Atmadharma magazine - Ank 383
(Year 32 - Vir Nirvana Samvat 2501, A.D. 1975).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 45

background image
: ભાદરવો : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૯ :
[ભગવાન મલ્લિનાથના જીવે પૂર્વભવમાં કરેલ રત્નત્રયવ્રત–ઉપાસના]
સમ્યગ્દર્શન–સમ્યગ્જ્ઞાન–સમ્યકચારિત્ર...જૈનધર્મના સર્વોત્તમ ત્રણરત્નો....
આત્માને મહાન આનંદ આપનારાં ત્રણરત્નો....એનો મહિમા લોકોત્તર છે. આ રત્નત્રય
એ સર્વે મુમુક્ષુઓનો મનોરથ છે; તે રત્નત્રય લેવા માટે ચક્રવર્તીઓ છખંડના સામ્રાજ્યને
તથા ૧૪ રત્નોને પણ અત્યંત સહેલાઈથી છોડી દે છે; ઈન્દ્રો પણ એને માટે તલસી રહ્યા
છે. જીવને આ રત્નત્રયની પ્રાપ્તિ તે જૈનશાસનનો સાર છે. તે જ જૈનધર્મ છે. વાહ,
આવા સમ્યક્રત્નત્રયના એક અંશની પ્રાપ્તિથી પણ જીવનો બેડો પાર છે.
અહા, જે મૂલ્ય વડે જીવને અનંતકાળનું મોક્ષસુખ મળે તે રત્નત્રયની શી વાત!
સમસ્ત જિનવાણીનો સાર એક શબ્દમાં કહેવો હોય તો, તે છે ‘રત્નત્રય’. તેનો જ
વિસ્તાર, અને તેની જ પ્રાપ્તિનો ઉપાય–જિનાગમમાં ભર્યો છે. આ રત્નત્રય એટલે
સમ્યગ્દર્શન, સમ્યગ્જ્ઞાન ને સમ્યક્ચારિત્ર; –એ ત્રણેય રાગ વગરનાં છે. સિદ્ધાંતસૂત્રોમાં
તો તેમને ‘જ્ઞાનનું પરિણમન’ કહીને રાગ વગરનાં બતાવ્યાં જ છે, ને રત્નત્રય–
પૂજનના પુસ્તકમાં પહેલી જ પંક્તિમાં તેમને ત્રણેયને રાગ વગરનાં બતાવીને પછી જ
તેના પૂજનની શરૂઆત કરી છે:–
सरधो जानो पालो भाई, तीनोंमें कर राग जुदाई।
सरधो जानो भावा लाई, तीनोंमें ही रागा नांई।
(જુઓ, પં. ટેકચંદજીકૃત રત્નત્રયવિધાન પૂજા)
વાહ, વીતરાગ રત્નત્રય! જીવની શોભા માટે તમારા સમાન સુંદર આભૂષણ
બીજું કોઈ નથી. આવા રત્નત્રય વડે આત્માને આભૂષિત કરવા માટે સમયસારમાં
કુંદકુંદસ્વામી કહે છે કે હે ભવ્ય! દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ મોક્ષપંથમાં આત્માને જોડ.
જિનભગવંતો દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રને મોક્ષમાર્ગ કહે છે. દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર જ મોક્ષમાર્ગ
છે, કેમકે તેઓ આત્માશ્રિત હોવાથી સ્વદ્રવ્ય છે. જે જીવ પોતાના ચારિત્રદર્શનજ્ઞાનમાં
સ્થિત છે તે સ્વસમય છે–એમ હે ભવ્ય! તું જાણ...ને એ જાણીને તું પણ સ્વસમય થા.
આ જગતની