Atmadharma magazine - Ank 384
(Year 32 - Vir Nirvana Samvat 2501, A.D. 1975).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 22 of 106

background image
: આસો : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૧૯ :
અનિષ્ટ માનીને છોડવા માંગે છે, તે અભિપ્રાય જ જૂઠો છે; ને મિથ્યા અભિપ્રાય
સહિતનો ત્યાગ તે તો દ્વેષથી ભરેલો છે. ચૈતન્યના વીતરાગભાવ વગર શાંતિનું
વેદન થાય નહીં.
ચૈતન્યગૂફામાં પ્રવેશીને શાંતિના વેદનમાં લીન થતાં બાહ્યપદાર્થો પ્રત્યે
રાગ–દ્વેષ–મોહની વૃત્તિ જ ન થાય તેનું નામ ત્યાગ છે; ને જ્યાં–રાગ–દ્વેષ–મોહ
છૂટ્યા ત્યાં તેના નિમિત્તો (વસ્ત્રાદિ) પણ સહેજે છૂટી જાય છે, તેથી તેનો
ત્યાગ કર્યો એમ નિમિત્તથી કહેવાય છે.
ચૈતન્યમાં અંતર્મુખ થઈને મિથ્યાત્વાદિ પરભાવોને છોડ્યા વગર કદી
સમાધિ થાય જ નહિ. ધર્માત્મા કદાચ ગૃહસ્થપણામાં હોય તોપણ ચૈતન્યમાં
અંતર્મુખ થવાથી મિથ્યાત્વાદિ પરભાવો જેટલે અંશે છૂટી ગયા છે તેટલે અંશે
તેમને સમાધિ જ વર્તે છે, ખાતાં–પીતાં, બોલતાં–ચાલતાં, જાગતાં–સૂતાં સર્વ
પ્રસંગે તેટલી વીતરાગી સમાધિ–શાંતિ તેને વર્ત્યા જ કરે છે, એટલે ખરેખર
ગૃહસ્થભાવમાં નહીં પણ ચેતનભાવમાં જ તે વર્તે છે.
બહારના ગ્રહણ–ત્યાગ ઉપરથી અંતરના માપ થાય તેમ નથી.
અંર્તદ્રષ્ટિને નહિ જાણનારા બાહ્યદ્રષ્ટિ લોકો બાહ્યત્યાગ દેખીને છેતરાય છે,
ધર્માત્માની અંર્તદશાને તેઓ ઓળખતા નથી.
અંતરનો અભિપ્રાય ઓળખ્યા વગર ધર્મી–અધર્મીની ઓળખાણ થાય
નહિ. પરથી ભિન્ન આત્માને ઓળખીને, તેમજ સ્વભાવ અને પરભાવનું
પૃથ્થકરણ કરીને, સ્વભાવમાં એકાગ્ર રહેતાં પરભાવ છૂટી જાય છે; સ્વભાવની
અનુભૂતિમાં ગ્રહણ–ત્યાગના કોઈ પણ વિકલ્પ નથી.
જેટલું બહિર્મુખ વલણ જાય તેટલું દુઃખ છે, ને અંતર્મુખ ચૈતન્યવેદનમાં જ
આનંદ છે, એમ સ્વસંવેદનથી જાણી લીધું હોવાથી ધર્મી પોતાના ઉપયોગમાં
આત્માને જ ગ્રહવા માંગે છે. જગતના કોઈ પણ બાહ્યપદાર્થ પ્રત્યે ઉપયોગ જાય
તો તેમાં તેને પોતાનું સુખ ભાસતું નથી, એક નિજસ્વરૂપમાં જ સુખ ભાસ્યું છે;
આથી પર તરફના વ્યાપારને છોડીને સ્વ તરફ ઉપયોગને જોડે છે,–એટલે કે
સ્વદ્રવ્યને જ જ્ઞાનમાં ગ્રહણ કરે છે.–આ ધર્મીજીવની ગ્રહણ–ત્યાગની વિધિ છે.
આ સિવાય બહારમાં કાંઈ ગ્રહવા–છોડવાનું આત્માને નથી. ઉપયોગમાં જ્યાં
સ્વદ્રવ્યનું ગ્રહણ થયું ત્યાં સમસ્ત પરદ્રવ્યો અને પરભાવો