Ashtprabhrut-Hindi (English transliteration). Gatha: 67-98 (Bhav Pahud).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 12 of 21

 

Page 197 of 394
PDF/HTML Page 221 of 418
single page version

bhAvapAhuD][197

dravyeN sakalA nagnA nArakatiryanchashcha sakalasanghAtA.
pariNAmen ashuddhA na bhAvashramaNatvan prAptA.. 67..

artha
––dravyase bAhyamen to sab prANI nagna hote hain. nArakI jIv aur tiryanch jIv to
nirantar vastrAdise rahit nagna hI rahate hain. ‘sakalasanghAt’ kahanese anya manuShya Adi bhI
kAraN pAkar nagna hote hain to bhI pariNAmonse ashuddha hain, isaliye bhAvashramaNapaneko prApta nahIn
hue.

bhAvArtha––yadi nagna rahanese hI muniling ho to nArakI tiryanch Adi sab jIvasamUh
nagna rahate hain ve sab hI muni Thahare, isaliye munipanA to bhAv shuddha honepar hI hotA hai. ashuddha
bhAv hone par dravya se nagna bhI ho to bhAvamunipanA nahIn pAtA hai.. 67..

Age isI arthako dRuDh karaneke liye keval nagnapane kI niShphalatA dikhAte hain––
Naggo pAvai dukkhan Naggo sansArasAyare bhamai.
Naggo Na labhate bohin jiNabhAvaNavajjio sUdUran.. 68..
nagna prApnoti dukhan nagna sansArasAgare bhramati.
nagna na labhate bodhin jinabhAvanAvarjita suchiran.. 68..

artha
––nagna sadA dukh pAtA hai, nagna sadA sansAr–samudramen bhramaN karatA hai aur nagna
bodhi arthAt samyagdarshan–gnAn–chAritrarUp svAnubhavako nahIn pAtA hai, kaisA hai vah nagna––––
jo jinabhAvanAse rahit hai.

bhAvArtha––‘jinabhAvanA’ jo samyagdarshan – bhAvanA usase rahit jo jIv hai vah nagna
bhI rahe to bodhi jo samyagdarshan – gnAn –chAritrasvarUp mokShamArgako nahIn pAtA hai. isaliye
sansArasamudramen bhramaN karatA huA sansAramen hI dukhako pAtA hai tathA vartamAnamen bhI jo puruSh nagna
hotA hai vah dukhahI ko pAtA hai. sukh to bhAvamuni nagna hon ve hI pAte hain.. 68..

Age isI arthako dRuDh karane ke liye kahate hain–––jo dravyanagna hokar muni kahalAve
usakA apayash hotA hai–––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
te nagna pAme dukhane, te nagna chir bhavamAn bhame,
te nagna bodhi lahe nahIn, jinabhAvanA nahi jehane. 68.

Page 198 of 394
PDF/HTML Page 222 of 418
single page version

198] [aShTapAhuD

ayasAN bhAyaNeN ya kin te NaggeN pAvamaliNeNa.
pesuNNahAsamachchharamAyAbahuleN savaNeNa.. 69..
ayashasAn bhAjanen cha kin te nagnen pApamalinena.
paishUnyahAs matsaramAyAbahulen shramaNena.. 69..

artha
––he mune! tere aise nagnapane se tathA munipanese kyA sAdhya hai? kaisA hai––paishUnya
arthAt dUsare kA doSh kahanekA svabhAv, hAsya arthAt dUsarekI hansI karanA, matsar arthAt apane
barAbaravAlese IrShyA rakhakar dUsareko nIchA karanekI buddhi, mAyA arthAt kuTil pariNAm, ye bhAv
usamen prachuratA se pAye jAte hain, isaliye pApase malin hai aur ayash arthAt apakIrtikA bhAjan
hai.

bhAvArtha––paishUnya Adi pAponse malin isaprakAr nagnasvarUp munipane se kyA sAdhya hai?
ulaTA apakIrtikA bhAjan hokar vyavahAradharmakI hansI karAnevAlA hotA hai, isaliye bhAvalingI
honA yogya hai.. 69..

Age isaprakAr bhAvalingI honekA upadesh karate hain–––
payaDahin jiNavaralingan abbhintarabhAvadosaparisuddho.
bhAvamaleN ya jIvo bAhirasangammi mayaliyai.. 70..
prakaTya jinavaralingan abhyantarabhAvadoShaparishuddha.
bhAvamalen cha jIva bAhyasange malinayati.. 70..

artha
––he Atman tU abhyantar bhAvadoShonse atyanta shuddha aisA jinavar ling arthAt bAhya
nirgantha ling pragaT kar, bhAvashuddhike binA dravyaling bigaD jAyegA, kyonki bhAvamalin jIv
bAhya parigrah men malin hotA hai.

bhAvArtha––yadi bhAv shuddhakar dravyaling dhAraNakare to bhraShTa na ho aur bhAv malin
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
shun sAdhya tAre ayashabhAjan pApayut nagnatvathI,
–bahu hAsya–matsar–pishunatA–mAyAbharyA shramaNatvathI? 69.

thaI shuddha Antar–bhAv maLaviN, pragaT kar jinalingane;
jI bhAvamaLathI malin bAhir–sangamAn malinit bane. 70.

Page 199 of 394
PDF/HTML Page 223 of 418
single page version

bhAvapAhuD][199 honto bAhya parigrahakI sangati dravyaling bhI bigADe, isaliye pradhAnarUpase bhAvalingahIkA upadesh hai, vishuddha bhAvonke binA bAhyabheSh dhAraN karanA yogya nahIn hai.. 70.. Age kahate hain ki jo bhAvarahit nagna muni hai vah hAsyakA sthAn hai––

dhammammi NippavAso dosAvAso ya uchchhuphullasamo.
NipphalaNigguNayAro NaDasavaNo NaggarUveNa.. 71..
dharme nipravAsa doShAvAsa cha ikShupuShpasama.
niShphalanirguNakAra naTashramaNa nagnarUpeNa.. 71..

artha
––dharma arthAt apanA svabhAv tathA dasalakShaNasvarUpamen jisakA vAs nahIn hai vah
jIv doShonkA AvAs hai athavA jisamen doSh rahate hain vah ikShuke phUl samAn hain, jisake na to
kuchh phal hI lagate hain aur na unamen gandhAdik guN hI pAye jAte hain. isaliye aisA muni to
nagnarUp karake naTashramaN arthAt nAchane vAle bhAnDake svAng ke samAn hain.
bhAvArtha––jisake dharmakI vAsanA nahIn hai usamen krodhAdik doSh hI rahate hain. yadi vah
digambar rUp dhAraN kare to vah muni ikShuke phUl ke samAn nirguN aur niShphal hai, aise munike
mokSharUp phal nahIn lagate hain. samyaggnAnAdi guN jisamen nahIn hain vah nagna hone par bhAnD jaisA
svAng dIkhatA hai. bhAnD bhI nAche tab shrRunggArAdik karake nAche to shobhA pAve, nagna hokar nAche
tab hAsya ko pAve, vaise hI keval dravyanagna hAsyakA sthAn hai.. 71..

Age isI arthake samarthanarUp kahate hain ki–––––dravyalingI bodhi–samAdhi jaisI
jinamArgamen kahI hai vaisI nahIn pAtA hai––––
je rAyasangajuttA jiNabhAvaNarahiyadavvaNigganthA.
Na lahanti te samAhin bohin jiNasAsaNe vimale.. 72..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1 ‘uchchhu’ pAThAntar ‘ichchhu’
nagnatvadhar paN dharmamAn nahi vAs, doShAvAs chhe,
te IkShuphUlasamAn niShphaL–nirguNI, naTashramaN chhe. 71.

je rAgayut jinabhAvanAvirahit–daravanirgranth chhe,
pAme na bodhi–samAdhine te vimaL jinashAsan viShe. 72.

Page 200 of 394
PDF/HTML Page 224 of 418
single page version

200] [aShTapAhuD

ye rAgasangayuktA jinabhAvanArahitadravyanirgranthA.
na labhante te samAdhin bodhin jinashAsane vimale.. 72..

artha
––jo muni rAg arthAt abhyantar paradravyase prIti, vahI huA sang arthAt parigrah
usase yukta hain aur jinabhAvanA arthAt shuddhasvarUpakI bhAvanAse rahit hain ve dravyanirgranth hain to bhI
nirmal jinashAsan men jo samAdhi arthAt dharma–shukladhyAn aur bodhi arthAt samyagdarshan–gnAn–
chAritrasvarUp mokShamArga ko nahIn pAte.

bhAvArtha––dravyalingI abhyantarakA rAg nahIn chhoDatA hai, paramAtmAkA dhyAn nahIn karatA hai,
tab kaise mokShamArga pAve tathA kaise samAdhimaraN pAve.. 72..

Age kahate hain ki pahile mithyAtva Adik doSh chhoDakar bhAvase nagna ho, pIchhe dravyamuni
bane yah mArga hai––––
bhAveN hoi Naggo michchhattAI ya dos chaiUNan.
pachchhA davveN muNI payaDadi lingan jiNANAe.. 73..
bhAven bhavati nagna mithyAtvAdIn cha doShAn tyaktvA.
pashchAt dravyeNamuni prakaTyati lingan jinAgnayA.. 73..

artha
––pahile mithyAtva Adi doShonko chhoDakar aur bhAvase antarang nagna ho, ekarUp
shuddhAtmAkA shraddhAn – gnAn – AcharaN kare, pIchhe muni dravyase bAhyaling jin–AgnAse prakaT
kare, yah mArga hai.

bhAvArtha––bhAv shuddha hue binA pahile hI digamabararUp dhAraN karale to pIchhe bhAv bigaDe
tab bhraShTa ho jAy aur bhraShTa hokar bhI muni kahalAtA rahe to mArgakI hansI karAve, isaliye
jin AgnA yahI hai ki bhAv shuddha karake bAhya munipanA prakaT karo..73..

Age kahate hain ki shuddha bhAv hI svarga – mokShakA kAraN hai, malinabhAv sansAr kA kAraN
hai–––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
mithyAtva Adik doSh chhoDI nagna bhAv thakI bane,
pachhI dravyathI muniling dhAre jIv jin–AgnA vaDe. 73.

Page 201 of 394
PDF/HTML Page 225 of 418
single page version

bhAvapAhuD][201

bhAvo vi divvasivasukkhabhAyaNo bhAvavajjio savaNo.
kammamalamaliNachitto tiriyAlayabhAyaNo pAvo.. 74..
bhAva api divyashivasokhyabhAjanan bhAvavarjita shramaNa.
karmamalamalinachitta tiryangAlayabhAjanan pApa.. 74..

artha
––bhAv hI svarga – mokShakA kAraN hai, aur bhAv rahit shramaN pApasvarUp hai,
tiryanchagatikA sthAn hai tathA karmamalase malin chittavAlA hai.

bhAvArtha––bhAvase shuddha hai vah to svarga–mokShakA pAtra hai aur bhAves malin hai vah
tiryanchagatimen nivAs karatA hai.. 74..

Age phir bhAvake phalakA mAhAtmya kahate hain–––
khayarAmaramaNuyakaranjalimAlAhin cha santhuyA viulA.
chakkahararAyalachchhI labbhai bohI subhAveNa.. 75..
khacharAmaramanuj karAnjalimAlAbhishva sanstutA vipulA.
chakradhararAjalakShmI labhyate bodhi subhAvena.. 75..

artha
––subhAv arthAt bhale bhAvase, mandakaShAyarUp vishuddhabhAvase, chakravartI Adi
rAjAonkI vipul arthAt baDI lakShmI pAtA hai. kaisI hai–––khachar
(vidyAdhar), amar (dev)
aur manuj (manuShya) inakI anjulimAlA (hAthonkI anjuli) kI panktise sanstut
(namaskArapUrvak stuti karane yogya) hai aur yah keval lakShmI hI nahIn pAtA hai, kintu bodhi
(ratnatrayAtmak mokShamArga) pAtA hai.

bhAvArtha––vishuddha bhAvonkA yah mAhAtmya hai.. 75..

Age bhAvonke bhed kahate hain–––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
chhe bhAv divashivasaukhyabhAjan; bhAvavarjit shramaN je
pApI karamamaLamalinaman, tiryanchagatinun pAtra chhe. 74.
nar amar–vidyAdhar vaDe sanstut karAnjalipanktithI
chakrI–vishALavibhUti bodhi prApta thAy subhAvathI. 75.

Page 202 of 394
PDF/HTML Page 226 of 418
single page version

202] [aShTapAhuD

bhAvan tivihapayAran suhAsuhan suddhamev NAyavvan.
asuhan cha aTTarauddan suh dhamman jiNavarindehin.. 76..
bhAva trividhaprakAra shubhoshubha shuddha ev gnAtavya.
ashubhashcha Arttaraudran shubha dharmyan jinavarendrai.. 76..

artha
––jinavaradevane bhAv tIn prakArakA kahA hai––––1 shubh, 2 ashubh aur 3 shuddha.
Artta aur raudra ye ashubh dhyAn hai tathA dharmadhyAn shubh hai.. 76..
suddhan suddhasahAvan appA appammi tan cha NAyavvan.
idi jiNavarehin bhaNiyan jan seyan tan samAyaraha.. 77..
shuddha shuddhasvabhAva AtmA Atmani sa cha gnAtavya.
iti jinavarai bhaNitan ya shreyAn tan samAchara.. 77..

artha
––shuddha hai vah apanA shuddhasvabhAv apane hI men isaprakAr jinavaradevane kahA hai, vah
jAnakar inamen jo kalyANarUp ho usako angIkAr karo.

bhAvArtha––bhagavAnane bhAv tIn prakArake kahe hain–––1 shubh, 2 ashubh aur 3 shuddha.
ashubh to Artta va rodra dhyAn hai ve to ati malin hain, tyAjya hI hain. dharmadhyAn shubh hai,
isaprakAr yah kathanchit upAdey hai isase mandakaShAyarUp vishuddhi bhAvakI prApti hai. shuddha bhAv hai
vah sarvathA upAdey hai kyonki yah AtmA kA svarUp hI hai. isaprakAr hey jAnakar tyAg aur
grahaN karanA chAhiye, isIliye aisA kahA hai ki jo kalyANakArI ho vah angIkAr karanA yah
jinadevakA upadesh hai.. 77..

Age kahate hain ki jinashAsanakA isaprakAr mAhAtmya hai–––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
shubh, ashubh temaj shuddha–traN vidh bhAv jinapragnapta chhe;
tyAn ‘ashubh’
1Arat–raudra ne ‘shubh’ dharmya chhe–bhAkhyun jine. 76.

AtmA vishuddha svabhAv Atma mahIn rahe te ‘shuddha’ chhe;
–A jinavare bhAkhel chhe; je shrey, Achar tehane. 77.

Page 203 of 394
PDF/HTML Page 227 of 418
single page version

bhAvapAhuD][203

payaliyamANakasAo payaliyamichchhatta mohasamachitto.
pAvai tihuvaNasAran bohI jiNasAsaNe jIvo.. 78..
pragalitamAnakaShAya pragalitamithyAtvamohasamachitta.
Apnoti tribhuvanasAran bodhin jinashAsane jIva.. 78..

artha
––yah jIv ‘pragalitamAnakaShAy’ arthAt jisakA mAnakaShAy prakarShatAse gal gayA
hai, kisI paradravyase ahankArarUp garva nahIn karatA hai aur jisake mithyAtvakA udayarUp moh bhI
naShTa ho gayA hai isIliye ‘samachitta’ hai, paradravyamen mamakArarUp mithyAtva aur iShTa–aniShTa
buddhirUp rAg–dveSh jisake nahIn hai, vah jinashAsanamen tIn bhuvanamen sAr aisI bodhi arthAt
ratnatrayAtmak mokShamArga ko pAtA hai.

bhAvArtha––mithyAtvabhAv aur kaShAyabhAv kA svarUp anya maton men yathArtha nahIn hai. yah
kathan is vItarAgarUp jinamat men hI hai, isaliye yah jIv mithyAtva kaShAy ke abhAvarUp
mokShamArga tInalok men sAr jinamat ke sevan hI se pAtA hai, anyatra nahIn hai.

Age kahate hain ki jinashAsanamen aisA muni hI tIrthankar–prakRiti bAndhatA hai–––
visayaviratto samaNo chhaddasavarakAraNAin bhAUNa.
titthayaraNAmakamman bandhai aireN kAleNa.. 79..
visayavirakta shramaNa ShoDashavarakAraNAni bhAvayitvA.
tIrthankaranAmakarma, badhnAti achireN kAlena.. 79..

artha
––jisakA chitta indriyonke viShayonse virakta hai aisA shramaN arthAt muni hai yah
solahakAraN bhAvanAko bhAkar ‘tIrthankar’ nAm prakRitiko thoDe hI samayamen bAndh letA hai.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
chhe malitamAnakaShAy, moh vinaShTa thaI samachitta chhe,
te jIv tribhuvanasAr bodhi lahe jineshvarashAsane. 78.

viShaye virat muni soL uttam kAraNone bhAvIne,
bAndhe achir kALe karam tIrthankaratva–sunAmane. 79.

Page 204 of 394
PDF/HTML Page 228 of 418
single page version

204] [aShTapAhuD

bhAvArtha––yah bhAvak mahAtmya he, [sarvagna vItarAg kathit tatvagnAn sahit–svasanmukhatA sahit] viShayonse viraktabhAv hokar solahakAraN bhAvanAbhAve to achintya hai mahimA jisakI aisI tInalokase pUjya ‘tIrthankar’ nAm prakRitiko bAndhatA hai aur usako bhogakar mokShako prApta hotA hai. ye solahakAraN bhAvanAke nAm hain, 1– darshanavishuddhi, 2– vinayasampannatA, 3– shIlavrateShvanatichAr, 4– abhIkShNagnAnopayog, 5– samveg, 6– shaktitastyAg, 7– shaktitastap, 8–sAdhusamAdhi, 9– vaiyAvRuttyakaraN, 10– arhadbhakti, 11– AchAryabhakti, 12– bahushrutabhakti, 13– pravachanabhakti, 14– AvashyakAparihANi, 15– sanmArgaprabhAvanA, 16– pravachanavAtsalya, isaprakAr solahakAraN bhAvanA hain. inakA svarUp tattvArthasUtrakI TIkAse jAniye. inamen samyagdarshan pradhAn hai, yah na ho aur pandrah bhAvanAkA vyavahAr ho to kAryakArI nahIn aur yah ho to pandrah bhAvanA kA kArya yahI kar le, isaprakAr jAnanA chAhiye.. 79.. Age bhAvakI vishuddhatA nimitta AcharaN kahate hain–––

bArasavihatavayaraNan terasakiriyAu bhAv tiviheNa.
dharahi maNamattaduriyan NANankusaeN muNipavara.. 80..
dvAdashavidhatapashcharaNan trayodash kriyA bhAvay trividhena.
dhar manomattaduritan gnAnAnkushen munipravar!.. 80..

artha
––he munivar! muniyommen shreShTha! tU bArah prakAr ke tapakA AcharaN kar aur terah
prakAr kI kriyA man–vachan–kAyase bhA aur gnAnarUp ankushase manarUp matavAle hAthIko apane
vash men rakha.

bhAvArtha––yah manarUp hAthI bahut madonmat hai, vah tapashcharaN kriyAdikasahit gnAnarUp
ankush hI se vash men hotA hai, isaliye yah upadesh dete hain, anyaprakArase vashamen nahIn hotA hai.
ye bArah tapon ke nAm hain 1– anashan, 2– avamaudarya, 3– vRuttiparisankhyAn, 4– rasaparityAg,
5–viviktashayyAsan, 6– kAyaklesh ye to chhah prakAr ke bAhya tap hain, aur 1– prAyashchit, 2–
vinay, 3– vaiyAvRutta, 4–svAdhyAy 5–vyutsarga 6– dhyAn ye chhah prakAr ke abhyantar tap hain,
inakA svarUp tattvArthasUtrakI TIkAse jAnanA chAhiye.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
tun bhAv bAr–prakAr tap ne ter kiriyA traNavidhe,
vash rAkh man–gaj mattane munipravar! gnAnAnkush vaDe. 80.

Page 205 of 394
PDF/HTML Page 229 of 418
single page version

bhAvapAhuD][205 terah kriyA isaprakAr hain–––panch parameShThI ko namaskAr ye pAnch kriyA, chhah Avashyak kriyA, 1niShidhikriyA aur 2AsikAkriyA. isaprakAr bhAv shuddha honeke kAraN kahe..80.. Age dravya – bhAvarUp sAmAnyarUpase jinalingakA svarUp kahate hain–––

panchavihachelachAyan khidisayaN duvihasanjaman bhikkhU.
bhAvan bhAviyapuvvan jiNalingan Nimmalan suddhan.. 81..
panchavidhachelatyAgan kShitishayanan dvividh sanyaman bhikShu.
bhAvabhAvayitvA pUrvan jinalingan nirmalan shuddham.. 81..

artha
––nirmal shuddha jinaling isaprakAr hai––––jahAn pAnch prakAr ke vastra kA tyAg
hai, bhUmi par shayan hai, do prakAr kA sanyam hai, bhikShA bhojan hai, bhAvitapUrva arthAt pahile shuddha
AtmA kA svarUp paradravya se bhinna samyagdarshan–gnAn–chAritramayI huA, use bArambAr bhAvanA se
anubhav kiyA isaprakAr jisamen bhAv hai, aisA nirmal arthAt bAhyamalarahit shuddha arthAt
antarmalarahit jinaling hai.

bhAvArtha––yahAn ling dravya–bhAvase do prakArakA hai. dravya to bAhya tyAg apekShA hai
jisamen pAnch prakArake vastrakA tyAg hai, ve pAnch prakAr aise hain––––1– anDaj arthAt resham se
banA, 2– bonDuj arthAt kapAs se banA, 3– romaj arthAt Un se banA, 4– balkalaj arthAt
vRukSha kI chhAl se banA, 5– charmaj arthAt mRug Adikake charmase banA, isaprakAr pAnch prakAr
kahe. isaprakAr nahIn jAnanA ki inake sivAy aur vastra grAhya hain – ye to upalakShaN mAtra kahen
hain, isaliye sabahI vastramAtra kA tyAg jAnanA.

bhUmi par sonA, baiThanA isamen kAShTha – tRuN bhI gin lenA. indriy aur man ko vash men
karanA, chhahakAy jIvonkI rakShA karanA–––isaprakAr do prakArakA sanyam hai.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1 niShidhikA–––jinamandir men pravesh karate hI gRuhastha yA vyantarAdidev koI upasithat hai–––aisA mAnakar AgnArtha ‘nisahI’ shabda
tIn bAr bolane men AtA hai, athavA samyagdarshan–gnAn–chAritramen sthir rahanA ‘nisahI’ hai.
2 dharmasthAn se bAhar nikalate samay vinayasah triyAdi kI AgnA mAngane ke artha men ‘AsikA’ shabda bole, athavA pApakriyA se
manamoDanA ‘AsikA’ hai.
bhUshayan, bhikShA, dvividh sanyam, panchavidh–paTatyAg chhe,
chhe bhAv bhAvit pUrva, te jinaling nirmaL shuddha chhe. 81.

Page 206 of 394
PDF/HTML Page 230 of 418
single page version

206] [aShTapAhuD bhikShA–bhojan karanA jisamen kRut, kArit, anumodanA kA doSh na lage – chhayAlis doSh Tale, –battIs antarAy Tale aisI vidhike anusAr AhAr kare. isaprakAr to bAhyaling hai aur pahile kahA vaise ho va ‘bhAvaling’ hai, isaprakAr do prakArakA shuddha jinaling kahA hai, anya prakAr shvetAmbarAdik kahate haih vah jinaling nahIn hai.. 81.. Age jinadharma kI mahimA kahate hain––––

jah rayaNANan pavaran vajjan jah tarugaNAN gosIran.
tah dhammANan pavaran jiNadhamman bhAvibhavamahaNan.. 82..
yathA ratnAnAn pravaran vajran yathA tarugaNAnAn goshIram.
tathA dharmANAn pravaran jinadharman bhAvibhavamathanam.. 82..

artha
––jaise ratnon men pravar
(shreShTha) uttam vajra (hIrA) hai aur jaise tarugaN (baDe vRukSha)
men gosIr (bAvan chandan) hai, vaise hI dharmommen uttam bhAvibhavamathan (AgAmI sansAr kA mathan
karane vAlA) jinadharma hai, isase mokSha hotA hai.

bhAvArtha––‘dharma’ aisA sAmAnya nAm to lok men prasiddha hai aur lok anek prakAr se
kriyAkAnDAdikako dharma jAnakar sevan karatA hai, parantu parIkShA karane par mokShakI prApti
karAnevAlA jinadharma hI hai, anya sab sansAr ke kAraN hai. ve kriyAkAnDAdik sansAr hI men
rakhate hain , kadAchit sansAr ke bhogonkI prApti karAte hain to bhI phir bhogon men lIn hotA hai,
tab ekendriyAdi paryAy pAtA hai tathA narak ko pAtA hai. aise anya dharma nAmamAtra hain, isaliye
uttam jinadharma hI jAnanA.. 82..

Age shiShya pUchhatA hai ki jinadharma ko uttam kahA, to dharmakA kyA svarUp haai? usakA
svarUp kahate hain ki ‘dharma’ isaprakAr hai–––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ratno viShe jyam shreShTha hIrak, tarUgaNe goshIrSha chhe,
jinadharma bhAvibhavamathan tyam shreShTha chhe dharmo viShe. 82.

Page 207 of 394
PDF/HTML Page 231 of 418
single page version

bhAvapAhuD][207

pUyAdisu vayasahiyan puNNan hi jiNehin sAsaNe bhaNiyan.
mohakkhohavihINo pariNAmo appaNo dhammo.. 83..
pUjAdiShu vratasahitan puNyan hi jinai shAsane bhaNitam.
mohakShobhavihIna pariNAma Atmana dharma.. 83..

artha
––jinashAsan men jinendra devane isaprakAr kahA hai ki–––pUjA Adik men aur
vrat sahit honA hai vah to ‘puNya’ hI hai tathA moh ke kShobh se rahit jo AtmAkA pariNAm
vah ‘dharma’ hai.

bhAvArtha––laukik jan tathA anyamatI kaI kahate hain ki pUjA Adik shubh kriyAon men
aur vratakriyA sahit hai vah jinadharma hai, parantu aisA nahIn hai. jinamat men jinabhagavAn ne
isaprakAr kahA hai ki ––– pUjAdik men aur vrat sahit honA hai vah to ‘puNya’ hai, isamen
pUjA aur Adi shabda se bhakti, vandanA, vaiyAvRutya Adik samajhanA, yah to dev – guru –
shAstra ke liye hotA hai or upavAs Adik vrat hain vah shubh kriyA hai, inamen AtmA kA rAg
sahit shubh pariNAm hai usase puNyakarma hotA hai isaliye inako puNya kahate hain. isakA phal
svargAdik bhogon kI prApti hai.

mohake kShobhase rahit AtmAke pariNAm dharma samajhiye. mithyAtva to atattvArtha shraddhAn hai,
krodh – mAn – arati – shok – bhay – jugupsA ye chhah dveShaprakRiti hain aur mAyA, lobh,
hAsya, rati ye chAr tathA puruSh, satrI, napunsak ye tIn vikAr, aisI sAt prakRiti rAgarUp hain.
inake nimitta se AtmA kA gnAn–darshanasvabhAv vikArasahit, kShobharUp chalAchal, vyAkul hotA
hai isaliye in vikAron se rahit ho tab shuddhadarshanagnAnarUp nishchay ho vah AtmA kA ‘dharma’
hai. is dharma se AtmAke AgAmI karma kA Asrav rukakar samvar hotA hai aur pahile bandhe hue
karmon kI nirjarA hotI hai. sampUrNa nirjarA ho jAy tab mokSha hotA hai tathA ekadesh moh ke kShobh
kI hAni hotI hai isaliye shubh pariNAmonko bhI upachAr se dharma kahate hain aur jo keval shubh
pariNAm hI ko dharma mAnakar santuShTa hain unakI dharmakI prApti nahIn hai, yah jinamatakA upadesh
hai.. 83..

Age kahate hain ki jo ‘puNya’ hI ko ‘dharma’ jAnakar shraddhAn karatA hai usake keval
bhog kA nimitta hai, karmakShay kA nimitta nahIn hai–––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
pUjAdimAn vratamAn jinoe puNya bhAkhyun shAsane;
chhe dharma bhAkhyo mohakShobhavihIn nij pariNAmane. 83.

Page 208 of 394
PDF/HTML Page 232 of 418
single page version

208] [aShTapAhuD

saddahRudi ya pattedi ya rochedi ya tah puNo vi phAsedi.
puNNan bhoyaNimittan Na hu so kammakkhayaNimittan.. 84..
shraddhAti cha pratyeti cha rochate cha tathA punarapi spRushati.
puNyan bhoganimittan na hi tat karmakShayanimittam.. 84..

artha
––jo puruSh puNya ko dharma jAnakar dhaddhAn karate hain, pratIt karate hain, rUchi karate
hain aur sparsha karate hain unake ‘puNya’ bhogakA nimitta hai. isase svargAdik bhog pAtA hai aur
vah puNya karma ke kShay kA nimitta nahIn hotA hai, yah pagaT jAnanA chAhiye.

bhAvArtha––shubh kriyArUp puNyako dharma jAnakar isakA shraddhAn, gnAn, AcharaN karatA hai
usake puNya karmakA bandh hotA hai, usase svargAdike bhogonkI prApti hotI hai aur usase karmakA
kShay rUp samvar, nirjarA, mokSha nahIn hotA hai.. 84..

Age kahate hain ki ––– jo AtmA kA svabhAvarUp dharma hai vah hI mokShakA kAraN hai
aisA niyam hai––––
appA appammi rao rAyAdisu sayaladosaparichatto.
sansArataraNahedU dhammo tti jiNehin NiddiTThan.. 85..
AtmA Atmani rata rAgadiShu sakaladoShaparityakta.
sansArataraNahetu dharma iti jinai nirdiShTam.. 85..

artha
––yadi AtmA rAgAdik samasta doShonse rahit hokar AtmA hI men rat ho jAy to
aise dharma ko jineshvaradev ne sansArasamudra se tarane kA kAraN kahA hai.

bhAvArtha––jo pahile kahA thA ki mohake kShobhase rahit AtmAkA pariNAm hai so dharma
hai, so aisA dharma hI sansAr se pAr ke mokShakA kAraN bhagavAnane kahA hai, yah niyam hai.. 85..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
paratIt, ruchi, shraddhAn ne sparshan kare chhe puNyanun
te bhog kerUn nimitta chhe, na nimitta karmakShay taNun. 84.

rAgAdi doSh samasta chhoDI AtamA nijarat rahe
bhavataraNakAraN dharma chhe te–em jinadevo kahe. 85.

Page 209 of 394
PDF/HTML Page 233 of 418
single page version

bhAvapAhuD][209

Age isI artha ko dRuDh karane ke liye kahate hain ki––– jo AtmA ke liye iShTa nahIn karatA hai aur samasta puNyakA AcharaN karatA hai to bhI siddhi ko nahIn pAtA hai––

ah puN appA Nichchhadi puNNAI karedi NiravasesAin.
tah viN pAvadi siddhin sansArattho puNo bhaNido.. 86..
ath puna AtmAnan nechchhati puNyAni karoti niravasheShAni.
tathApi na prApnoti siddhin sansArastha puna bhaNita.. 86..

artha
––athavA jo puruSh AtmAkA iShTa nahIn karatA hai, usakA svarUp nahIn jAnatA hai,
angIkAr nahIn karatA hai aur sab prakArake samasta puNyako karatA hai, to bhI siddhi
(mokSha) ko
nahIn pAtA hai kintu vah puruSh sansAr hI men bhramaN karatA hai.

bhAvArtha––Atmik dharma dhAraN kiye binA sab prakArake puNya kA AcharaN kare to bhI
mokSha nahIn hotA hai, sansAr hI men rahatA hai. kadAchit svargAdik bhog pAve to vahAn bhogon men
Asakta hokar rahe, vahAn se chay ekendriyAdik hokar sansAr hI men bhramaN karatA hai.. 86..

Age, is kAraNase AtmA hI kA shraddhAn karo, prayatnapUrvak jAno, mokSha prApta karo,
aisA upadesh karate hain––––
eeN kAraNeN ya tan appA saddaheh tiviheNa.
jeN ya laheh mokkhan tan jANijjah payatteNa.. 87..
eten kAraNen cha tan AtmAnan shraddhatta trividhena.
yen cha labhadhvan mokShan tan jAnIt prayatnena.. 87..

artha
––pahile kahA thA ki AtmA kA dharma to mokSha hai, usI kAraN se kahate hain
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
paN Atmane ichchhayA vinA puNyo asheSh kare bhale,
topaN lahe nahi siddhine, bhavamAn bhame–Agam kahe. 86.

A kAraNe te AtmanI trividhe tame shraddhA karo,
te Atmane jANo prayatne, muktine jethI varo. 87.

Page 210 of 394
PDF/HTML Page 234 of 418
single page version

210] [aShTapAhuD ki––––he bhavyajIvon! tum us AtmA ko prayatnapUrvak sab prakAr ke udyam karake yathArtha jAno, us AtmA kA shraddhAn karo, pratIti karo, AcharaN karo. man–vachan–kAy se aise karo jisase mokSha pAvo. bhAvArtha––jisako jAnane aur shraddhAn karane se mokSha ho usIko jAnanA aur shraddhAn karanA mokSha prApti karAtA hai, isaliye AtmAko jAnane kA kArya sab prakArake udyam pUrvak karanA chAhiye, isI se mokSha kI prApti hotI hai, isaliye bhavyajIvon ko yahI upadesh hai.. 87.. Age kahate hain ki bAhya–––hinsAdik kriyA ke binA hI ashuddha bhAvase tandul matsyatulya jIv bhI sAtaven narak ko gayA, tab anya baDe jIvon kI kyA kathA?

machchho vi sAlisittho asuddhabhAvo gao mahANarayan.
iy NAun appANan bhAvah jiNabhAvaNan Nichchan.. 88..
matsya api shAlisiktha ashuddhabhAva gata mahAnarakam.
iti gnAtvA AtmAnan bhAvay jinabhAvanAn nityam.. 88..

artha
––he bhavyajIv! tU dekh, shAlasiktha
(tandul nAmakA matsya) vah bhI ashuddha
bhAvasvarUp hotA huA mahAnarak (sAtaven narak) men gayA, isaliye tujhe upadesh dete hain ki
apanI AtmA ko jAnane ke liye nirantar jinabhAvanA kara.

bhAvArtha––ashuddhabhAv ke mahAtmya se tandul matsya jaisA alpajIv bhI sAtaven narak ko
gayA, to anya baDe jIv kyon na narak jAven? isaliye bhAv shuddha karane kA upadesh hai. bhAv
shuddha hone par apane aur dUsare ke svarUp kA jAnanA hotA hai. apane aur dUsare ke svarUp kA
gnAn jinadev kI AgnA kI bhAvanA nirantar bhAne se hotA hai, isaliye jinadev kI AgnA kI
bhAvanA nirantar karanA yogya hai.

tandul matsya kI kathA aise hai––––kAkandIpurI kA rAjA sUrasen thA vah mAnsabhakShIho
gayA. atyanta lolupI, mAns bhakShaNakA abhiprAy rakhatA thA. usake ‘pitRupriy’ nAmakA rasoIdAr
thA. vah anek jIvon kA mAns nirantar bhakShaN karatA thA. usako sarpa Das gayA to marakar
svayambhUramaN samudra men mahAmatsya ho gayA.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
avishuddha bhAve matsya tandul paN gayo mahA narakamAn,
tethI nijAtmA jANI nitya tun bhAv re! jinabhAvanA. 88.

Page 211 of 394
PDF/HTML Page 235 of 418
single page version

bhAvapAhuD][211 rAjA sUrasen bhI mar kar vahAn hI usI mahAmatsya ke kAn men tandul matsya ho gayA. vahAn mahAmatsya mukhamen anek jIv Aven, bAhar nikal jAven, tab tandul matsya unako dekhakar vichAr kare ki yah mahAmatsya abhAgA hai jo munh men Aye hue jIvon ko khAtA nahIn hai. yadi merA sharIr itanA baDA hotA to is samudra ke sab jIvon ko khA jAtA. aise bhAvonke pApase jIvon ko khAye binA hI sAtaven narakamen gayA aur mahAmatsya to khAnevAlA thA so vah to narak men jAy hI jAya. isaliye ashuddhabhAv sahit bAhya pAp karanA to narak kA kAraN hai hI, parantu bAhya hinsAdik pApake kiye binA keval ashuddhabhAv bhI usIke samAn hai, isaliye bhAvommen ashubh dhyAn chhoDakar shubh dhyAn karanA yogya hai. yahAn aisA bhI jAnanA ki pahile rAj pAyA thA so pahile puNya kiyA thA usakA phal thA,pIchhe kubhAv hue tab narak gayA isaliye AtmagnAn ke binA keval puNya hI mokSha kA sAdhan nahIn hai.. 88.. Age kahate hain ki bhAvarahit ke bAhya parigrahakA tyAgAdi sab niShprayojan hai–––

bAhirasangachchAo girisaridarikandarAi AvAso.
sayalo NANajjhayaNo Niratthao bhAvarahiyANan.. 89..
bAhyasangatyAga girisariddarIkandarAdau AvAsa.
sakalan gnAnAdhyayanan nirarthakan bhAvarahitAnAmr.. 89..

artha
––jo puruSh bhAv rahit hain, shuddha AtmAkI bhAvanAse rahit hain aur bAhya AcharaNase
santuShTa hain, unake bAhya parigrahakA tyAg hai vah nirarthak hai. giri
(parvat), darI (parvat kI
guphA), sarit (nadI ke pAs), kandar (parvat ke jal se chirA huA sthAn) ityAdi sthAnommen
AvAs (rahanA) nirarthak hai. dhyAn karanA, Asan dvArA man ko rokanA adhyayan (paDhanA) ––
––ye sab nirarthak hain.

bhAvArtha––bAhya kriyAkA phal AtnagnAn sahit ho to saphal ho, anyAy sab nirarthak
hai. puNyakA phal ho to bhI sansArakA hI kAraN hai, mokShaphal nahIn hai.. 89..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
re! bAhyaparigrahatyAg, parvat–kandarAdinivAsane
gnAnAdhyayan saghaLun nirarthak bhAvavirahit shramaNane. 89.

Page 212 of 394
PDF/HTML Page 236 of 418
single page version

212] [aShTapAhuD

Age upadesh karate hain ki bhAvashuddhi ke liye indriyAdik ko vash karo, bhAvashuddhike binA bAhya bheShakA ADambar mat karo–––

bhanjasu indiyaseNan bhanjasu maNamakkaDan payatteNa.
mA jaNaranjaNakaraNan bAhiravayaves tan kuNasu.. 90..
bhangdhi indriyasenAn bhangdhi manomarkaTan prayatnena.
mA janaranjanakaraNan bahirvrataveSh tvankArShI.. 90..

artha
––he mune! tU indriyonkI senA hai usakA bhanjan kar, viShayommen mat ram, manarUp
bandar ko prayatnapUrvak baDA udyam karake bhanjan kar, vashIbhUt kar aur bAhyavrat kA bheSh lokamen
ranjan karane vAlA mat dhAraN kara.

bhAvArtha––bAhya munikA bheSh lokakA ranjan karane vAlA hai, isaliye yah upadesh hai;
lokaranjan se kuchh paramArtha siddhi nahIn hai, isaliye indriy aur manako vash men karane ke liye
bAhya yatna kare to shreShTha hai. indriy aur man ko vash men kiye binA keval lokaranjanamAtra bheSh
dhAraN karane se kuchh paramArtha siddhi nahIn hai.. 90..

Age phir upadesh kahate hain––
NavaNokasAyavaggan michchhattan chayasu bhAvasuddhAe.
cheiyapavayaNaguruNan karehi bhattin jiNANAe.. 91..
navanokaShAyavargan mithyAtvan tyaj bhAvashuddhyA.
chaityapravachanaguruNAn kuru bhaktin jinAgnayA.. 91..

artha
––he mune! tU nav jo hAsya, rati, arati, shok, bhay, jugupsA, strIved,
puruShaved, napunsakaved–––––ye no kaShAyavarga tath mithyAtva inako bhAvashuddhi dvArA chhoD aur
niAgnA se chaitya, pravachan, guru inakI bhakti kara.. 91..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
tun indrisenA toD manamarkaT tun vash kar yatnathI,
nahi kar tun janaranjanakaraN bahirang–vrataveshI banI. 90.

mithyAtva ne nav nokaShAy tun chhoD bhAvavishuddhithI;
kar bhakti jin–AgnAnusAr tun chaitya–pravachan–guru taNI. 91.

Page 213 of 394
PDF/HTML Page 237 of 418
single page version

bhAvapAhuD][213

Age phir kahate hain––
titthayar bhAsiyatthan gaNaharadevehin ganthiyan samman.
bhAvahi aNudiNu atulan visuddha bhAveN suyaNANan.. 92..
tIrthankarabhAShitArthan gaNadharadevai grathitan samyak.
bhAvay anudinan atulan vishuddhabhAven shrutagnAnam.. 92..

artha
––he mune! tU jis shrutagnAnako tIrthankar bhagavAnane kahA aur gaNadhar devonne gUnthA
arthAt shAstrarUp rachanA kI usakI samyak prakAr bhAv shuddha kar nirantar bhAvanA kara. kaisA hai
vah shrutagnAn? atul hai, isake barAbar anya matakA kahA huA shrutagnAn nahIn hai.. 92..

aisA karane se kyA hotA hair so kahate hain–––
1pIUN NANasalilan NimmahatisaDAhasosaummukkA.
honti sivAlayavAsI tihuvaNachUDAmaNI siddhA.. 93..
2pItvA gnAnasalilan nirmathyatRuShAdAhashoShonmuktA.
bhavanti shivAlayavAsina tribhuvan chUDAmaNaya siddhA.. 93..

artha
––pUrvokta prakAr bhAv shuddha karane par gnAnarUp jalako pIkar siddha hote hain. kaise
hain siddha? nirmathya arthAt mathA na jAve aise tRuShAdAh shoSh se rahit hain, is prakAr siddha hote
hai; gnAnarUp jal pIne kA yah phal hai. siddha shivAlay arthAt muktirUp mahalamen rahanevAle hain,
lokake shikhar par jinakA vAs hai. isIliye kaise hain? tIn bhuvanake chuDAmaNi hain, mukuTamaNi hain
tathA tIn bhuvan men aisA sukh nahIn hai, aise paramAnand avinAshI sukhako ve bhogate hain. isaprakAr
ve tIn bhuvan ke mukuTamaNi hain.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1 pAThAntara– pAUNa. 2 pAThAntara– prApya.
tIrtheshabhAShit–arthamay, gaNadhar suvirachit jeh chhe,
pratidin tun bhAv vishuddhabhAve te atul shrutagnAnane. 92.
jIv gnAnajaL pI, tIvratRuShNAdAhashoSh thakI chhUTI,
shivadhAmavAsI siddha thAy–trilokanA chUDAmaNi. 93.

Page 214 of 394
PDF/HTML Page 238 of 418
single page version

214] [aShTapAhuD

bhAvArtha––shuddha bhAv karake gnAnarUp jal pIne par tRuShAdAh shoSh miT jAtA hai, isaliye aise kahA hai ki paramAnandarUp siddha hote hain.. 93..

Age bhAv shuddhi ke liye phir upadesh karate hain–––
das das do suparIsah sahahi muNI sayalakAl kAeNa.
sutteN appamatto sanjamaghAdan pamottUNa.. 94..
dash dash dvau suparIShahAn sahasva mune! sakalakAlan kAyena.
sUtreN apramatta sanyamaghAtan pramuchya.. 94..

artha
––he mune! tU das das do arthAt bAIs jo suparIShah arthAtAtishay kar sahane
yogya ko sUtreN arthAt jaise jinavachanamen kahe hain usI rIti se nipramAdI hokar sanyamakA ghAt
dUrakar aur apanI kAyase sadAkAl nirantar sahan kara.

bhavArtha––jaise sanyam na bigaDe aur pramAdakA nivAraN ho vaise nirantar muni kShudhA, tRuShA Adik bAIs parIShah sahan kare. inako sahan karanekA prayojan sUtramen aisA kahA hai ki––– inake sahan karane se karma kI nirjarA hotI hai aur sanyam ke mArga se chhUTanA nahIn hotA hai, pariNAm dRuDh hote hain.. 94.. Age kahate hain ki–––jo parIShah sahanemen dRuDh hotA hai vah upasarga Ane par bhI dRuDh rahatA hai, chyut nahIn hotA, usakA dRuShTAnt kahate hain––––

jah pattharo Na bhijjai pariTThio dIhakAlamudaeN1.
tah sAhU vi Na bhijjai uvasaggaparIsahehinto.. 95..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1 ‘mudakeN’ pAThAntar ‘mudaeN’.
bAvIsh pariShah sarva kAL saho mune! kAyA vaDe,
apramatta rahI, sUtrAnusAr, nivArI sanyamaghAtane. 94.

paththar rahyo chir pANImAn bhedAy nahi pANI vaDe,
tyam sAdhu paN bhedAy nahi upasarga ne parIShah vaDe. 95.

Page 215 of 394
PDF/HTML Page 239 of 418
single page version

bhAvapAhuD][215

yathA prastara na bhidyate paristhita dIrghakAl mudakena.
tathA sAdhurapi na bhidyate upasarga parIShahebhya.. 95..

artha
––jaise pAShAN jalamen bahut kAlatak rahane par bhI bhedako prApta nahIn hotA hai vaise
hI sAdhu upasarga – parIShahonse nahIn bhidatA hai.

bhAvArtha––pAShAN aisA kaThor hotA hai ki yadi vah jalamen bahut samay tak rahe to bhI usamen jal pravesh nahIn karatA hai, vaise hI sAdhuke pariNAm bhI aise dRuDh hote hain ki––upasarga – parIShah Ane par bhI sanyamake pariNAm se chyut nahIn hotA hai aur pahile kahA jo sanyam kA ghAt jaise na ho vaise parIShah sahe. yadi kadAchit sanyamakA ghAt hotA jAne to jaise ghAt na ho vaise kare.. 95.. Age, parIShah Ane par bhAv shuddha rahe aisA upAy kahate hain––

bhAvahi aNuvekkhAo avare paNavIsabhAvaNA bhAvi.
bhAvarahieN kin puN bAhiralingeN kAyavvan.. 96..
bhAvay anuprekShA aparA panchavinshatibhAvanA bhAvaya.
bhAvarahiten kin puna bAhyalingen karttavyam.. 96..
artha––he mune! tU anuprekShA arthAt anitya Adi bArah anuprekShA hain unakI bhAvanA kar
aur apar arthAt anya pAnch mahAvraton kI pachchIs bhAvanA kahI hai unakI bhAvanA kar, bhAvarahit
jo bAhyaling hai usase kyA karttavya hai? arthAt kuchh bhI nahIn.

bhAvArtha––kaShTa Ane par bArah anuprekShAonkA chintan karanA yogya hai. inake nAm ye
hain–––1 anitya, 2 asharaN, 3 sansAr, 4 ekatva, 5 anyatva, 6 ashuchitva, 7 Asrav, 8
samvar, 9 nirjarA, 10 lok, 11 bodhidurlabh, 12 dharma––––inakA aur pachchatsa bhAvanAonkA
bhAnA baDA upAy hai. inakA bArambAr vintan karane se kaShTa men pariNAm bigaDate nahIn hain,
isaliye yah upadesh hai.. 96..

Age phir bhAv shuddha rakhane ko gnAnakA abhyAs karate hain––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

tun bhAv dvAdash bhAvanA, vaLI bhAvanA pachchIshane;
shun chhe prayojan bhAvavirahit bAhyaling thakI are! 96.

Page 216 of 394
PDF/HTML Page 240 of 418
single page version

216] [aShTapAhuD

savvavirao vi bhAvahi Nav ya payatthAin satta tachchAin.
jIvasamAsAin muNI chaudasaguNaThANaNAmAin.. 97..
sarva varita api bhAvay nav padArthAn sapta tattvAni.
jIvasamAsAn mune! chaturdashaguNasthAnanAmAni.. 97..

artha––he mune! tU sab parigrahAdikase virakta ho gayA hai, mahAvrat sahit hai to bhI
bhAv vishuddhike liye nav padArtha, sapta tattva, chaudah jIvasamAs, chaudah guNasthAn inake nAm
lakShaN bhedaityAdikon kI bhAvanA kara.
bhAvArtha––padArthon ke svarUpakA chintan karanA bhAvashuddhikA baDA upAy hai isaliye yah
upadesh hai. inakA nAm svarUp anya granthonse jAnanA.. 97..

Age bhAv shuddhike liye anya upAy kahate hain––––
Navavihabambhan payaDahi abbambhan dasavihan NamottUNa.
mehUNasaNNAsatto bhamio si bhavaNNave bhIme.. 98..
navavidhabrahmacharyan prakaTya abrahma dashavidhan pramuchya.
maithunasangnAsakta bhramitosi bhavArNave bhIme.. 98..

artha
––he jIv! tU pahile das prakArakA abrahma hai usako chhoDakar nav prakArakA
brahmacharya hai usako pragaTakar, bhAvommen pratyakSha kara. yah upadesh isaliye diyA hai ki tU maithUnasangnA
jo kAmasevanakI abhilAShA usamen Asakta hokar ashuddha bhAvonse is bhIm
(bhayAnak)
sansArarUpI samudra men bhramaN karatA rahA.

bhAvArtha––yah prANI maithunasangnA men Asakta hokar gRuhasthapanA Adik anek upAyonse
strIsevanAdik ashuddhabhAvonse ashubh kAryon men pravartatA hai, usase is bhayAnak sansArasamudra men
bhramaN karatA hai, isaliye yah upadesh hai ki–––das prakArake abrahmako chhoDakar nav prakArake
brahmacharyako angIkAr karo.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
pUraNavirat paN bhAv tun nav artha, tattvo sAtane,
muni! bhAv jIvasamAsane, guNasthAn bhAv tun chaudane. 97.

abrahma dashavidh TALI tun pragaTAv navavidh brahmane;
re! mithunasangnAsakta ten karyun bhramaN bhIm bhavArNave. 98.