સંસારથી ઉદાસ; અંતરની ચૈતન્યલક્ષ્મીનો સ્વામી ને જગત પાસે અયાચક; જગત
પાસેથી મારે કાંઈ જોઈતું નથી, મારી સુખસમૃદ્ધિનો બધો વૈભવ મારામાં જ છે –
આવી અનુભૂતિની જેને ખુમારી છે, તે શ્રાવક જગતની નિંદા – પ્રશંસા સાંભળીને
અટકી જતો નથી.
લોકોના ટોળાં વિરોધ કરે તેથી આ જીવને વિભાવ થઈ જતો નથી, કે લોકોના
ટોળાં પ્રશંસા કરે તેથી કાંઈ આ જીવને ગુણ થઈ જતો નથી; – આમ જાણીને તે
સમભાવી મધ્યસ્થપણે પોતાના હિતમાર્ગે ચાલ્યો જાય છે.
જેનો ભાવ મોહ અને કષાયમાં જ વર્તે છે, દુનિયાના લોકો તેની પ્રશંસા કરે તોપ
તેથી તેને જરાય લાભ નથી.
અને જેનો ભાવ મોહાદિ રહિત શુદ્ધ વીતરાગરૂપ થયો છે, દુનિયાના લોકો તેની
નિંદા કરે તો પણ તેથી તેને જરાય નુકશાન નથી.
અહા, જુઓ તો ખરા આત્માની સ્વાધીનતા! પોતાના ભાવ ઉપર જ બધો
આધાર છે, પોતાના ભાવમાં શુદ્ધતા તે જ શાંતિનો લાભ છે.
અહા, રામવગરના બેહદ ચૈતન્યસ્વભાવનું સમ્યક્દ્રર્શન થતાં ધર્મીને અનંત–
ગુણનો ભંડાર ખુલ્યો, મોક્ષનાં કિરણ ખીલ્યાં, અતીન્દ્રિયસુખની કણિકા પ્રગટી;
તેની ભૂમિકા ચોખ્ખી થઈ ગઈ; હવે તેમાં ચારિત્રનું ઝાડ ઊગશે ને મોક્ષફળ
પાકશે. સમ્યગ્દ્રર્શનરૂપી ભૂમિકા વગર ચારિત્રનું ઝાડ ક્યાંથી ઊગશે? – માટે
મોક્ષમાર્ગમાં પ્રથમ સમ્યક્ત્વનો ઉપદેશ પ્રધાન છે. સમ્યગ્દ્રર્શન વડે જ હિતનો પંથ
શરૂ થાય છે; એના વગર શુભરાગ ગમે તેવો કરે તોપણ હિતનો પંથ જરાય હાથ
આવતો નથી.
અહો, ભગવાન આત્મા ચૈતન્યસ્વભાવી, તેના શુદ્ધ દ્રવ્ય – ગુણ – પર્યાયના
બેહદ સામર્થ્યની શી વાત! તેમાં રાગ ક્યાંય સમાય નહીં. આવા સુંદર પોતાના
સ્વભાવને પોતામાં દેખ્યો ત્યાં દુનિયા સામે શું જોવું?
* દુનિયાના લોકો સારો કહીને વખાણ કરે તેથી કાંઈ લાભ થઈ જાય તેમ નથી.