PDF/HTML Page 41 of 45
single page version
અડગતા રાખી છે! એમના દાખલા જગતમાં પ્રસિદ્ધ છે. આવા મહાપુરુષોના
ઉદાહરણવડે ધર્મીજીવ પોતાના વ્રતોમાં દ્રઢતા કરે છે. પ્રાણ જાય તો ભલે જાય, પણ
ધર્મીજીવ પોતાનાં વ્રતને તોડે નહિ, ધર્મથી ડગે નહિ.
સન્મુખ થઈને મિથ્યાત્વના મહા પાપને તો જેણે છોડ્યું છે, તે ઉપરાંત અસ્થિરતાના
અલ્પ પાપોથી પણ છૂટવાની આ વાત છે. જેના અભિપ્રાયમાં રાગનો સ્વીકાર છે,
રાગના કોઈપણ પ્રકારથી જે ચૈતન્યને લાભ માને છે તેને તો વીતરાગતા કેવી? –ને
વીતરાગતા વિના વ્રત કેવાં? તેણે તો હજી રાગથી જુદા ચૈતન્યસ્વભાવને જાણ્યો જ
નથી તો તે રાગને છોડશે ક્્યાંથી? ને ચૈતન્યમાં ઠરશે ક્્યાંથી? –માટે ભેદવિજ્ઞાન જ
ચારિત્રનું મૂળકારણ છે–એ વાત બરાબર સમજવી.
સમ્યગ્દ્રષ્ટિ તો આત્માના મોક્ષસ્વભાવને પ્રતીતમાં લઈને, વિકારના કોઈપણ અંશને
પોતાના સ્વભાવમાં સ્વીકારતો નથી; પછી શુદ્ધતા વધતાં રાગનો ત્યાગ થતો જાય છે,
તે મોક્ષનું કારણ છે; ને જીવદયા વગેરે સંબંધી શુભરાગ રહે તેટલું પુણ્યકર્મના બંધનું
કારણ છે, તે મોક્ષનું કારણ નથી; આ રીતે મોક્ષ અને બંધ બંનેના કારણને તે ધર્મીજીવ
ભિન્ન–ભિન્ન ઓળખે છે, તેમને એકબીજામાં ભેળવતો નથી.
ધર્માત્માઓ પ્રત્યે તીરસ્કાર કરે છે, તે તો મહાન દોષમાં પડ્યા છે, જૈનધર્મની પદ્ધતિની
તેને ખબર નથી. જૈનધર્મમાં તો એવી પદ્ધત્તિ છે કે પહેલાંં તત્ત્વજ્ઞાન હોય ને પછી
વ્રત હોય. સમ્યગ્દર્શન પહેલાંં વ્રત–ચારિત્ર હોવાનું જે માને છે તે જૈનધર્મના ક્રમને
જાણતો નથી.
ચોખ્ખી થઈ ગઈ; હવે તેમાં ચારિત્રનું ઝાડ ઊગશે ને મોક્ષફળ પાકશે. સમ્યગ્દર્શનરૂપી
PDF/HTML Page 42 of 45
single page version
ગમે તેવો કરે તોપણ હિતનો પંથ જરાય હાથ આવતો નથી.
પોતામાં દેખ્યો ત્યાં દુનિયા સામે શું જોવું?
*
જતું નથી.
ભાઈ, તારા ભાવને દુનિયાના લોકો માને કે ન માને તેથી તારે શું? તું રાગ–દ્વેષ–
અહા, જ્યાં ચૈતન્યનો પ્રેમ જાગ્યો ત્યાં કષાયો સાથે કટ્ટી થઈ; પ્રશસ્ત કે અપ્રશસ્ત બધા
રસવાળો હોય છે, એટલે તેને તીવ્ર હિંસા–જુઠું–ચોરી–અબ્રહ્મ કે પરિગ્રહનાં પાપ હોતા
જોઈતું નથી, મારી સુખ–સમૃદ્ધિનો બધો વૈભવ મારામાં જ છે–આવી અનુભૂતિની જેને
મધ્યસ્થપણે પોતાના હિત માર્ગે ચાલ્યો જાય છે.
PDF/HTML Page 43 of 45
single page version
અશુદ્ધતા તે જ નુકશાન છે. એ સિવાય લાભ–નુકશાન કરવાની જગતમાં બીજા કોઈની
તાકાત નથી. જેટલી સ્વભાવની સેવા તેટલો લાભ, અને જેટલું વિભાવનું સેવન તેટલું
નુકશાન. એટલે બીજા કોઈ લાભ–નુકશાનના કરનાર ન હોવાથી તેના ઉપર રાગ–દ્વેષ
કરવાનું ન રહ્યું, પોતાના ભાવમાં જ શુદ્ધતા કરવાનું રહ્યું. ભાવોમાં શુદ્ધતા થતાં થતાં
ધર્મીને હિંસાદિ ભાવો છૂટતા જાય છે, ને અહિંસાદિ વ્રતો પ્રગટે છે; તે અનુસાર તેને
શ્રાવકદશા કે મુનિદશા હોય છે.
હોય છે, તે જ્ઞાન પોતાના હિતને ક્્યારેય ચુકતું નથી; વીતરાગીચારિત્રના ચમકારા કરતું
કરતું તે ભવબંધન તોડીને મોક્ષમાં ચાલ્યું જાય છે.
માટે નથી;
અનંત સુખી જ રહેવાનું છે.
દુઃખ મટીને પરમ સુખ થાય છે.
જેવો હું થાઉં એવી વીતરાગપદની
પોતાને પૂજ્યરૂપ બનાવવા ચાહે છે.
‘જેવા પ્રભુ છે તેવો હું છું’ –એમ
આત્મિકગુણોની પ્રધાનતા છે, ને
એવા આત્મિકગુણોના લક્ષે જ
અરિહંતપ્રભુની સાચી ઉપાસના થાય છે.
PDF/HTML Page 44 of 45
single page version
PDF/HTML Page 45 of 45
single page version
જિજ્ઞાસુઓએ તે પાંચ બોલ મોઢે કર્યાં હતા; તે ઉપયોગી હોવાથી અહીં આપવામાં
આવ્યા છે –
ધંધો થઈ શકે છે.
સમ્યક્ત્વાદિનો સુખનો અપૂર્વ લાભ થાય છે.
કરવો તે પણ યોગ્ય નથી. સૌ મુમુક્ષુમંડળોએ આ પ્રમાણે જિનમંદિરોમાં
પૂજનપદ્ધત્તિ કરવી જોઈએ. પૂ. ગુરુદેવે પણ પ્રવચનમાં કહેલ કે રાત્રે આવી
ક્રિયાઓ કરવી તે માર્ગ નથી. રાત્રિભોજનાદિ પણ જૈનગૃહસ્થને શોભે નહિ; તેમાં
ત્રસહિંસા–સંબંધી તીવ્રકષાય હોવાથી, જૈનમાર્ગમાં ખૂબ ભારપૂર્વક તેનો નિષેધ છે.
ને જ્ઞાનશુદ્ધિ સાથે ક્રિયાશુદ્ધિ વડે પણ જૈનધર્મની પ્રભાવના વધારે એ સૌનું કર્તવ્ય
છે. (જૈન મંદિરોના કંપાઉંડમાં કર્મચારી–અન્યમતિ લોકો ધુમ્રપાન કરતા હોય ત્યાં
તે પણ સદંતર અટકાવવું જરૂરી છે.)