ્રસંગની વાત કરતા હતા. પણ
પેલો વિદ્યાર્થી તો કોઈ સાથે બોલ્યા વગર સુનમુન એકલો ચાલ્યો જતો હતો. સૌને એમ
હતું કે હજી એને બદલો લીધા વગર ચેન નહીં પડે.
અને, એ વિદ્યાર્થી દવેસાહેબના ઘર તરફ જઈ રહ્યો હતો. તેને ઘરે આવેલો
દેખીને દવેસાહેબ આશ્ચર્યથી જોઈ રહ્યા...હજી બપોરનું વેર અધૂરું હશે તે પૂરો બદલો
લેવા આવ્યો લાગે છે! –એમ ધારી દવેસાહેબે તેની સામે ગાલ ધર્યો ને કહ્યું–લે, તારે
બીજો લાફો મારવો હોય–તો ખુશીથી માર!
અરે, પણ દવેસાહેબના એ શબ્દો સાંભળતાં તો પેલો વિદ્યાર્થી ધ્રુસકે–ધ્રુસકે રોઈ
પડ્યો....એનું હૈયું ભરાઈ આવ્યું....આંખમાંથી આંસુનો ધોધ વહેવા લાગ્યો: એ કાંઈ
વેરનો બદલો લેવા નહોતો આવ્યો; એ તો ખરા પશ્ચાત્તાપથી ભૂલની માફી માગવા
આવ્યો હતો. તે સાહેબના પગે પડી ગયો ને કહ્યું સાહેબ, મને માફ કરો; હું ગુનેગાર છું.
જે શિક્ષા કરવી હોય તે કરો.
સાહેબ સાચી પરિસ્થિતિ સમજી ગયા...પોતાના વિદ્યાર્થીનું આવું પરિવર્તન
દેખીને તેમનું હૈયું હેતથી ઊછળવા લાગ્યું; તેમની આંખમાં પણ આંસુ આવ્યા....ને
વાત્સલ્યથી તેની પીઠ પર હાથ ફેરવીને કહ્યું–બેટા, તું તો મારા કરતાંય સવાયો