સેનાને નષ્ટ કરનારો શુદ્ધનય, તેણે આત્માને પરદ્રવ્યોથી અત્યંત વિવિક્ત કર્યો છે અને
પોતાના સમસ્ત જ્ઞાનાદિ વિશેષોને સામાન્યમાં લીન કર્યા છે.–આવા શુદ્ધનયવડે જેણે
પોતાના શુદ્ધઆત્મતત્ત્વને ઉપલબ્ધ કર્યું છે–અનુભવમાં લીધું છે, તે આત્મા પોતાના
સહજ ચૈતન્યપ્રકાશવડે પ્રકાશમાન રહેતો થકો મુક્ત થાય છે; તેથી તે અભિનંદનીય છે.
જીવ પ્રશંસનીય છે.
તેનો કર્તા નથી. સર્વજ્ઞ ભગવાને કેવળજ્ઞાનવડે સ્વ–પર જ્ઞેયોનું જેવું સ્વરૂપ સાક્ષાત્
જોયું તેવું દિવ્યધ્વનિરૂપ પ્રવચનમાં કહ્યું, ને તેનો સાર આ ‘પ્રવચનસાર’માં
આચાર્યદેવે સંઘર્યો છે. તેમાં આચાર્યદેવ કહે છે કે ચૈતન્યરૂપ ગુણ–પર્યાયોને
ચેતનદ્રવ્યમાં જ અંતર્લીન કરીને કેવળ આત્માને જાણતાં નિષ્ક્રિય (વિકલ્પરહિત)
ચૈતન્યમાત્ર ભાવ પ્રાપ્ત થાય છે એટલે કે મોહનો નાશ થઈને સમ્યગ્દર્શન થાય છે.
(પ્ર. ગા. ૮૦ ટીકા)
કહે છે કે આત્માને પરદ્રવ્ય સાથે જ્યાં સંપર્ક છૂટી ગયો ત્યાં અશુદ્ધતા ન રહી, શુદ્ધ
પરિણમન થતાં પર્યાયો દ્રવ્યની અંદર પ્રલીન થઈ ગઈ, એટલે શુદ્ધઆત્માની જ
અનુભૂતિ રહી; તે અનુભૂતિમાં વીતરાગી પ્રશમરસનું ઝરણું ઝરે છે. આવા પ્રશમની
પ્રાપ્તિ તે જ જ્ઞેયતત્ત્વોને જાણવાનું ફળ છે.
ભાવથી તે–રૂપે પરિણમે છે. અજ્ઞાનદશા વખતે તેના ફળમાં દુઃખરૂપે પણ આત્મા પોતે
એકલો જ પોતામાં પરિણમતો હતો, તે પરિણમનમાં કોઈ બીજું ન હતું. અત્યારે સ્વ–
પરની ભિન્નતાના જ્ઞાનવડે, એકત્વરૂપ શુદ્ધઆત્માને અનુભવતો થકો અતીન્દ્રિયસુખરૂપે
હું પોતે થયો છું, મારા સુખપરિણમનમાં હું એકલો જ છું, તેમાં કોઈ બીજું નથી.