ચ્યૂત થઈને સંસારમાં રખડે છે. આ રીતે બંધ–મોક્ષનાં કારણને ઓળખીને બંધનાં
કારણને છોડવું, ને મોક્ષનું કારણ સેવવું.
દેહરૂપે તે પોતાને માનતો નથી.
જેવા છે, એઠને કોણ ફરીને મુખમાં નાંખે? તેમાં કોણ સુખ માને? એ રીતે જ્ઞાનીને
ચૈતન્યથી બાહ્ય આખા જગતમાં ક્્યાંય સુખની કલ્પના નથી માટે તેને તો તે એઠ સમાન
જ છે. અને, જગતના પદાર્થો જગતમાં છે, પરંતુ પોતે અંતર્મુખ થઈને જ્યાં પોતાના
આત્મામાં વળ્યો, ત્યાં તે સ્વતત્ત્વમાં જગત ભાસતું નથી માટે તે સ્વપ્ન સમાન કહ્યું.
રોકાતા નથી, એટલે ગમે તેવા પ્રસંગમાં પણ ચૈતન્યની સમાધિ તેને વર્ત્યા જ કરે છે.
સમ્યગ્દર્શનમાંય મહાન સમાધિની તાકાત છે. સમ્યગ્દર્શન ગમે ત્યારે ગમે તેવા પ્રસંગમાં
પણ સ્વવસ્તુને ભૂલતું નથી, સ્વવિષયમાં તેને ભ્રાંતિ થતી જ નથી, એટલે તેને શાંતિ
અને સમાધિ થાય છે. અને ચારિત્રવંત જીવોની સમાધિની તો શી વાત!
જ્ઞાનસ્વભાવની ભાવના કહો, આત્મભાવના કહો, કે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની
આરાધના કહો, તે જ મોક્ષનો ઉપાય છે. અંતરાત્માને સાવધાન કરે છે કે હે અંતરાત્મા!
દેહથી ભિન્ન ચૈતન્યતત્ત્વને જાણીને તેં જે અપૂર્વ દશા પ્રગટ કરી છે તેમાં ભેદજ્ઞાનની
એવી દ્રઢ ભાવના રાખજે કે પૂર્વની ભ્રાંતિના સંસ્કાર ફરીને જાગે નહીં.