: २ : आत्मधर्म : अषाढ : २५०१
गंभीर स्वभावी अनंत ज्ञेयो.तेने जाणनारा ज्ञानी
गंभीर ताकात! ते ज्ञानमां आनंद छे, ते ज्ञान निर्विकल्प छे.
[प्रवचनसारना प्रवचनोमांथी ज्ञानमहिमानुं मधुर झरणुं]
* ज्ञानस्वभावी आत्मा छे, तेना ज्ञानमां सर्वज्ञेयोने जाणवानी ताकात छे. ज्ञान
ते आत्मानो असाधारण स्वभाव छे, तेनी ताकात पण असाधारण छे.
* अनंता जीवो, अनंतानंत पुद्गलो, एकेकप्रदेशी असंख्य काळद्रव्यो,
अनंतानंतप्रदेशी एक आकाशद्रव्य, ने धर्म–अधर्म द्रव्य, –आवा अनंत
ज्ञेयपदार्थो पोतपोताना अनंत गंभीर स्वभावसामर्थ्य सहित छे.
* आवा समस्त गंभीरस्वभावी ज्ञेयोने एकसाथे जाणवानी ताकात ज्ञाननी एक
पर्यायमां छे. अहा, ज्ञाननी ए ताकातनी शी वात!
* विकल्पमां के ईन्द्रियमां कांई जाणवानी ताकात नथी. जाणवानी ताकात ज्ञानमां
ज छे. अने ते पण अतीन्द्रिय स्वसन्मुख थयेलुं ज्ञान ज आवा गंभीरस्वभावी
ज्ञेयोने जाणी शके छे. विकल्पमां के ईन्द्रियमां अटकेलुं ज्ञान ते ज्ञेयोना स्वभावने
पण जाणी नथी शकतुं.
* स्व–परना ज्ञेयोना गंभीरस्वभावने जाणनारुं अतीन्द्रियज्ञान आनंदनी महोर–
छापवाळुं छे. अनंतगुणना स्वादथी भरेल आनंदनो विस्तार, ते सम्यग्ज्ञाननुं
चिह्न छे. जीवने ज्यां सम्यग्ज्ञान थाय त्यां तेना उपर अतीन्द्रिय आनंदना
स्वसंवेदननी छाप लागी जाय छे. साचुं ज्ञान कदी आनंद वगरनुं होतुं नथी.
* अनंता जीवो आ जगतमां छे,–तेमां तो अनंता सिद्धभगवंतो पण आवी गया. ते
सिद्धभगवंतो अतीन्द्रियज्ञाननो विषय छे. तेनो निर्णय करवा जाय त्यां ज्ञान
स्वसन्मुख थईने निर्विकल्प थई जाय छे ने अनंतगुणना स्वादनुं वेदन करे छे.
* कोईपण ज्ञेयना स्वभावने जाणी शके एवी विकल्पमां ताकात छे ज नहि. जे
ज्ञान स्वसन्मुख अतीन्द्रिय थईने पोताना आत्माने स्वज्ञेय बनावे, ते ज ज्ञान
आकाश–काळ वगेरे परज्ञेयोने जाणी शके.
* छए प्रकारना द्रव्यनो स्वभाव परमार्थे अतीन्द्रिय छे; परमाणु–पुद्गल भले
मूर्त छे परंतु ते छूटो परमाणु ईन्द्रियगम्य नथी. आ रीते अतीन्द्रियज्ञानथी ज
जाणी शकाय एवो छए द्रव्यनो स्वभाव छे.