શંકા:–દ્રવ્ય પોતાની પર્યાયને કરતું નથી એટલે શું?
સમાધાન:–જો કે પર્યાયનો કર્તા કોઈ અન્ય નથી પણ સ્વદ્રવ્ય પોતે જ પરિણમતું થકું
પર્યાયસ્વરૂપ એક જ વસ્તુ છે, તેમાં આ કર્તા ને આ કાર્ય–એવા ભેદ શા
માટે પાડવા? જ્યાં દ્રવ્ય ને પર્યાય અભેદપણે એકસ્વરૂપ છે, ત્યાં દ્રવ્ય
પર્યાયને કરે છે–એવો ભેદ રહેતો નથી. આવી અભેદદ્રષ્ટિથી દ્રવ્ય–પર્યાય
વચ્ચે કર્તા–કર્મનો ભેદ પણ નથી. બંનેનું અનન્યપણું જ છે.
જ્યમ જગતમાં કટકાદિ પર્યાયોથી કનક અનન્ય છે.
જીવ–અજીવના પરિણામ જે દર્શાવિયા સૂત્રો મહીં,
તે જીવ અગર અજીવ જાણ અનન્ય તે પરિણામથી.’
ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રૌવ્યમાં એક ચૈતન્યભાવ જ પ્રકાશે છે–એવા ચૈતન્યભાવરૂપે જ ધર્મી
પોતાને સતત અનુભવે છે.–આવા સર્વોપરિ તત્ત્વની અનુભૂતિ એ જ સાધ્યની સિદ્ધિ છે.
–‘
પ્રશ્ન:–ધન્ય કોણ છે?
ઉત્તર:–સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્માને જેણે જાણ્યો છે એવા જ્ઞાની ભગવંત ધન્ય છે.