Page 217 of 394
PDF/HTML Page 241 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൧൭ ദസ പ്രകാരകാ അബ്രഹ്മ യേ ഹൈ––––൧ പഹിലേ തോ സ്ത്രീകാ ചിന്തന ഹോനാ, ൨ പീഛേ ദേഖനേ കീ ചിംതാ ഹോനാ, ൩ പീഛേ നിഃ ശ്വാസ ഡാലനാ, ൪ പീഛേ ജ്വര ഹോനാ, ൫ പീഛേ ദാഹ ഹോനാ, ൬ പീഛേ കാമ കീ രുചി ഹോനാ, ൭ പീഛേ മൂര്ഛാ ഹോനാ, ൮ പീഛേ ഉന്മാദ ഹോനാ, ൯ പീഛേ ജീനേകാ സംദേഹ ഹോനാ, ൧൦ പീകേ മരണ ഹോനാ, ഐസേ ദസ പ്രകാരകാ അബ്രഹ്മ ഹൈ.
നവ പ്രകാരകാ ബ്രഹ്മചര്യ ഇസപ്രകാര ഹൈ–––––നവ കാരണോംസേ ബ്രഹ്മചര്യ ബിഗഡതാ ഹൈ, ഉനകേ നാമ യേ ഹൈം–––––൧ സ്ത്രീകോ സേവന കരനേ കീ അഭിലാഷാ, ൨ സ്ത്രീകേ അംഗകാ സ്പര്ശന, ൩ പുഷ്ട രസകാ സേവന, ൪ സ്ത്രീസേ സംസക്ത വസ്തു ശയ്യാ ആദികകാ സേവന, ൫ സ്ത്രീകേ മുഖ, നേത്ര ആദികകോ ദേഖനാ, ൬ സ്ത്രീകാ സത്കാര–പുരസ്കാര കരനാ, ൭ പഹിലേ കിയേ ഹുഏ സ്ത്രീസേവനകോ യാദ കരനാ, ൮ ആഗാമീ സ്ത്രീസേവനകീ അഭിലാഷാ കരനാ, ൯ മനവാംഛിത ഇഷ്ട വിഷയോംകാ സേവന കരനാ ഐസേ നവ പ്രകാര ഹൈം. ഇനകാ ത്യാഗ കരനാ സോ നവഭേദരൂപ ബ്രഹ്മചര്യ ഹൈ അഥവാ മന–വചന–കായ, കൃത–കാരിത– അനുമോദനാസേ ബ്രഹ്മചര്യകാ പാലന കരനാ ഐസേ ഭീ നവ പ്രകാര ഹൈം. ഐസേ കരനാ സോ ഭീ ഭാവ ശുദ്ധ ഹോനേകാ ഉപായ ഹൈ.. ൯൮..
ആഗേ കഹതേ ഹൈ കി–––ജോ ഭാവസഹിത മുനി ഹൈം സോ ആരാധനാകേ ചതുഷ്കകോ പാതാ ഹൈ, ഭാവ ബിനാ വഹ സംസാര മേം ഭ്രമണ കരതാ ഹൈഃ–––
ഭാവ രഹിദോ യ മുണിവര ഭമഇ ചിരം ദീഹസംസാരേ.. ൯൯..
ഭാവരഹിതശ്ച മുനിവര! ഭ്രമതി ചിരം ദീര്ഘ സംസാരേ.. ൯൯..
ആരാധനാകേ ചതുഷ്കകോ പാതാ ഹൈ, വഹ മുനിയോംമേം പ്രധാന ഹൈ ഔര ജോ ഭാവരഹിത മുനി ഹൈ സോ ബഹുത
കാല തക ദീര്ഘസംസാരമേം ഭ്രമണ കരതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ–– നിശ്ചയ സമ്യക്ത്വകാ ശുദ്ധ ആത്മാകാ അനുഭൂതിരൂപ ശ്രദ്ധാന ഹൈ സോ ഭാവ ഹൈ, ഐസേ ഭാവസഹിത ഹോ ഉസകേ ചാര ആരാധനാ ഹോതീ ഹൈ ഉസകാ ഫല അരഹന്ത സിദ്ധ പദ ഹൈ, ഔര ഐസേ ഭാവ സേ രഹിത ഹോ ഉസകേ ആരാധനാ നഹീം ഹോതീ ഹൈ, ഉസകാ ഫല സംസാര കാ ഭ്രമണ ഹൈ. ഐസാ ജാനകര ഭാവ ശുദ്ധ കരനാ യഹ ഉപദേശ ഹൈ.. ൯൯.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 218 of 394
PDF/HTML Page 242 of 418
single page version
ദുക്ഖാഇം ദവ്വസവണാ ണരതിരിയകുദേവ ജോണീഏ.. ൧൦൦..
ദുഃഖാനി ദ്രവ്യശ്രമണാഃ നരതിര്യക്കുദേവയോനൌ.. ൧൦൦..
അര്ഥഃ––ജോ ഭാവശ്രമണ ഹൈം, വേ ജിനമേം കല്യാണകീ പരമ്പരാ ഹൈ ഐസേ സുഖോംകോ പാതേ ഹൈം ഔര ജോ ദ്രവ്യശ്രമണ ഹൈം വേ തിര്യംച മനുഷ്യ കുദേവ യോനിമേം ദുഃഖോംകോ പാതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ഭാവമുനി സമ്യഗ്ദര്ശന സഹിത ഹൈം വേ തോ സോലഹകാരണ ഭാവനാ ഭാകര ഗര്ഭ, ജന്മ, തപ, ജ്ഞാന, നിര്വാണ––––പംചകല്യാണക സഹിത തീര്ഥംകര പദ പാകര മോക്ഷ പാതേ ഹൈം ഔര ജോ സമ്യഗ്ദര്ശന രഹിത ദ്രവ്യമുനി ഹൈം വേ തിര്യംച, മനുഷ്യ, കുദേവ യോനി പാതേ ഹൈം. യഹ ഭാവകേ വിശേഷ സേ ഫലകാ വിശേഷ ഹൈ.. ൧൦൦.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി അശുദ്ധ ഭാവസേ അശുദ്ധ ഹീ ആഹാര കിയാ, ഇസലിയേ ദുര്ഗതി ഹീ പാഈഃ––– ––
പത്തോ സി മഹാവസണം തിരിയഗഈഏ അണപ്പവസോ.. ൧൦൧..
പ്രാപ്തഃ അസി മഹാവ്യസനം തിര്യഗ്ഗതൌ അനാത്മവശഃ.. ൧൦൧..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! തുനേ അശുദ്ധ ഭാവേസ ഛിയാലീസ ദോഷോംസേ ദൂഷിത അശുദ്ധ അശന (ആഹാര) ഗ്രസ്യാ (ഖായാ) ഇസ കാരണ സേ തിര്യംചഗതി മേം പരാധീന ഹോകര മഹാന (ബഡേ) വ്യസന (കഷ്ട) കോ പ്രാപ്ത കിയാ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
നേ ദ്രവ്യമുനി തിര്യംച–മനുജ–കുദേവമാം ദുഃഖോ സഹേ. ൧൦൦.
അവിശുദ്ധ ഭാവേ ദോഷ ഛേംതാളീസ സഹ ഗ്രഹീ അശനനേ,
൨൧൮] [അഷ്ടപാഹുഡ ആഗേ ഭാവഹീ കേ ഫലകോ വിശേഷരൂപ സേ കഹതേ ഹൈംഃ–––
Page 219 of 394
PDF/HTML Page 243 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൧൯
ഭാവാര്ഥഃ––മുനി ഛിയാലീസ ദോഷരഹിത ശുദ്ധ ആഹാര കരതാ ഹൈ, ബത്തീസ അംതരായ ടാലതാ ഹൈ, ചൌദഹ മലദോഷരഹിത കരതാ ഹൈ, സോ ജോ മുനി ഹോകര സദോഷാാഹാര കരേ തോ ജ്ഞാത ഹോതാ ഹൈ കി ഇസകേ ഭാവ ഭീ ശുദ്ധ നഹീം ഹൈ. ഉസകോ ഉപദേശ ഹൈ കി–––ഹേ മുനി! തുനേ ദോഷ–സഹിത അശുദ്ധ ആഹാര കിയാ, ഇസലിയേ തിര്യംചഗതി മേം പഹിലേ ഭ്രമണ കിയാ ഔര കഷ്ട സഹാ, ഇസലിയേ ഭാവ ശുദ്ധ കരകേ ശുദ്ധ ആഹാര കര ജിസസേ ഫിര ഭ്രമണ ന കരേ. ഛിയാലീസ ദോഷോംമേം സോലഹ തോ ഉദ്ഗമ ദോഷ ഹൈം, വേ ആഹാരകേ ബനനേ കേ ഹൈം, യേ ശ്രാവക ആശ്രിത ഹൈം. സോലഹ ഉത്പാദന ദോഷ ഹൈം, യേ മുനികേ ആശ്രിത ഹൈം. ദസ ദോഷ ഏഷണാകേ ഹൈം, യേ ആഹാരകേ ആശ്രിത ഹൈ. ചാര പ്രമാണാദിക ഹൈം. ഇനകേ നാമ തഥാ സ്വരൂപ ‘മൂലാചാര’, ‘ആചാരസാര’ ഗ്രംഥസേ ജാനിയേ.. ൧൦൧..
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ–––––
പത്തോ സി തിവ്വദുക്ഖം അണാഇകാലേണ തം ചിംത.. ൧൦൨..
പ്രാപ്തോസി തീവ്രദുഃഖം അനാദികാലേന ത്വം ചിന്തയ.. ൧൦൨..
അര്ഥഃ––ഹേ ജീവ! തൂ ദുര്ബുദ്ധി (അജ്ഞാനീ) ഹോകര അതിചാര സഹിത തഥാ അതിഗര്വ (ഉദ്ധതപനേ) സേ സചിത്ത ഭോജന തഥാ പാന, ജീവസഹിത ആഹാര – പാനീ ലേകര അനാദികാല സേ തീവ്ര ദുഃഖകോ പായാ, ഉസകാ ചിന്തവന കര – വിചാര കര. ഭാവാര്ഥഃ––മുനികോ ഉപദേശ കരതേ ഹൈം കി–––അനാദികാലസേ ജബ തക അജ്ഞാനീ രഹാ ജീവകാ സ്വരൂപ നഹീം ജാനാ, തബ തക സചിത (ജീവസഹിത) ആഹാര – പാനീ കരതേ ഹുഏ സംസാരമേം തീവ്ര നരകാദികകേ ദുഃഖ കോ പായാ. അബ മുനി ഹോകര ഭാവശുദ്ധ കരകേ സചിത്ത ആഹാര – പാനീ മത കരേ, നഹീം തോ ഫിര പൂര്വവത് ദുഃഖ ഭോഗേഗാ.. ൧൦൨.. ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ–––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 220 of 394
PDF/HTML Page 244 of 418
single page version
അസിഊണ മാണഗവ്വം ഭമിഓ സി അണംതസംസാരേ.. ൧൦൩..
അശിത്വാ മാനഗര്വേ ഭ്രമിതഃ അസി അനംത സംസാരേ.. ൧൦൩..
ഗാജര ആദിക, പുഷ്പ – ഫൂല, പത്ര നാഗരബേല ആദിക, ഇനകോ ആദി ലേകര ജോ ഭീ കോഈ സചിത്ത
വസ്തു ഥീ ഉസേ മാന
ഹൈ, വനകേ പുഷ്പ – ഫലാദിക ഖാകര തപസ്യാ കരതേ ഹൈം,––ഐസേ മിഥ്യാദൃഷ്ടി തപസ്വീ ഹോകര മാന
കരകേ ഖായേ തഥാ ഗര്വ സേ ഉദ്ധത ഹോകര ദോഷ സമഝാ നഹീം, സ്വച്ഛംദ ഹോകര സര്വഭക്ഷീ ഹുആ. ഐസേ
ഇന കംദാദികകോ ഖാകര ഇസ ജീവനേ സംസാര ഭ്രമണ കിയാ. അബ മുനി ഹോകര ഇനകാ ഭക്ഷണ മത
കരേ, ഐസാ ഉപദേശ ഹൈ. അന്യമതകേ തപസ്വീ കംദമൂലാദിക ഫല – ഫൂല ഖാകര അപനേകോ മഹംത
മാനതേ ഹൈം, ഉനകാ നിഷേധ ഹൈ..൧൦൩..
അവിണയണരാ സുവിഹിയം തത്തോ മുത്തിം ന പാവംതി.. ൧൦൪..
അവിനതനരാഃ സുവിഹിതാം തതോ മുക്തിം ന പ്രാപ്നുവംതി.. ൧൦൪..
തും മാന–മദഥീ ഖാഈനേ ഭടക്യോ അനംത ഭവാര്ണവേ. ൧൦൩.
രേ! വിനയ പാംച പ്രകാരനോ തും പാള മന–വച–തന വഡേ;
Page 221 of 394
PDF/HTML Page 245 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൨൧
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! ജിസ കാരണസേ അവിനയീ മനുഷ്യ ഭലേ പ്രകാര വിഹിത ജോ മുക്തി ഉസകോ നഹീം പാതേ ഹൈം അര്ഥാത് അഭ്യുദയ തീര്ഥംകരാദി സഹിത മുക്തി നഹീം പാതേ ഹൈം, ഇസലിയേ ഹമ ഉപദേശ കരതേ ഹൈം കി––––ഹാഥ ജോഡനാ, ചരണോംമേം ഗിരനാ, ആനേ പര ഉഠനാ, സാമനേ ജാനാ ഔര അനുകൂല വചന കഹനാ യഹ പാ ച പ്രകാര കാ വിനയ ഹൈ അഥവാ ജ്ഞാന, ദര്ശന, ചാരിത്ര, തപ ഔര ഇനകേ ധാരക പുരുഷ ഇനകാ വിനയ കരനാ, ഐസേ പാ ച പ്രകാരകേ വിനയകോ തൂ മന – വചന –കായ തീനോം യോഗോംസേ പാലന കര. ഭാവാര്ഥഃ––വിനയ ബിനാ മുക്തി നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ വിനയകാ ഉപദേശ ഹൈ. വിനയമേം ബഡേ ഗുണ ഹൈം, ജ്ഞാനകീ പ്രാപ്തി ഹോതീ ഹൈ, മാന കഷായകാ നാശ ഹോതാ ഹൈ, ശിഷ്ടാചാരകാ പാലന ഹൈ ഔര കലഹകാ നിവാരണ ഹൈ, ഇത്യാദി വിനയ കേ ഗുണ ജാനനേ. ഇസലിയേ ജോ സമ്യഗ്ദര്ശന ആദി മേം മഹാന് ഹൈ ഉനകാ വിനയ കരോ യഹ ഉപദേശ ഹൈ ഔര ജോ വിനയ ബിനാ ജിനമാര്ഗസേ ഭ്രഷ്ട ഭയേ, വസ്ത്രാദിക സഹിത ജോ മോക്ഷമാര്ഗ മാനനേ ലഗേ ഉനകാ നിഷേധ ഹൈ.. ൧൦൪.. ആഗേ ഭക്തിരൂപ വൈയാവൃത്യകാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ––––
തം കുണ ജിണ ഭത്തി പരം വിജ്ജാവച്ചം ദസവിയപ്പം.. ൧൦൫..
ത്വം കുരൂ ജിന ഭക്തി പരം വൈയാവൃത്യം ദശവികല്പമ്.. ൧൦൫..
അര്ഥഃ––ഹേ മഹാശയ! ഹേ മുനേ! ജിനഭക്തി മേം തത്പര ഹോകര, ഭക്തികേ രാഗപൂര്വക ഉസ ദസ ഭേദരൂപ വൈയാവൃത്യകോ സദാകാല തു അപനീ ശക്തികേ അനുസാര കര. ‘വൈയാവൃത്യ’ കേ ദൂസരേ ദുഃഖ (കഷ്ട) ആനേപര ഉസകീ സേവാ–ചാകരീ കരനേകോ കഹതേ ഹൈം. ഇസകേ ദസ ഭേദ ഹൈം––൧ ആചാര്യ, ൨ ഉപാധ്യായ, ൩ തപസ്വീ, ൪ ശൈക്ഷ്യ, ൫ ഗ്ലാന, ൬ ഗണ, ൭ കുല, ൮ സംഘ, ൯ സാധു ൧൦ മനോജ്ഞ–––– യേ ദസ മുനി കേ ഹൈം. ഇനകാ വൈയാവൃത്യ കരതേ ഹൈം ഇസലിയേ ദസ ഭേദ കഹേ ഹൈം.. ൧൦൫.. ആഗേ അപനേ ദോഷകാ ഗുരുകേ പാസ കഹനാ, ഐസീ ഗര്ഹാകാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 222 of 394
PDF/HTML Page 246 of 418
single page version
തം ഗരഹി ഗുരുസയാസേ ഗാരവ മായം ച മോത്തൂണ.. ൧൦൬..
തം ഗര്ഹം ഗുരുസകാശേ ഗാരവം മായാം ച മുക്ത്വാ.. ൧൦൬..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! ജോ കുഛ മന–വചന–കായകേ ദ്ധാരാ അശുഭ ഭാവോംസേ പ്രതിജ്ഞാ മേം ലഗാ ഹോ
ഉസകോ ഗുരുകേ പാസ അപനാ ഗൌരവ (മഹംതപനേകാ ഗര്വ) ഛോഡകര ഔര മായാ (കപട) ഛോഡകര
ഭാവാര്ഥഃ––അപനേ കോഈ ദോഷ ലഗാ ഹോ ഔര നിഷ്കപട ഹോകര ഗുരുകോ കഹേ തോ വഹ ദോഷ
ഛിപാനാ നഹീം, ജൈസാ ഹോ വൈസാ സരലബുദ്ധിസേ ഗുരുഓം കേ പാസ കഹേ തബ ദോഷ മിടേ യഹ ഉപദേശ ഹൈ.
കാലകേ നിമിത്തസേ മുനിപദ സേ ഭ്രഷ്ട ഭയേ, പീഛേ ഗുരുഓംകേ പാസ പ്രായശ്ചിത നഹീം ലിയാ, തബ വിപരീത
ഹോകര അലഗ സമ്പ്രദായ ബനാ ലിയേ, ഐസേ വിപര്യയ ഹുആ.. ൧൦൬..
ആഗേ ക്ഷമാകാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ––
കമ്മമലണാസണട്ഠം ഭാവേണ യ ണിമ്മമാ സവണാ.. ൧൦൭..
കര്മമലനാശനാര്ഥം ഭാവേന ച നിര്മമാഃ ശ്രമണാഃ.. ൧൦൭..
അര്ഥഃ––സത്പുരുഷ മുനി ഹൈം വേ ദുര്ജനകേ വചനരൂപ ചപേട ജോ നിഷ്ഠുര (കഠോര) ദയാരഹിത ഔര
സഹതേ ഹൈം? കര്മോംകാ നാശ ഹോനേ കേ ലിയേ സഹതേ ഹൈം. പഹലേ അശുഭ കര്മ ബാ ധേ ഥേ ഉസകേ നിമിത്ത സേ ദുര്ജനനേ കടുക വചന കഹേ, ആപനേ സുനേ, ഉസകോ ഉപശമ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
കര ഗര്ഹണാ ഗുരുനീ സമീപേ ഗര്വ–മായാ ഛോഡീനേ. ൧൦൬.
ദുര്ജന തണീ നിഷ്ഠുര–കടുക വചനോരൂപീ ഥപ്പഡ സഹേ
൨൨൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 223 of 394
PDF/HTML Page 247 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൨൩ പരിണാമസേ ആപ സഹേ തബ അശുഭകര്മ ഉദയ ഹോയ ഖിര ഗയേ. ഐസേ കടുകവചന സഹനേ സേ കര്മകാ നാശ ഹോതാ ഹൈ. വേ മുനി സതപുരുഷ കൈസേ ഹൈം? അപനേ ഭാവസേ വചനാദികസേ നിര്മമത്വ ഹൈം, വചനസേ തഥാ മാനകഷായസേ ഔര ദേഹാദികസേ മമത്വ നഹീം ഹൈ. മമത്വ ദോ തോ ദുര്വചന സഹേ ന ജാവേം, യഹ ന ജാനേ കി ഇസനേ മുഝേ ദുര്വചന കഹേ, ഇസലിയേ മമത്വകേ അഭാവസേ ദുര്വചന സഹതേ ഹൈം. അതഃ മുനി ഹോകര കിസീ പര ക്രോധ നഹീം കരനാ യഹ ഉപദേശ ഹൈ. ലൌകിക മേം ഭീ ജോ ബഡേ പുരുഷ ഹൈം വേ ദുര്വചന സുനകര ക്രോധ നഹീം കരതേ ഹൈം, തബ മുനികോ സഹനാ ഉചിത ഹീ ഹൈ. ജോ ക്രോധ കരതേ ഹൈം വേ കഹനേകേ തപസ്വീ ഹൈം, സച്ചേ തപസ്വീ നഹീം ഹൈം.. ൧൦൭.. ആഗേ ക്ഷമാകാ ഫല കഹതേ ഹൈംഃ–––––
ഖേവര അമരണരാണം പസംസണീഓ ധുവം ഹോഇ.. ൧൦൮..
ഖേചരാമരനരാണാം പ്രശംസനീയം ധ്രുവം ഭവതി.. ൧൦൮..
അര്ഥഃ––ജോ മുനിപ്രവര (മുനിയോംമേം ശ്രേഷ്ഠ, പ്രധാന) ക്രോധകേ അഭാവരൂപ ക്ഷമാസേ മംഡിത ഹൈം വഹ മുനി സമസ്ത പാപോംകാ ക്ഷയ കരതാ ഹൈ ഔര വിദ്യാധര – ദേവ – മനുഷ്യോം ദ്വാരാ പ്രശംസാ കരനേ യോഗ്യ നിശ്ചയ സേ ഹോതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ക്ഷമാ ഗുണ ബഡാ പ്രധാന ഹൈ, ഇസസേ സബകേ സ്തുതി കരനേ യോഗ്യ പുരുഷ ഹോതാ ഹൈ. ജോ മുനി ഹൈ ഉനകേ ഉത്തമ ക്ഷമാ ഹോതീ ഹൈ, വേ തോ സബ മനുഷ്യ – ദേവ – വിദ്യാധരോംകേ സ്തുതി യോഗ്യ ഹോതേ ഹീ ഹൈം ഔര ഉനകേ സബ പാപോംകാ ക്ഷയ ഹോതാ ഹീ ഹൈ, ഇസലിയേ ക്ഷമാ കരനാ യോഗ്യ ഹൈ–––ഐസാ ഉപദേശ ഹൈ. ക്രോധീ സബകേ നിംദാ കരനേ യോഗ്യ ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ക്രോധകാ ഛോഡനാ ശ്രേഷ്ഠ ഹൈ.. ൧൦൮.. ആഗേ ഐസേ ക്ഷമാഗുണകോ ജാനകര ക്ഷമാ കരനാ ഔര ക്രോധ ഛോഡനാ ഐസാ കഹതേ ഹൈഃ–––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 224 of 394
PDF/HTML Page 248 of 418
single page version
ചിരസംചിയകോഹസിഹിം വരഖമസലിലേണ സിംചേഹ.. ൧൦൯..
ചിരസംചിത ക്രോധ ശിഖിനം വര ക്ഷമാസലിലേന സിംച.. ൧൦൯..
അര്ഥഃ––ഹേ ക്ഷമാഗുണ മുനേ! [ജിസകേ ക്ഷമാഗുണ ഹൈ ഐസേ മുനികാ സംബോധന ഹൈ] ഇതി അര്ഥാത് പൂര്വോത്ത പ്രകാര ക്ഷമാഗുണ കോ ജാന ഔര സബ ജീവോം പര മന–വചന–കായ സേ ക്ഷമാ കര തഥാ ബഹുത കാലസേ സംചിത ക്രോധരൂപീാഗ്നികോ ശമാരൂപ ജലസേ സീംച അര്ഥാത് ശമന കര. ഭാവാര്ഥഃ––ക്രോധരൂപീ അഗ്നി പുരുഷ കേ ഭലേ ഗുണോംകോ ദഗ്ധ കരനേ വാലീ ഹൈ ഔര പരജീവോംകാ ഘാത കരനേ വാലീ ഹൈ, ഇസലിയേ ഇസകോ ക്ഷമാരൂപ ജലസേ ബുഝാനാ, അന്യ പ്രകാര യഹ ബുഝതീ നഹീം ഹൈ ഔര ക്ഷമാ ഗുണ സബ ഗുണോംമേം പ്രധാന ഹൈ. ഇസലിയേ യഹ ഉപദേശ ഹൈ കി ക്രോധ കോ ഛോഡകര ക്ഷമാ ഗ്രഹണ കരനാ.. ൧൦൯.. ആഗേ ദീക്ഷാകാലാദികകീ ഭാവനാ കാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ–––
ഉത്തമ ബോഹിണിമിത്തം അസാരസാരാണി മുണിഊണ.. ൧൧൦..
ദീക്ഷാകാലാദികം ഭാവയ അവികാരദര്ശനവിശുദ്ധഃ. ഉത്തമബോധിനിമിത്തം അസാരസാരാണി ജ്ഞാത്വാ.. ൧൧൦..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! തൂ സംസാരകോ അസാര ജാനകര ഉത്തമബോധി അര്ഥാത് സമ്യഗ്ദര്ശന ജ്ഞാന ചാരിത്രകീ പ്രാപ്തികേ നിമിത്ത അവികാര അര്ഥാത് അതിചാരരഹിത നിര്മല സമ്യഗ്ദര്ശന സഹിത ഹോകര ദീക്ഷാകാല ആദികകീ ഭാവനാ കര. ഭാവാര്ഥഃ––ദീക്ഷാ ലേതേ ഹൈം തബ സംസാര, (ശരീര) ഭോഗകോ (വിശേഷതയാ) അസാര ജാനകര അത്യംത വൈരാഗ്യ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹൈ, വൈസേ ഹീ ഉസകേ ആദി ശബ്ദസേ രോഗോത്പത്തി, മരണാകാലാദിക ജാനനാ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ഉത്തമ ക്ഷമാ ജള സീംച തും ചിരകാളനാ ക്രോധാഗ്നിനേ. ൧൦൯.
സുവിശുദ്ധദര്ശനധരപണേ വരബോധി കേരാ ഹേതുഏ
൨൨൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 225 of 394
PDF/HTML Page 249 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൨൫ ഉസ സമയമേം ജൈസേ ഭാവ ഹോം വൈസേ ഹീ സംസാരകോ അസാര ജാനകര, വിശുദ്ധ സമ്യഗ്ദര്ശന സഹിത ഹോകര, ഉത്തമബോധി ജിസസേ കേവലജ്ഞാന ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹൈ, ഉസകേ ലിയേ ദീക്ഷാകാലാദിക കീ നിരന്തര ഭാവനാ കരനാ യോഗ്യ ഹൈ, ഐസാ ഉപദേശ ഹൈ .. ൧൧൦.. [നിരന്തര സ്മരണമേം രഖനാഃ––––ക്യാ? സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര കീ വൃദ്ധി ഹേതു ഹേ മുനി! ദീക്ഷാകേ സമയകീ അപൂര്വ ഉത്സാഹമയ തീവ്ര വിരക്ത ദശാകോ, കിസീ രോഗോത്പത്തികേ സമയ ഉഗ്ര ജ്ഞാന– വൈരാഗ്യ സംപത്തികോ, കിസീ ദുഃഖകേ അവസര പര പ്രഗട ഹുഈ ഉദാസീനതാകീ ഭാവനാകോ, കിസീ ഉപദേശ തഥാ തത്ത്വവിചാരകേ ധന്യ അവസര പര ജഗീ പവിത്ര അംതഃഭാവനാകോ സ്മരണമേം രഖനാ, നിരന്തര സ്വസന്മുഖജ്ഞാതാപന കോ ധീരജ അര്ഥ സ്മരണമേം രഖനാ, ഭൂലനാ നഹീം. (ഇസ ഗാഥാകാ വിശേഷ ഭാവാര്ഥ)]
ആഗേ ഭാവലിംഗ ശുദ്ധ കരകേ ദ്രവ്യലിംഗ സേവനകാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ–––
ബാഹിരലിംഗമകജ്ജം ഹോഇ ഫുഡം ഭാവരഹിയാണം.. ൧൧൧..
ബാഹ്യലിംഗമകാര്യം ഭവതി സ്ഫുടം ഭാവരഹിതാനാമ്.. ൧൧൧..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനിവര! തൂ അഭ്യംതരലിംഗീ ശുദ്ധി അര്ഥാത് ശുദ്ധതാകോ പ്രാപ്ത ഹോകര ചാര പ്രകാരകേ
ബാഹ്യലിംഗകാ സേവന കര, ക്യോംകി ജോ ഭാവരഹിത ഹോതേ ഹൈം ഉനകേ പ്രഗടപനേ ബാഹ്യലിംഗ അകാര്യ ഹൈ
അര്ഥാത് കാര്യകാരീ നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ ഭാവകീ ശുദ്ധതാസേ രഹിത ഹൈം, ജിനകേ അപനീ ആത്മാകാ യഥാര്ഥ ശ്രദ്ധാന, ജ്ഞാന, ആചരണ നഹീം ഹൈ, ഉനകേ ബാഹ്യലിംഗ കുഛ കാര്യകാരീ നഹീം ഹൈ, കാരണ പാകര തത്കാല ബിഗഡ ജാതേ ഹൈം, ഇസലിയേ യഹ ഉപദേശ ഹൈ–––പഹിലേ ഭാവകീ ശുദ്ധതാ കരകേ ദ്രവ്യലിംഗ ധാരണ കരോ. യഹ ദ്രവ്യലിംഗ ചാര പ്രകാരകാ കഹാ ഹൈ, ഉസകീ സൂചനാ ഇസപ്രകാര ഹൈ–––൧ മസ്തകകേ, ൨ ദാഢീകേ ഔര ൩ മൂഛോംകേ കേശോംകാ ലോച കരനാ, തീന ചിന്ഹ തോ യേ ഔര ചൌഥാ നീചേ കേ കേശ രഖനാ; അഥവാ ൧ വസ്ത്ര കാ ത്യാഗ, ൨ കേശോംകാ ലോച കരനാ, ൩ ശരീരകാ സ്നാനാദിസേ സംസ്കാര ന കരനാ, ൪ പ്രതിലേഖന മയൂരപിച്ഛികാ രഖനാ, ഐസേ ഭീ ചാര പ്രകാരകാ ബാഹ്യലിംഗ കഹാ ഹൈ. ഐസേ സബ ബാഹ്യ വസ്ത്രാദികസേ രഹിത നഗ്ന രഹനാ, ഐസാ നഗ്നരൂപ ഭാവവിശുദ്ധി ബിനാ ഹ സീ കാ സ്ഥാന ഹൈ ഔര കുഛ ഉത്തമ ഫല ഭീ നഹീം ഹൈ.. ൧൧൧.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 226 of 394
PDF/HTML Page 250 of 418
single page version
യഹ ദിഖാതേ ഹൈംഃ–––
ഭമിഓ സംസാരവണേ അണാഇകാലം അണപ്പവസോ.. ൧൧൨..
ഭ്രമിതഃ സംസാരവനേ അനാദികാലം അനാത്മവശഃ.. ൧൧൨..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! തൂനേ ആഹാര, ഭയ, മൈഥുന, പരിഗ്രഹ, ഇന ചാര സംജ്ഞാഓംസേ മോഹിത ഹോകര
അനാദികാലസേ പരാധീന ഹോകര സംസാരരൂപ വനമേം ഭ്രമണ കിയാ.
ഭാവാര്ഥഃ–– ‘സംജ്ഞാ’ നാമ വാംഛാകേ ജാഗതേ രഹനേ (അര്ഥാത് ബനേ രഹനേ) കാ ഹൈ, സോ ആഹാരകീ
രഹതീ ഹൈ, യഹ ജന്മാന്തര സേ ചലീ ജാതീ ഹൈ, ജന്മ ലേതേ ഹീ തത്കാല പ്രഗട ഹോതീ ഹൈ. ഇസീ കേ
നിമിത്ത സേ കര്മോംകാ ബംധ കര സംസാരവന മേം ഭ്രമണ കരതാ ഹൈ, ഇസലിയേ മുനിയോംകോ യഹ ഉപദേശ ഹൈ കി
അബ ഇന സംജ്ഞാഓംകാ അഭാവ കരോ.. ൧൧൨..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ബാഹ്യ ഉത്തരഗുണ കീ പ്രവൃത്തി ഭീ ഭാവ ശുദ്ധ കരകേ കരനാഃ–––
പാലഹി ഭാവവിശുദ്ധോ പൂയാലാഹം ണ ഈഹംതോ.. ൧൧൩..
പാലയ ഭാവവിശുദ്ധഃ പൂജാ ലാഭം ന ഈഹമാനഃ.. ൧൧൩..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനിവര! തൂ ഭാവസേ വിശുദ്ധ ഹോകര പൂജാ–ലാഭാദികകോ നഹീം ചാഹതേ ഹുഏ, ബാഹ്യശയന, ആതാപന, വൃക്ഷമൂലയോഗ ധാരണ കരനാ, ഇത്യാദി ഉത്തരഗുണോംകാ പാലന കര. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
തും പരവശേ ഭടകയോ അനാദി കാളഥീ ഭവകാനനേ. ൧൧൨.
തരൂമൂല, ആതാപന, ബഹിഃ ശയനാദി ഉത്തരഗുണനേ
൨൨൬] [അഷ്ടപാഹുഡ ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഭാവ ബിഗഡനേ കേ കാരണ ചാര സംജ്ഞാ ഹൈം, ഉനകേ സംസാര–ഭ്രമണ ഹോതാ ഹൈ,
Page 227 of 394
PDF/HTML Page 251 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൨൭
ഭാവാര്ഥഃ––ശീതകാല മേം ബാഹര ഖുലേ മൈദാനമേം സോനാ – ബൈഠനാ, ഗ്രീഷ്മകാല മേം പര്വത കേ ശിഖര പര സൂര്യസന്മുഖ ആതാപനയോഗ ധാരനാ, വര്ഷാ കാലമേം വൃക്ഷകേ നീചേ യോഗ ധരനാ, ജഹാ ബൂ ദേം വൃക്ഷ പര ഗിരനേ കേ ബാദ ഏകത്ര ഹോകര ശരീര പര ഗിരേം. ഇസമേം കുഛ പ്രാസുക കാ ഭീ സംകല്പ ഹൈ ഔര ബാധാ ബഹുത ഹൈ, ഇനകോ ആദി ലേകര യഹ ഉത്തര ഗുണ ഹൈ, ഇനകാ പാലന ഭീ ഭാവശുദ്ധി കരകേ കരനാ. ഭാവശുദ്ധി ബിനാ കരേ തോ തത്കാല ബിഗഡേ ഔര ഫല കുഛ നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ ഭാവ ശുദ്ധ കരകേ കരനേ കാ ഉപദേശ ഹൈ. ഐസാ ന ജാനനാ കി ഇനകോ ബാഹ്യമേം കരനേ കാ നിഷേധ കരതേ ഹൈം. ഇനകോ ഭീ കരനാ ഔര ഭാവ ഭീ ശുദ്ധ കരനാ യഹ ആശയ ഹൈ. കേവല പൂജാ – ലാഭാദി കേ ലിയേ, അപനാ ബഡപ്പന ദിഖാനേ കേ ലിയേ കരേ തോ കുഛ ഫല (ലാഭ) കീ പ്രാപ്തി നഹീം ഹൈ.. ൧൧൩.. ആഗേ തത്ത്വകീ ഭാവനാ കരനേ കാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ––––
തിയരണസുദ്ധോ അപ്പം അണാഇണിഹണം തിവഗ്ഗഹരം.. ൧൧൪..
ത്രികരണശുദ്ധഃ ആത്മാനം അനാദിനിധനം ത്രിവര്ഗഹരമ്.. ൧൧൪..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! തൂ പ്രഥമ ജോ ജീവതത്ത്വ ഉസകാ ചിന്തന കര, ദ്വിതീയ അജീവതത്ത്വകാ ചിന്തന കര, തൃതീയ ആസ്രവതത്ത്വ കാ ചിന്തന കര, ചതുര്ഥ ബന്ധതത്ത്വകാ ചിന്തന കര, പ ചമ സംവരതത്ത്വകാ ചിന്തന കര ഔര ത്രികരണ അര്ഥാത് മന–വചന–കായ, കൃത–കാരിത–അനുമോദനാ സേ ശുദ്ധ ഹോകര ആത്മസ്വരൂപകാ ചിന്തന കര; ജോ ആത്മാ അനാദിനിധന ഹൈ ഔര ത്രിവര്ഗ അര്ഥാത് ധര്മ, അര്ഥ തഥാ കാമ ഇനകോ ഹരനേവാലാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––പ്രഥമ ‘ജീവതത്ത്വ’ കീ ഭാവനാ തോ, ‘സാമാന്യ ജീവ’ ദര്ശന–ജ്ഞാനമയീ ചേതനാ– സ്വരൂപ ഹൈ, ഉസകീ ഭാവനാ കരനാ. പീഛേ ഐസാ മൈം ഹൂ ഇസപ്രകാര ആത്മതത്ത്വകീ ഭാവനാ കരനാ. ദൂസരാ ‘അജീവതത്ത്വ’ ഹൈ സോ സാമാന്യ അചേതന ജഡ ഹൈ, യഹ പാ ച ഭേദരൂപ പുദ്ഗല, ധര്മ, അധര്മ, ആകാശ, കാല ഹൈം ഇനകാ വിചാര കരനാ. പീഛേ ഭാവനാ കരനാ കി യേ ഹൈം വഹ മൈം നഹീം ഹൂ . ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 228 of 394
PDF/HTML Page 252 of 418
single page version
തീസരാ ‘ആസ്രവതത്ത്വ’ ഹൈ വഹ ജീവ–പുദ്ഗല കേ സംയോഗജനിത ഭാവ ഹൈം, ഇനമേം അനാദി കര്മ സമ്ബന്ധ സേ ജീവകേ ഭാവ (ഭാവ–ആസ്രവ) തോ രാഗ–ദ്വേഷ–മോഹ ഹൈം ഔര അജീവ പുദ്ഗലകേ ഭാവകര്മ കേ ഉദയരൂപ മിഥ്യാത്വ, അവിരത, കഷായ ഔര യോഗ ദ്രവ്യാസ്രവ ഹൈം. ഇനകീ ഭാവനാ കരനാ കി യേ (അസദ്ഭൂത വ്യവഹാരനയ അപേക്ഷാ) മുഝേ ഹോതേ ഹൈം, [അശുദ്ധ നിശ്ചയനയസേ] രാഗദ്വേഷമോഹ ഭാവ മേരേ ഹൈം, ഇനസേ കര്മോംകാ ബന്ധ ഹോതാ ഹൈ, ഉസസേ സംസാര ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ ഇനകാ കര്ത്താ ന ഹോനാ–––[സ്വമേം അപനേ ജ്ഞാതാ രഹനാ]. ചൌഥാ ‘ബന്ധതത്ത്വ’ ഹൈ വഹ മൈം രാഗമോഹദ്വേഷരൂപ പരിണമന കരതാ ഹൂ വഹ തോ മേരീ ചേതനാകാ വിഭാവ ഹൈ, ഇസസേ ജോ ബ ധതേ ഹൈം വേ പുദ്ഗല ഹൈം, കര്മ പുദ്ഗല ഹൈം, കര്മ പുദ്ഗല ജ്ഞാനാവരണ ആദി ആഠ പ്രകാര ഹോകര ബ ധതാ ഹൈ, വേ സ്വഭാവ–പ്രകൃതി, സ്ഥിതി, അനുഭാഗ ഔര പ്രദേശരൂപ ചാരപ്രകാര ഹോകര ബ ധതേ ഹൈം, വേ മേരേ വിഭാവ തഥാ പുദ്ഗല കര്മ സബ ഹേയ ഹൈം, സംസാര കേ കാരണ ഹൈം, മുഝേ രാഗദ്വേഷ മോഹരൂപ നഹീം ഹോനാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ഭാവനാ കരനാ. പാ ചവാ ‘സംവരതത്ത്വ’ ഹൈ വഹ രാഗ–ദ്വേഷ–മോഹരൂപ ജീവകേ വിഭാവ ഹൈം, ഉനകാ ന ഹോനാ ഔര ദര്ശന–ജ്ഞാനരൂപ ചേതനാഭാവ സ്ഥിര ഹോനാ യഹ ‘സംവര’ ഹൈ, വഹ അപനാ ഭാവ ഹൈ ഔര ഇസീ സേ പുദ്ഗല കര്മജനിത ഭ്രമണ മിടതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര ഇന പാ ച തത്ത്വോംകീ ഭാവനാ കരനേ മേം ആത്മതത്ത്വകീ ഭാവനാ പ്രധാന ഹൈ, ഉസസേ കര്മകീ നിര്ജരാ ഹോകര മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ. ആത്മാകാ ഭാവ അനുക്രമ സേ ശുദ്ധ ഹോനാ യഹ തോ ‘നിര്ജരാതത്ത്വ’ ഹുആ ഔര സബ കര്മോംകാ അഭാവ ഹോനാ യഹ ‘മോക്ഷതത്ത്വ’ ഹുആ.
ഇസപ്രകാര സാത തത്ത്വോംകീ ഭാവനാ കരനാ. ഇസീലിയേ ആത്മതത്ത്വകാ വിശ്ലേഷണ കിയാ കി ആത്മതത്ത്വ കൈസാ ഹൈ–––ധര്മ, അര്ഥ, കാമ ഇസ ത്രിവര്ഗകാ അഭാവ കരതാ ഹൈ. ഇസകീ ഭാവനാ സേ ത്രിവര്ഗ സേ ഭിന്ന ചൌഥാ പുരുഷാര്ഥ ‘മോക്ഷ’ ഹൈ വഹ ഹോതാ ഹൈ. യഹ ആത്മാ ജ്ഞാന–ദര്ശനമയീ ചേതനാസ്വരൂപ അനാദിനിധന ഹൈ, ഇസകാ ആദി ഭീ നഹീം ഔര നിധന (നാശ) ഭീ നഹീം ഹൈ. ‘ഭാവനാ’ നാമ ബാരബാര അഭ്യാസ കരനേ, ചിന്തന കരനേ കാ ഹൈ വഹ മന–വചന–കായസേ ആപ കരനാ തഥാ ദൂസരേ കോ കരാനാ ഔര കരനേ വാലേ കോ ഭലാ ജാനനാ–––ഐസേ ത്രികരണ ശുദ്ധ കരകേ ഭാവനാ കരനാ. മായാ–നിദാന ശല്യ നഹീം രഖനാ, ഖ്യാതി, ലാഭ, പൂജാകാ ആശയ ന രഖനാ. ഇസപ്രകാര സേ തത്ത്വ കീ ഭാവനാ കരനേ സേ ഭാവ ശുദ്ധ ഹോതേ ഹൈം.
൨൨൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 229 of 394
PDF/HTML Page 253 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൨൯
ഇസപ്രകാര ഉദാഹരണ ഇസപ്രകാര ഹൈ കി–––ജബ സ്ത്രീ ആദി ഇന്ദ്രിയഗോചര ഹോം (ദിഖാഈ ദേം) തബ ഉനകേ വിഷയമേം തത്ത്വവിചാര കരനാ കി യഹ സ്ത്രീ ഹൈ വഹ ക്യാ ഹൈ? ജീവനാമക തത്ത്വകീ പയാര്യ ഹൈ, ഇസകാ ശരീര ഹൈ വഹ തോ പുദ്ഗല തത്ത്വകീ പര്യായ ഹൈ, യഹ ഹാവഭാവ ചേഷ്ടാ കരതീ ഹൈ, വഹ ഇസ ജീവ കേ വികാര ഹുആ ഹൈ യഹ ആസ്രവതത്ത്വ ഹൈ ഔര ബാഹ്യ ചേഷ്ടാ പുദ്ഗല കീ ഹൈ, ഇസ വികാര സേ ഇസ സ്ത്രീ കീ ആത്മാ കേ കര്മ കാ ബന്ധ ഹോതാ ഹൈ. യഹ വികാര ഇസകേ ന ഹോ തോ ‘ആസ്രവ’ ‘ബന്ധ’ ന ഹോം. കദാചിത് മൈം ഭീ ഇസകോ ദേഖകര വികാരരൂപ പരിണമന കരൂ തോ മേരേ ഭീ ‘ആസ്രവ’ ‘ബന്ധ’ ഹോം. ഇസലിയേ മുഝേ വികാരരൂപ ന ഹോനാ യഹ ‘സംവര’ തത്ത്വ ഹൈ. ബന സകേ തോ കുഛ ഉപദേശ ദേകര ഇസകാ വികാര ദൂര കരൂ [ഐസാ വികല്പ രാഗ ഹൈ] വഹ രാഗ ഭീ കരനേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ––––സ്വസന്മുഖ ജ്ഞാതാപനേ മേം ധൈര്യ രഖനാ യോഗ്യ ഹൈ. ഇസപ്രകാര തത്ത്വകീ ഭാവനാ സേ അപനാ ഭാവ അശുദ്ധ നഹീം ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ജോ ദൃഷ്ടിഗോചര പദാര്ഥ ഹോം ഉനമേം ഇസപ്രകാര തത്ത്വകീ ഭാവനാ രഖനാ, യഹ തത്ത്വ കീ ഭാവനാ കാ ഉപദേശ ഹൈ..൧൧൪.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഐസേ തത്ത്വകീ ഭാവനാ ജബ തക നഹീം ഹൈ തബ തക മോക്ഷ നഹീം ഹൈഃ–––
താവ ണ പാവഇ ജീവോ ശ്രരമരണവിവജ്ജിയം ഠാണം.. ൧൧൫..
താവന്ന പ്രാപ്നോതി ജീവഃ ജരാമരണവിവര്ജിതം സ്ഥാനമ്.. ൧൧൫..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനേ! ജബതക വഹ ജീവാദി തത്ത്വോംകോ നഹീം ഭാതാ ഹൈ ഔര ചിന്തന കരനേ യോഗ്യ കാ ചിന്തന നഹീം കരതാ ഹൈ തബ തക ജരാ ഔര മരണസേ രഹിത മോക്ഷസ്ഥാനകോ നഹീം പാതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––തത്ത്വകീ ഭാവനാ തോ പഹിലേ കഹീ വഹ ചിന്തന കരനേ യോഗ്യ ധര്മശുക്ല– ധ്യാനകാ വിഷയഭൂത ജോ ധ്യേയ വസ്തു അപനാ ശുദ്ധ ദര്ശനജ്ഞാനമയീ ചേതനാഭാവ ഔര ഐസീ ഹീ അരഹംത–സിദ്ധ പരമേഷ്ഠീ കാ സ്വരൂപ, ഉസകാ ചിന്തന ജബ തക ഇസ ആത്മാകേ ന ഹോ തബ തക സംസാര സേ നിവൃത്ത ഹോനാ നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ തത്ത്വകീ ഭാവനാ ഔര ശുദ്ധസ്വരൂപകേ ധ്യാനകാ ഉപായ നിരന്തര രഖനാ യഹ ഉപദേശ ഹൈ.. ൧൧൫.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 230 of 394
PDF/HTML Page 254 of 418
single page version
പരിണാമാദോ ബംധോ മുക്ഖോ ജിണസാസണേ ദിട്ഠോ.. ൧൧൬..
പരിണാമാദ്ബംധഃ മോക്ഷഃ ജിനശാസനേ ദ്രഷ്ടഃ.. ൧൧൬..
അര്ഥഃ––പാപ–പുണ്യ, ബംധ–മോക്ഷ കാ കാരണ പരിണാമ ഹീ കോ കഹാ ഹൈ. ജീവകേ മിഥ്യാത്വ, വിഷയ–കഷായ, അശുഭലേശ്യാരൂപ തീവ്ര പരിണാമ ഹോതേ ഹൈം, ഉനസേ തോ പാപാസ്രവകാ ബംധ ഹോതാ ഹൈ. പരമേഷ്ഠീ കീ ഭക്തി, ജീവോം പര ദയാ ഇത്യാദിക മംദകഷായ ശുഭലേശ്യാരൂപ പരിണാമ ഹോതേ ഹൈം, ഇസസേ പുണ്യാസ്രവകാ ബംധ ഹോതാ ഹൈ. ശുദ്ധപരിണാമരഹിത വിഭാവരൂപ പരിണാമ സേ ബംധ ഹോതാ ഹൈ. ശുദ്ധഭാവകേ സന്മുഖ രഹനാ, ഉസകേ അനുകൂല ശുഭ പരിണാമ രഖനാ, അശുഭ പരിണാമ സര്വഥാ ദൂര കരനാ, യഹ ഉപദേശ ഹൈ.. ൧൧൬.. ആഗേ പുണ്യ–പാപകാ ബംധ ജൈസേ ഭാവോംസേ ഹോതാ ഹൈ ഉനകോ കഹതേ ഹൈം. പഹിലേ പാപ–ബംധകേ പരിണാമ കഹതേ ഹൈംഃ––
ബംധഇ അസുഹം കമ്മം ജിണവയണപരമ്മുഹോ ജീവോ.. ൧൧൭..
ബധ്നതി അശുഭം കര്മം ജിനവചനപരാങ്മുഖഃ ജീവഃ.. ൧൧൭..
അര്ഥഃ––മിഥ്യാത്വ, കഷായ, അസംയമ ഔര യോഗ ജിനമേം അശുഭലേശ്യാ പാഈ ജാതീ ഹൈ ഇസപ്രകാരകേ ഭാവോംസേ യഹ ജീവ ജിനവചനസേ പരാങമുഖ ഹോതാ ഹൈ––––അശുഭകര്മകോ ബാ ധതാ ഹൈ വഹ പാപ ഹീ ബാ ധതാ ഹൈ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൩൦] [അഷ്ടപാഹുഡ ആഗേ കഹതേ ഹൈ കി പാപ–പുണ്യകാ ഔര ബന്ധ–മോക്ഷകാ കാരണ പരിണാമ ഹീ ഹൈഃ–––
Page 231 of 394
PDF/HTML Page 255 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൩൧
ഭാവാര്ഥഃ––‘മിഥ്യാത്വഭാവ’ തത്ത്വാര്ഥ കാ ശ്രദ്ധാന രഹിത പരിണാമ ഹൈ. ‘കഷായ’ ക്രോധാദിക ഹൈം. ‘അസംയമ’ പരദ്രവ്യകേ ഗ്രഹണരൂപ ഹൈ ത്യാഗരൂപ ഭാവ നഹീം, ഇസപ്രകാര ഇന്ദ്രിയോംകേ വിഷയോംസേ പ്രീതി ഓര ജീവോംകീ വിരാധനാ സഹിത ഭാവ ഹൈ. ‘യോഗ’ മന–വചന–കായകേ നിമിത്ത സേ ആത്മപ്രദേശോം കാ ചലനാ ഹൈ. യേ ഭാവ ജബ തീവ്ര കഷായ സഹിത കൃഷ്ണ, നീല, കപോത അശുഭ ലേശ്യാരൂപ ഹോം തബ ഇസ ജീവ കേ പാപകര്മ കാ ബംധ ഹോതാ ഹൈ. പാപബംധ കരനേവാലാ ജീവ കൈസാ ഹൈ? ഉസകേ ജിനവചന കീ ശ്രദ്ധാ നഹീം ഹൈ. ഇസ വിശേഷണ കാ ആശയ യഹ ഹൈ കി അന്യമത കേ ശ്രദ്ധാനീ കേ ജോ കദാചിത് ശുഭലേശ്യാ കേ നിമിത്ത സേ പുണ്യകാ ഭീ ബംധ ഹോ തോ ഉസകോ പാപ ഹീ മേം ഗിനതേ ഹൈം. ജോ ജിനആജ്ഞാ മേം പ്രവര്തതാ ഹൈ ഉസകേ കദാചിത് പാപ ഭീ ബംധേ തോ വഹ പുണ്യ ജീവോം കീ ഹീ പംക്തി മേം ഗിനാ ജാതാ ഹൈ, മിഥ്യാദൃഷ്ടികോ പാപീ ജീവോം മേം മാനാ ഹൈ ഔര സമ്യഗ്ദൃഷ്ടികോ പുണ്യവാന് ജീവോംമേം മാനാ ജാതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര പാപബംധകേ കാരണ കഹേ.. ൧൧൭..
ആഗേ ഇസസേ ഉലടാ ജീവ ഹൈ വഹ പുണ്യ ബാ ധതാ ഹൈ, ഐസാ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ദുവിഹപയാരം ബംധഇ സംഖേപേണേവ വജ്ജരിയം.. ൧൧൮..
ദ്വിവിധപ്രകാരം ബധ്നാതി സംക്ഷേപേണൈവ കഥിതമ്.. ൧൧൮..
അര്ഥഃ–– ഉസ പൂര്വോക്ത ജിനവചനകാ ശ്രദ്ധാനീ മിഥ്യാത്വ രഹിത സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ജീവ ശുഭകര്മകോ ബാ ധതാ ഹൈ ജിസനേ കി––––ഭാവോം മേം വിശുദ്ധി പ്രാപ്ത ഹൈ. ഐസേ ദോനോം പ്രകാര കേ ജീവ ശുഭാശുഭ കര്മ കോ ബാ ധതേ ഹൈം, യഹ സംക്ഷേപ സേ ജിനഭഗവാന് നേ കഹാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––പഹിലേ കഹാ ഥാ കി ജിനവചനസേ പരാങമുഖ മിഥ്യാത്വ സഹിത ജീവ ഹൈ, ഉസസേ വിപരീത ജിനആജ്ഞാകാ ശ്രദ്ധാനീ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ജീവ വിശുദ്ധഭാവ കോ പ്രാപ്ത ഹോകര ശുഭ കര്മകോ ബാ ധതാ ഹൈ, ക്യോംകി ഇസകേ സമ്യക്ത്വകേ മഹാത്മ്യസേ ഐസേ ഉജ്ജ്വല ഭാവ ഹൈം ജിനസേ മിഥ്യാത്വകേ സാഥ ബ ധനേ വാലീ പാപപ്രകൃതിയോംകാ അഭാവ ഹൈ. കദാചിത് കിംചിത് കോഈ പാപപ്രകൃതി ബ ധതീ ഹൈ തോ ഉസകാ അനുഭാഗ മംദ ഹോതാ ഹൈ, ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 232 of 394
PDF/HTML Page 256 of 418
single page version
കുഛ തീവ്ര പാപഫല കാ ദാതാ നഹീം ഹോതാ. ഇസലിയേ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ശുഭകര്മ ഹീ കേ ബാ ധനേ വാലാ ഹൈ–– –ഇസപ്രകാര ശുഭ–അശുഭ കര്മ കേ ബംധകാ സംക്ഷേപ സേ വിധാന സര്വജ്ഞദേവനേ കഹാ ഹൈ, വഹ ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൧൧൮..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഹേ മുനേ! തൂ ഐസീ ഭാവനാ കരഃ––––
ഡഹിഊണ ഇണ്ഹിം പയഡമി അണംതണാണാഇഗുണചിത്താം.. ൧൧൯..
ദഗ്ധ്വാ ഇദാനീം പ്രകടയാമി അനന്തജ്ഞാനാദിഗുണ ചേതനാം.. ൧൧൯..
അര്ഥഃ––ഹേ മുനിവര! തൂ ഐസീ ഭാവനാ കര കി മൈം ജ്ഞാനാവരണാദി ആഠ കര്മോം സേ വേഷ്ഠിത ഹൂ ,
ഇസലിയേ ഇനകോ ഭസ്മ കരകേ അനന്തജ്ഞാനാദി ഗുണ ജിനസ്വരൂപ ചേതനാകോ പ്രഗട കരൂ .
ഭാവാര്ഥഃ––അപനേ കോ കര്മോം സേ വേഷ്ഠിത മാനേ ഔര ഉനസേ അനന്തജ്ഞാനദി ഗുണ ആച്ഛാദിത മാനേ
ഭാവനാ കരനേ കാ ഉപദേശ ഹൈ. കര്മോം കാ അഭാവ ശുദ്ധസ്വരൂപ കേ ധ്യാന സേ ഹോതാ ഹൈ, ഉസീ കേ കരനേ
കാ ഉപദേശ ഹൈ.
കര്മ ആഠ ഹൈം––––൧ ജ്ഞാനാവരണ, ൨ ദര്ശനാവരണ, ൩ മോഹനീയ, ൪ അംതരായ യേ ചാര ഘാതിയാ കര്മ ഹൈം, ഇനകീ പ്രകൃതി സൈംതാലീസ ഹൈം, കേവലജ്ഞാനാവരണ സേ അനന്തജ്ഞാന ആച്ഛാദിത ഹൈ, കേവലദര്ശനാവരണ സേ അനന്തദര്ശന ആച്ഛാദിത ഹൈ, മോഹനീയ സേ അനന്തസുഖ പ്രഗട നഹീം ഹോതാ ഹൈ ഔര അംതരായ സേ അനന്തവീര്യ പ്രഗട നഹീം ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഇനകാ നാശ കരോ. ചാര അഘാതി കര്മ ഹൈം ഇനസേ അവ്യാബാധ, അഗുരുലഘു, സൂക്ഷ്മതാ ഔര അവഗാഹനാ യേ ഗുണ (–––കീ നിര്മല പയാര്യ) പ്രഗട നഹീം ഹോതേ ഹൈം, ഇന അഘാതി കര്മോം കീ പ്രകൃതി ഏകസൌ ഏക ഹൈം. ഘാതികര്മോം കാ നാശ ഹോനേ പര അഘാതികര്മോം കാ സ്വയമേവ അഭാവ ഹോ ജാതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൧൧൬.. ആഗേ ഇന കര്മോം കാ നാശ ഹോനേ കേ ലിയേ അനേക പ്രകാര കാ ഉപദേശ ഹൈ, ഉസകോ സംക്ഷേപ സേ കഹതേ ഹൈംഃ–––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൩൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 233 of 394
PDF/HTML Page 257 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൩൩
ഭാവഹി അണുദിണു ണിഹിലം അസപ്പ ലാവേണ കിം ബഹുണാ.. ൧൨൦..
ഭാവയ അനുദിനം നിഖിലം അസത്പ്രലാപേന കിം ബഹുനാ.. ൧൨൦..
അര്ഥഃ––ശീല അഠാരഹ ഹജാര ഭേദരൂപ ഹൈ ഔര ഉത്തരഗുണ ചൌരാസീ ലാഖ ഹൈം. ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി ഹേ മുനേ! ബഹുത ഝൂഠേ പ്രലാപരൂപ നിരര്ഥക വചനോംസേ ക്യാ? ഇന ശീലോംകോ ഔര ഉത്തരഗുണോം കോ സബകോ തൂ നിരന്തര ഭാ, ഇനകീ ഭാവനാ – ചിന്തന – അഭ്യാസ നിരന്തര രഖ, ജൈസേ ഇനകീ പ്രാപ്തി ഹോ വൈസേ ഹീ കര. ഭാവാര്ഥഃ––‘ആത്മാ– ജീവ’ നാമക വസ്തു അനന്തധര്മ സ്വരൂപ ഹൈ. സംക്ഷേപ സേ ഇസകീ ദോ പരിണതി ഹൈം, ഏക സ്വാഭാവിക ഏക വിഭാവ രൂപ. ഇനമേം സ്വാഭാവിക തോ ശുദ്ധദര്ശനജ്ഞാനമയീ ചേതനാപരിണാമ ഹൈ ഔര വിഭാവപരിണാമ കര്മ കേ നിമിത്ത സേ ഹൈം. യേ പ്രധാനരൂപ സേ തോ മോഹകര്മ കേ നിമിത്ത സേ ഹുഏ ഹൈം. സംക്ഷേപ സേ മിഥ്യാത്വ രാഗദ്വേഷ ഹൈം, ഇനകേ വിസ്താര സേ അനേക ഭേദ ഹൈം. അന്യ കര്മോം കേ ഉദയ സേ വിഭാവ ഹോതേ ഹൈം ഉനമേം പൌരുഷ പ്രധാന നഹീം ഹൈം, ഇസലിയേ ഉപദേശ–അപേക്ഷാ വേ ഗൌണ ഹൈം; ഇസപ്രകാര യേ ശീല ഔര ഉത്തരഗുണ സ്വഭാവ–വിഭാവ പരിണതി കേ ഭേദ സേ ഭേദരൂപ കരകേ കഹേ ഹൈം. ശീല കീ പ്രരൂപണാ ദോ പ്രകാര കീ ഹൈ––––ഏക സ്വദ്രവ്യ–പരദ്രവ്യ കേ വിഭാഗകീ അപേക്ഷാ ഹൈ ഔര ദൂസരേ സ്ത്രീ കേ സംസര്ഗ കീ അപേക്ഷാ ഹൈ. പരദ്രവ്യ കാ സംസര്ഗ മന, വചന, കായ സേ ഔര കൃത, കാരിത, അനുമോദനാ സേ ന കരനാ. ഇനകോ ആപസമേം ഗുണാ കരനേ സേ നൌ ഭേേദ ഹോതേ ഹൈം. ആഹാര, ഭയ, മൈഥുന ഔര പരിഗ്രഹ യേ ചാര സംജ്ഞാ ഹൈം, ഇനസേ പരദ്രവ്യ കാ സംസര്ഗ ഹോതാ ഹൈ ഉസകാ ന ഹോനാ, ഐസേ നൌ ഭേദോംകാ ചാര സംജ്ഞാഓം സേ ഗുണാ കരനേ പര ഛത്തീസ ഹോതേ ഹൈം. പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ നിമിത്ത സേ വിഷയോം കാ സംസര്ഗ ഹോതാ ഹൈ, ഉനകീ പ്രവൃത്തി കേ അഭാവ രൂപ പാ ച ഇന്ദ്രിയോം സേ ഛത്തീസ കോ ഗുണാ കരനേ പര ഏകസൌ അസ്സീ ഹോതേ ഹൈം. പൃഥ്വീ, അപ, തേജ, വായു, പ്രത്യേക, സാധാരണ യേ തോ ഏകേന്ദ്രിയ ഔര ദോ ഇന്ദ്രിയ, തീന ഇന്ദ്രിയ, ചൌ ഇന്ദ്രിയ, പംചേന്ദ്രിയ ഐസേ ദശ ഭേദരൂപ ജീവോംകാ സംസര്ഗ, ഇനകീ ഹിംസാരൂപ പ്രവര്തന സേ പരിണാമ വിഭാവരൂപ ഹോതേ ഹൈം സോ ന കരനാ, ഐസേ ഏകസൌ അസ്സീ ഭേദോംകോ ദസ സേ ഗുണാ കരനേ പര അഠാരഹസൌ ഹോതേ ഹൈം. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 234 of 394
PDF/HTML Page 258 of 418
single page version
ക്രോധാദിക കഷായ ഔര അസംയമ പരിണാമ സേ പരദ്രവ്യ സംബംധീ വിഭാവ പരിണാമ ഹോതേ ഹൈം ഉനകേ അഭാവരൂപ ദസലക്ഷണ ധര്മ ഹൈ, ഉനസേ ഗുണാ കരനേ സേ അഠാരഹ ഹജാര ഹോതേ ഹൈം. ഐസേ പരദ്രവ്യ കേ സംസര്ഗരൂപ കുശീല കേ അഭാവരൂപ ശീലകേ അഠാരഹ ഹജാര ഭേദ ഹൈം. ഇനകേ പാലനേ സേ പരമ ബ്രഹ്മചര്യ ഹോതാ ഹൈ, ബ്രഹ്മ
സ്ത്രീകേ സംസര്ഗ കീ അപേക്ഷാ ഇസപ്രകാര ഹൈ–– സ്ത്രീ ദോ പ്രകാര കീ ഹൈ, അചേതന സ്ത്രീ കാഷ്ഠ പാഷാണ ലേപ
ഇസലിയേ ദോ സേ ഗുണാ കരനേ പര ഛഹ ഹോതേ ഹൈം. കൃത, കാരിത, അനുമോദനാ സേ ഗുണാ കരനേ പര അഠാരഹ ഹോതേ ഹൈം. പാ ച ഇന്ദ്രിയോംസേ ഗുണാ കരനേ പര നബ്ബേ ഹോതേ ഹൈം. ദ്രവ്യ–ഭാവസേ ഗുണാ കരനേ പര ഏകസൌ അസ്സീ ഹോതേ ഹൈം. ക്രോധ, മാന, മായാ, ലോഭ ഇന ചാര കഷായോം സേ ഗുണാ കരനേ പര സാതസോ ബീസ ഹോതേ ഹൈം. ചേതന സ്ത്രീ ദേവീ, മനുഷ്യിണീ, തിര്യംചണീ ഐസേ തീന, ഇന തീനോം കോ മന, വചന, കായസേ ഗുണാ കരനേ പര നൌ ഹോതേ ഹൈം. ഇനകോ കൃത, കാരിത, അനുമോദനാ സേ ഗുണാ കരനേ പര സത്താഈസ ഹോതേ ഹൈം. ഇനകോ പാ ച ഇന്ദ്രിയോം സേ ഗുണാ കരനേ പര ഏകസൌ പൈംതീസ ഹോതേ ഹൈം. ഇനകോ ദ്രവ്യ ഔര ഭാവ ഇന ദോ സേ ഗുണാ കരനേ പര ദോ സൌ സത്തര ഹോതേ ഹൈം. ഇനകോ ചാര സംജ്ഞാസേ ഗുണാ കരനേ പര ഏക ഹജാര അസ്സീ ഹോതേ ഹൈം. ഇനകോ അനന്താനുബന്ധീ, അപ്രത്യാഖ്യാനാവരണ, പ്രത്യാഖ്യാനാവരണ, സംജ്വലന, ക്രോധ, മാന, മായാ, ലോഭ ഇന സോലഹ കഷായോംസേ ഗുണാ കരനേ പര സത്രഹ ഹജാര ദോ സൌ അസ്സീ ഹോതേ ഹൈം. ഐസേ അചേതന സ്ത്രീകേ സാതസൌ ബീസ മിലാനേ പര ൧അഠാരഹ ഹജാര ഹോതേ ഹൈം. ഐസേ സ്ത്രീകേ സംസര്ഗ സേ വികാര പരിണാമ ഹോതേ ഹൈം സോ കുശീല ഹൈ, ഇനകേ അഭാവ പരിണാമ ശീല ഹൈ ഇസകീ ഭീ ‘ബ്രഹ്യചര്യ’ സംജ്ഞാ ഹൈ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
സ്ത്രീ ചിത്രാമ
ചേതന ദേവീ
സ്ത്രീ
തിര്യംചിണീ
–––
൨൩൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
൧
Page 235 of 394
PDF/HTML Page 259 of 418
single page version
ഭാവപാഹുഡ][൨൩൫
ചൌരാസീ ലാഖ ഉത്തരഗുണ ഐസേ ഹൈം ജോ ആത്മാകേ വിഭാവപരിണാമോംകേ ബാഹ്യകാരണോംകീ അപേക്ഷാ ഭേദ ഹോതേ ഹൈം. ഉനകേ അഭാവരൂപ യേ ഗുണോംകേ ഭേദ ഹൈം. ഉന വിഭാവോംകേ ഭേദോംകീ ഗണനാ സംക്ഷേപ സേ ഐസേ ഹൈ––൧ ഹിംസാ, ൨ അനൃത, ൩ സ്തേയ, ൪ മൈഥുന, ൫ പരിഗ്രഹ, ൬ ക്രോധ, ൭ മാന, ൮ മായാ, ൯ ലോഭ, ൧൦ ഭയ, ൧൧ ജുഗുപ്സാ, ൧൨ അരതി, ൧൩ ശോക, ൧൪ മനോദുഷ്ടത്വ, ൧൫ വചനദുഷ്ടത്വ, ൧൬ കായദുഷ്ടത്വ, ൧൭ മിഥ്യാത്വ, ൧൮ പ്രമാദ, ൧൯ പൈശൂന്യ, ൨൦ അജ്ഞാന, ൨൧ ഇന്ദ്രിയകാ അനുഗ്രഹ ഐസേ ഇക്കീസ ദോഷ ഹൈം. ഇനകോ അതിക്രമ, വ്യതിക്രമ, അതിചാര, അനാചാര ഇന ചാരോം സേ ഗുണാ കരനേ പര ചൌരാസീ ഹോതേ ഹൈം. പൃഥ്വീ – അപ് – തേജ – വായു പ്രത്യേക സാധാരണ യേ സ്ഥാവര ഐകേന്ദ്രിയ ജീവ ഛഹ ഔര വികല തീന, പംചേന്ദ്രിയ ഏക ഐസേ ജീവോംകേ ദസ ഭേദ, ഇനകാ പരസ്പര ആരമ്ഭ സേ ഘാത ഹോതാ ഹൈ ഇനകോ പരസ്പര ഗുണാ കരനേ പര സൌ (൧൦൦) ഹോതേ ഹൈം. ഇനസേ ചൌരാസീ കോ ഗുണാ കരനേ പര ചൌരാസീ സൌ ഹോതേ ഹൈ, ഇനകോ ദസ ‘ശീല–വിരാധനേ’ സേ ഗുണാ കരനേ പര ചൌരാസീ ഹജാര ഹോതേ ഹൈം. ഇന ദസകേ നാമ യേ ഹൈം ൧ സ്ത്രീസംസര്ഗ, ൨ പുഷ്ടരസഭോജന, ൩ ഗംധമാലയകാ ഗ്രഹണ, ൪ സുന്ദര ശയനാസനകാ ഗ്രഹണ, ൫ ഭൂഷണകാ മംഡന, ഗീതവാദിത്രകാ പ്രസംഗ, ൭ ധനകാ സംപ്രയോജന, ൮ കുശീലകാ സംസര്ഗ, ൯ രാജസേവാ, ൧൦ രാത്രിസംചരണ യേ ‘ശീല – വിരാധനാ’ ഹൈ. ഇനകേ ആലോചനാ കേ ദസ ദോഷ ഹൈം–– ഗുരുഓം കേ പാസ ലഗേ ഹുഏ ദോഷോംകീ ആലോചനാ കരേ സോ സരല ഹോകര ന കരേ കുഛ ശല്യ രഖേം, ഉസകേ ദസ ഭേദ കിയേ ഹൈം, ഇനകേ ഗുണാ കരനേ പര ആഠ ലാഖ ചാലീസ ഹജാര ഹോതേ ഹൈം. ആലോചനാ കോ ആദി ദേകര പ്രായശ്ചിത്തകേ ദസ ഭേദ ഹൈം ഇനസേ ഗുണാ കരനേ പര ചൌരാസീ ലാഖ ഹോതേ ഹൈം. സോ സബ ദോഷോംകേ ഭേദ ഹൈം, ഇനകേ അഭാവ സേ ഗുണ ഹോതേ ഹൈം. ഇനകീ ഭാവനാ രഖേം, ചിന്തന ഔര അഭ്യാസ രഖേം, ഇനകീ സമ്പൂര്ണ പ്രാപ്തി ഹോനേ കാ ഉപായ രഖേം; ഇസപ്രകാര ഇസകീ ഭാവനാ കാ ഉപദേശ ഹൈ.
ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി ബാരബാര ബഹുത വചനകേ പ്രലാപസേ തോ കുഛ സാധ്യ നഹീം ഹൈ, ജോ കുഛ ആത്മാകേ ഭാവകീ പ്രവൃത്തികേ വ്യവഹാരകേ ഭേദ ഹൈം ഉനകീ ‘ഗുണ’ സംജ്ഞാ ഹൈ, ഉനകീ ഭാവനാ രഖനാ. യഹാ ഇതനാ ഔര ജാനനാ കി ഗുണസ്ഥാന ചൌദഹ കഹേം ഹൈം, ഉസ പരിപാടീസേ ഗുണ ദോഷോം കാ വിചാര ഹൈ. മിഥ്യാത്വ സാസാദന മിശ്ര ഇന തീനോംമേം സേ തോ വിഭാവ പരിണതി ഹീ ഹൈ, ഇനമേം തോ ഗുണ കാ വിചാര ഹീ നഹീം ഹൈ. അവിരത, ദേശവിരത ആദിമേം ശീലഗുണകാ ഐകദേശ ആതാ ഹൈ. അവിരതമേം മിഥ്യാത്വ അനന്താനുബന്ധീ കഷായ കേ അഭാവരൂപ ഗുണകാ ഏകദേശ സമ്യക്ത്വ ഔര തീവ്ര രാഗദ്വേഷകാ അഭാവരൂപ ഗുണ ആതാ ഹൈ ഔര ദേശവിരത മേം കുഛ വ്രതകാ ഏകദേശ ആതാ ഹൈ. പ്രമത്തമേം മഹാവ്രത സാമായിക ചാരിത്ര കാ ഏകദേശ ആതാ ഹൈ ക്യോംകി പാപസംബന്ധീ രാഗദ്വേഷ തോ വഹാ നഹീം ഹൈ, പരന്തു ധര്മസംബന്ധീ രാഗ ഹൈ ഔര ‘സാമായിക’ രാഗദ്വേഷ കേ അഭാവ കാ നാമ ഹൈ, ഇസലിയേ സാമായിക കാ ഏകദേശ ഹീ കഹാ ഹൈ. യഹാ സ്വരൂപകേ സംമുഖ ഹോനേമേം ക്രിയാകാംഡകേ സമ്ബന്ധ സേ പ്രമാദ ഹൈ, ഇസലിയേ ‘പ്രമത്ത’ നാമ ദിയാ ഹൈ.
Page 236 of 394
PDF/HTML Page 260 of 418
single page version
അപ്രമത്ത മേം സ്വരൂപ സാധന മേം തോ പ്രമാദ നഹീം ഹൈ, പരന്തു കുഛ സ്വരൂപകേ സാധനേ കാ രാഗ വ്യക്ത ഹൈ, ഇസലിയേ യഹാ ഭീ സാമായിക കാ ഏകദേശ ഹീ കഹാ ഹൈ. അപൂര്വകരണ–അനിവൃത്തികരണ മേം രാഗ വ്യക്ത നഹീം ഹൈ, അവ്യക്തകഷായകാ സദ്ഭാവ ഹൈ, ഇസലിയേ സാമായിക ചാരിത്ര കീ പൂര്ണതാ കഹീ. സൂക്ഷ്മസാംപരായമേം അവ്യക്ത കഷായ ഭീ സൂക്ഷ്മ രഹ ഗഈ, ഇസലിയേ ഇസകാ നാമ ‘സൂക്ഷ്മസാംപരായ’ രഖാ. ഉപശാംതമോഹ ക്ഷീണമോഹമേം കഷായകാ അഭാവ ഹീ ഹൈ, ഇസലിയേ ജൈസാ ആത്മാകാ മോഹ വികാരരഹിത ശുദ്ധി സ്വരൂപ ഥാ ഉസകാ അനുഭവ ഹുആ, ഇസലിയേ ‘യഥാഖ്യാതചരിത്ര’ നാമ രഖാ. ഐസേ മോഹകര്മകേ അഭാവകീ അപേക്ഷാ തോ യഹാ ഹീ ഉത്തര ഗുണോംകീ പൂര്ണതാ കഹീ ജാതീ ഹൈ, പരന്തു ആത്മാകാ സ്വരൂപ അനന്തജ്ഞാനാദി സ്വരൂപ ഹൈ സോ ഘാതികര്മകേ നാശ ഹോനേ പര ആനന്തജ്ഞാനാദി പ്രഗട ഹോതേ ഹൈം തബ ‘സയോഗകേവലീ’ കഹതേ ഹൈം. ഇസമേം ഭീ കുഛ യോഗോംകീ പ്രവൃത്തി ഹൈ, ഇസലിയേ ‘അയോഗകേവലീ’ ചൌദഹവാ ഗുണസ്ഥാന ഹൈ. ഇസമേം യോഗോം കീ പ്രവൃത്തി മിട കര ആത്മാ അവസ്ഥിത ഹോ ജാതീ ഹൈ തബ ചൌരാസീ ലാഖ ഉത്തരഗുണോംകീ പൂര്ണതാ കഹീ ജാതീ ഹൈ. ഐസേ ഗുണസ്ഥാനോംകീ അപേക്ഷാ ഉത്തരഗുണോംകീ പ്രവൃത്തി വിചാരനേ യോഗ്യ ഹൈ. യേ ബാഹ്യ അപേക്ഷാ ഭേദ ഹൈം, അംതരംഗ അപേക്ഷാ വിചാര കരേം തോ സംഖ്യാത, അസംഖ്യാത, അനന്തഭേദ ഹോതേ ഹൈം, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൧൨൦.. ആഗേ ഭേദോംകേ വികല്പസേ രഹിത ഹോകര ധ്യാന കരനേകാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ–––
രുദ്ദട്ട ഝാഇയാഇം ഇമേണ ജീവേണ ചിരകാലം.. ൧൨൧..
രൌദ്രാര്ത്തേ ധ്യാതേ അനേന ജീവേന ചിരകാലമ്.. ൧൨൧..
അര്ഥഃ–– ഹേ മുനി! തൂ ആര്ത്ത – രൌദ്ര ധ്യാനകോ ഛോഡ ഔര ധര്മ – ശുക്ലധ്യാന ഹൈ ഉന്ഹേം ഹീ കര, ക്യോംകി രൌദ്ര ഔര ആര്ത്തധ്യാന തോ ഇസ ജീവനേ അനാദികാലസേ ബഹുത സമയ തക കിയേ ഹൈം. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൩൬] [അഷ്ടപാഹുഡ